منابع تاریخ آل بویه: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
آل بویه در زمره نخستین خاندانهای فرمانروایی پس از اسلام است که درباره انان تاریخ یا تاریخ های خاندانی نگارش یافته و بخشهایی از آن به دست ما رسیده است پیش از این گزارش خاندانهایی مانند طاهریان و صفاریان و سامانیان در لا به لای تاریخهای فراگیرتر از جمله تاریخهای عمومی و احیاناًتاریخهای محلی،همچون اخبار ئلات خراسان ابوالحسن سلامی بازتاب یافت. اما از زمان آل بویه و به ویژه در فرمانروایی معاصرشان ،غزنویان ،سنت تاریخ نگاری خاندانی یا سلسله ای که بازتابی از همان شیوه خداینامه نویسی پیش از اسلام است،رونق و گسترش یافت. | آل بویه در زمره نخستین خاندانهای فرمانروایی پس از اسلام است که درباره انان تاریخ یا تاریخ های خاندانی نگارش یافته و بخشهایی از آن به دست ما رسیده است پیش از این گزارش خاندانهایی مانند طاهریان و صفاریان و سامانیان در لا به لای تاریخهای فراگیرتر از جمله تاریخهای عمومی و احیاناًتاریخهای محلی،همچون اخبار ئلات خراسان ابوالحسن سلامی بازتاب یافت. اما از زمان آل بویه و به ویژه در فرمانروایی معاصرشان ،غزنویان ،سنت تاریخ نگاری خاندانی یا سلسله ای که بازتابی از همان شیوه خداینامه نویسی پیش از اسلام است،رونق و گسترش یافت. | ||
| + | |||
| + | == تاریخ سلسله ای == | ||
| + | |||
تاریخ های خاندانی بویه متاسفانه هیچیک به طور کامل به دست ما نرسیده است. بخشهایی از این تاریخ ها را می توان از خلال کتابهای تاریخی که بعداًنگارش یافته است بازیابی کرد و بخشهایی ناقص نیز مستقلاً تا امروز باقی مانده است. از جمله این آثار می توان تاریخ ثابت بن سنان درباره خاندان بویه است که به همراه ذیل آن بوسیله هلال صابی نوشته شده است . رویدادهای تاریخی آل بویه از آغاز تا سال 447ق را در می گرفته است که متاسفانه بخش کوچکی از آن که رویدادهای 389 تا 393 را در می گیرد بر جای مانده است.بخشهایی از آن در کتابهای تاریخ از جمله تجارب الامم مسکویه و ذیلهای آن و الکامل ابن اثیر و ماره الزمان سبط ابن جوزی بازتاب یافته است. | تاریخ های خاندانی بویه متاسفانه هیچیک به طور کامل به دست ما نرسیده است. بخشهایی از این تاریخ ها را می توان از خلال کتابهای تاریخی که بعداًنگارش یافته است بازیابی کرد و بخشهایی ناقص نیز مستقلاً تا امروز باقی مانده است. از جمله این آثار می توان تاریخ ثابت بن سنان درباره خاندان بویه است که به همراه ذیل آن بوسیله هلال صابی نوشته شده است . رویدادهای تاریخی آل بویه از آغاز تا سال 447ق را در می گرفته است که متاسفانه بخش کوچکی از آن که رویدادهای 389 تا 393 را در می گیرد بر جای مانده است.بخشهایی از آن در کتابهای تاریخ از جمله تجارب الامم مسکویه و ذیلهای آن و الکامل ابن اثیر و ماره الزمان سبط ابن جوزی بازتاب یافته است. | ||
تاریخ سلسله ای دیگر التاجی فی الدوله الدیلم نوشته ابواسحاق صابی است که به نام عضد الدوله و برگرفته از لقب او(عضد الدوله و تاج المله) است. تنها بخش اندکی از این کتاب تا روزگار ما بر جای مانده است. | تاریخ سلسله ای دیگر التاجی فی الدوله الدیلم نوشته ابواسحاق صابی است که به نام عضد الدوله و برگرفته از لقب او(عضد الدوله و تاج المله) است. تنها بخش اندکی از این کتاب تا روزگار ما بر جای مانده است. | ||
