وحی

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

منبع: قرآن در اسلام

نویسنده: سید محمدحسین طباطبائی

کیفیت وحی قرآن مجید(1)

به طور اجمال آن چه قرآن مجید در کیفیت وحی خود توضیح می‌دهد اینست که وحی این کتاب آسمانی به طور تکلیم بوده و خدای متعال با پیغمبر گرامی خود سخن گفته و آن حضرت با تمام وجود خود (نه تنها با گوش) سخن خدا را تلقی نموده است.

خدای متعال می‌فرماید: «و ما کان لبشران یکلمه الله الا وحیا او من وراء حجاب او یرسل رسولا فیوحی باذنه ما یشاء انه علی حکیم و کذلک اوحینا الیک روحا من امرنا ما کنت تدری ما الکتاب ولاالایمان ولکن جعلناه نورا نهدی به من نشاء من عبادنا و انک لتهدی الی صراط مستقیم».

به هیچ بشری نمی‌رسد که خدا با او سخن گوید مگر این که وحی کند - سخن پنهانی و با اشاره که دیگران نفهمند - یا از پشت پرده‌ای حرف زند یا رسول و فرستاده‌ای بفرستد و او به اذن خدا آن چه را خدا می‌خواهد وحی نماید زیرا خدا بلندمرتبه و محکم کار است و به همین نحو روحی را از امر خودمان - قرآن را - به تو وحی کردیم از پیش خود نمی‌توانستی درک کنی که کتاب چیست و نه ایمان چیست ولی ما آن را نوری قرار دادیم که با آن کسانی را که می‌خواهیم رهبری می‌نمائیم و تحقیقا تو راه راستی را نشان می‌دهی.

به قرینه تردیدی که در آیه اولی هست و وحی که در قسم اول به جائی نسبت داده نشده و در قسم سوم به رسول نسبت داده شده در آیه برای تکلیم خدا سه قسم مختلف ذکر شده:

• 1- گفتار خدائی که هیچ واسطه‌ای میان خدا و بشر نباشد.

• 2- گفتار خدائی که از پشت حجاب شنیده شود مانند شجره طور که حضرت موسی علیه السلام سخن خدا را می‌شنید ولی از ناحیه آن.

• 3- گفتار خدائی که ملکی آن را حمل نموده به بشر برساند و در این صورت سخن فرشته وحی شنیده می‌شود که سخن خدا را حکایت می‌نماید.

و آیه دوم می‌رساند که قرآن مجید از همین راه به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله رسیده و از این جا روشن می‌شود که وحی قرآن از راه تکلیم و گفتگو بوده است.

و باز می‌فرماید: «نزل به الروح الامین علی قلبک لتکون من المنذرین بلسان عربی مبین».

قرآن را روح امین - جبریل - به قلب تو یعنی به نفس تو با زبان عربی آشکار نازل کرد تا از کسانی باشی که مردم را از خدا می‌ترسانند.

و می‌فرماید: «قل من کان عدوا لجبریل فانه نزله علی قلبک».

بگو کسی که دشمن جبرئیل است همان جبرئیل قرآن را به اذن خدا به دل تو نازل کرده - نه بی اذن و از پیش خود.

از این آیه‌ها استفاده می‌شود که قرآن یا بخشی از قرآن به وسیله فرشته وحی که جبریل و روح امین است فرستاده شده. (قسم سوم تکلیم) و این که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله قرآن را از فرشته وحی با نفس خود یعنی با تمام وجود خود تلقی می‌کرد نه از راه گوش

و می‌فرماید: «فاوحی الی عبده ما اوحی ما کذب الفؤاد ما رای افتمارونه علی ما یری».

پس وحی نمود به بنده خود آن چه را که وحی نمود دروغ نگفت و اشتباه نکرد قلب - نفس - پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در آن چه مشاهده کرد آیا با او در چیزی که - عیانا مشاهده می‌کند به مجادله می‌پردازید؟

و در جای دیگر تلقی وحی را با خواندن الواح تعبیر فرموده است: «رسول من الله یتلوا صحفا مطهرة». فرستاده‌ای از جانب خدا که صحیفه‌های پاکی را تلاوت می‌کند.

پانویس

(1)متن انتخاب شده از کتاب قرآن در اسلام آخرین عنوان از بخش سوم این کتاب با عنوان "وحی قرآن مجید" است. پیش از این عنوان، علامه پس از بیان اعتقاد عمومی مسلمانان در وحی قرآن نظر برخی نویسندگان امروز درباره وحی و نبوت را تشریح نموده با توجه به بیانات قرآن به نقد آن می پردازند. و نیز با اثبات عدم کفایت عقل در هدایت انسان تبیین می نمایند که تنها راه برای هدایت انسان راه وحی است و این راه از خطا مصون بوده کیفیت آن برای ما مجهول است. برای مطالعه بیشتر به اصل کتاب رجوع نمایید.