| − | هر چند تاریخ های سلسله ای بویه یان به گونه ای پراکنده و ناقص به دست ما رسیده است اما تاریخ های خاندانی فرنانروایی ایرانی که با بخضی از دوره آل بویه معاصر بودند خوشبختانه تا اندازه ای فراوانتر و پرشمارتر بر جای مانده است و از آنجا که خاندانهای اخیر مناسباتی ،خصمانه یا دوستانه با آل بویه داشته اند بخضی از این تاریخ را از خلال آثار سلسله ای معاصرشان از جمله تاریخ های مربوط به خاندان غزنوی و سلجوقی ، همچون تایرخ یمینی،تاریخ بیهی، سلجوقنامه | + | هر چند تاریخ های سلسله ای بویه یان به گونه ای پراکنده و ناقص به دست ما رسیده است اما تاریخ های خاندانی فرنانروایی ایرانی که با بخضی از دوره آل بویه معاصر بودند خوشبختانه تا اندازه ای فراوانتر و پرشمارتر بر جای مانده است و از آنجا که خاندانهای اخیر مناسباتی ،خصمانه یا دوستانه با آل بویه داشته اند بخضی از این تاریخ را از خلال آثار سلسله ای معاصرشان از جمله تاریخ های مربوط به خاندان غزنوی و سلجوقی ، همچون تایرخ یمینی،تاریخ بیهی، سلجوقنامه ظهیری،زبده النصره بداری اصفهانی می توان یافت. |
| − | + | ||
| + | == تاریخ های عمومی == | ||
| + | |||
اما سرگذشت خاندان بویه و روزگار آنها را بیشتر باید در تاریخ های عمومی جستجو کرد. در این میان نخست باید از مروج الذهب ابوالحسن علی بن حسین مسعودی یاد کرد. روایت مسعودی تنها برای آغازین فرمانروایی بویه یان سودمند است . چه تالیف کتاب در همین زمینه اتفاق افتاده و گزارشی بسیار کوتاه از آغاز کار بویه یان را دربر دارد. روایت او درباره خاندان بویه در مقایسه با برخی دیگر از مورخان اهل سنت که میانه خوشی با این اخندان شیعه مذهب نداشته منصفانه تر به نظر می رسد چه اصولاً مشی این نویسنده چنین است و حتی گاهی نسبت تشیع نیز به او داده اند. | اما سرگذشت خاندان بویه و روزگار آنها را بیشتر باید در تاریخ های عمومی جستجو کرد. در این میان نخست باید از مروج الذهب ابوالحسن علی بن حسین مسعودی یاد کرد. روایت مسعودی تنها برای آغازین فرمانروایی بویه یان سودمند است . چه تالیف کتاب در همین زمینه اتفاق افتاده و گزارشی بسیار کوتاه از آغاز کار بویه یان را دربر دارد. روایت او درباره خاندان بویه در مقایسه با برخی دیگر از مورخان اهل سنت که میانه خوشی با این اخندان شیعه مذهب نداشته منصفانه تر به نظر می رسد چه اصولاً مشی این نویسنده چنین است و حتی گاهی نسبت تشیع نیز به او داده اند. | ||
پس از مروج الذهب باید از کتاب ارزشمند تجارب الامم و تعاقب الهمم اوعلی مسکویه رازی نام برد که نویسنده اش خود از داشنمندان شیعه مذهب زمانه بویه بوده و با اعضای خاندان ارتباطی نزدیک داشته است. تجارب الامم مسکویه رویدادی نو در روند تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی به شمار می آید. شیوه نویسنده فرهیخته کتاب بر این پایه استوار است که رویدادهای تاریخی می تواند دستور العملی سودمند برای مردمان همه دورانها جهت اداره بهتر جامعه و به ویژه سامان امور سیاسی و فرمانروایی باشد. | پس از مروج الذهب باید از کتاب ارزشمند تجارب الامم و تعاقب الهمم اوعلی مسکویه رازی نام برد که نویسنده اش خود از داشنمندان شیعه مذهب زمانه بویه بوده و با اعضای خاندان ارتباطی نزدیک داشته است. تجارب الامم مسکویه رویدادی نو در روند تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی به شمار می آید. شیوه نویسنده فرهیخته کتاب بر این پایه استوار است که رویدادهای تاریخی می تواند دستور العملی سودمند برای مردمان همه دورانها جهت اداره بهتر جامعه و به ویژه سامان امور سیاسی و فرمانروایی باشد. | ||
نسخهٔ ۲۸ نوامبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۵:۵۲
آل بویه در زمره نخستین خاندانهای فرمانروایی پس از اسلام است که درباره انان تاریخ یا تاریخ های خاندانی نگارش یافته و بخشهایی از آن به دست ما رسیده است پیش از این گزارش خاندانهایی مانند طاهریان و صفاریان و سامانیان در لا به لای تاریخهای فراگیرتر از جمله تاریخهای عمومی و احیاناًتاریخهای محلی،همچون اخبار ئلات خراسان ابوالحسن سلامی بازتاب یافت. اما از زمان آل بویه و به ویژه در فرمانروایی معاصرشان ،غزنویان ،سنت تاریخ نگاری خاندانی یا سلسله ای که بازتابی از همان شیوه خداینامه نویسی پیش از اسلام است،رونق و گسترش یافت.
تاریخ سلسله ای
تاریخ های خاندانی بویه متاسفانه هیچیک به طور کامل به دست ما نرسیده است. بخشهایی از این تاریخ ها را می توان از خلال کتابهای تاریخی که بعداًنگارش یافته است بازیابی کرد و بخشهایی ناقص نیز مستقلاً تا امروز باقی مانده است. از جمله این آثار می توان تاریخ ثابت بن سنان درباره خاندان بویه است که به همراه ذیل آن بوسیله هلال صابی نوشته شده است . رویدادهای تاریخی آل بویه از آغاز تا سال 447ق را در می گرفته است که متاسفانه بخش کوچکی از آن که رویدادهای 389 تا 393 را در می گیرد بر جای مانده است.بخشهایی از آن در کتابهای تاریخ از جمله تجارب الامم مسکویه و ذیلهای آن و الکامل ابن اثیر و ماره الزمان سبط ابن جوزی بازتاب یافته است. تاریخ سلسله ای دیگر التاجی فی الدوله الدیلم نوشته ابواسحاق صابی است که به نام عضد الدوله و برگرفته از لقب او(عضد الدوله و تاج المله) است. تنها بخش اندکی از این کتاب تا روزگار ما بر جای مانده است. هر چند تاریخ های سلسله ای بویه یان به گونه ای پراکنده و ناقص به دست ما رسیده است اما تاریخ های خاندانی فرنانروایی ایرانی که با بخضی از دوره آل بویه معاصر بودند خوشبختانه تا اندازه ای فراوانتر و پرشمارتر بر جای مانده است و از آنجا که خاندانهای اخیر مناسباتی ،خصمانه یا دوستانه با آل بویه داشته اند بخضی از این تاریخ را از خلال آثار سلسله ای معاصرشان از جمله تاریخ های مربوط به خاندان غزنوی و سلجوقی ، همچون تایرخ یمینی،تاریخ بیهی، سلجوقنامه ظهیری،زبده النصره بداری اصفهانی می توان یافت.
تاریخ های عمومی
اما سرگذشت خاندان بویه و روزگار آنها را بیشتر باید در تاریخ های عمومی جستجو کرد. در این میان نخست باید از مروج الذهب ابوالحسن علی بن حسین مسعودی یاد کرد. روایت مسعودی تنها برای آغازین فرمانروایی بویه یان سودمند است . چه تالیف کتاب در همین زمینه اتفاق افتاده و گزارشی بسیار کوتاه از آغاز کار بویه یان را دربر دارد. روایت او درباره خاندان بویه در مقایسه با برخی دیگر از مورخان اهل سنت که میانه خوشی با این اخندان شیعه مذهب نداشته منصفانه تر به نظر می رسد چه اصولاً مشی این نویسنده چنین است و حتی گاهی نسبت تشیع نیز به او داده اند. پس از مروج الذهب باید از کتاب ارزشمند تجارب الامم و تعاقب الهمم اوعلی مسکویه رازی نام برد که نویسنده اش خود از داشنمندان شیعه مذهب زمانه بویه بوده و با اعضای خاندان ارتباطی نزدیک داشته است. تجارب الامم مسکویه رویدادی نو در روند تاریخ نگاری ایرانی و اسلامی به شمار می آید. شیوه نویسنده فرهیخته کتاب بر این پایه استوار است که رویدادهای تاریخی می تواند دستور العملی سودمند برای مردمان همه دورانها جهت اداره بهتر جامعه و به ویژه سامان امور سیاسی و فرمانروایی باشد.
