بدر شاکر السیاب

بدر شاکرالسیاب در روستای جیکور در جنوب شرقی بصره عراق به تاریخ 24 دسامبر سال 1929 م متولد شد و در سال ۱۹۶۴م، در کویت درگذشت.

خاندان

مادرش در سن 23 سالگی زمانی که بدر شش سال بیشتر نداشت یعنی در سال 1932 فوت می کند و این داغ تا همیشه زندگی با او می ماند. از آن پس به دامن مادربزرگ خود پناه می آورد. به محل تولد خود عشق می ورزید و این در بسیاری از اشعار شاعر به وضوح دیده می شود. او هنرمندی حساس و سخت ناشکيبا بود.

تحصیل

بدر شاکر السیاب برای تحصیل پیاده تا روستای باب سلیمان در غرب جیکور رفت و آمد می کرد و سپس به مدرسه المحمودیه مدرسه ابتدایی در ابی الخصیب می رفت. سياب در نوجوانی برای تحصيل به بغداد رفت و در دانشکده تربيت معلم درس خواند. در اين زمان شعرسرايی در قالبهای سنتی را شروع کرده بود.

فعالیت های سیاسی-اجتماعی

در جوانی به تأثير از مبارزات سياسی جامعه که جانمايه آن اعتراض به دستگاه استبداد و استعمار بود، مانند بيشتر روشنفکران و هنرمندان روزگارش به انديشه های چپ گرايش يافت و از سوی حکومت تحت پيگرد قرار گرفت. چند بار به زندان افتاد و سرانجام در سال ۱۹۵۲ در زمان نخست وزيری دکتر محمدمصدق به ايران گريخت و پس از يک اقامت هفتاد روزه در ايران به کويت و سپس لبنان رفت.

پس از انقلاب ۱۴ ژوئيه ۱۹۵۸ که فصل تازه ای در تاريخ عراق گشود، به ميهن خود برگشت و در متن مبارزات مردم قرار گرفت که نيروهای چپگرا نيروی اصلی آن به شمار می رفتند.

شعر سیاب

از سال ۱۹۴۷ اولين شعرهای آزادش را منتشر کرد. تسلط بر زبان انگليسی دروازه شعر جهانی را به رویش باز کرد. اشعاری از لويی آراگون، ناظم حکمت، فدريکو گارسيا لورکا و پابلو نرودا را به عربی ترجمه کرد و از تی اس اليوت، اديت سيتول و ازرا پاند تأثير گرفت. در سال ۱۹۶۰ مهمترين شعرش "سرود باران" را انتشار داد که معروفترين شعر اوست و امروزه يکی از بهترين نمونه های شعر معاصر عرب به شمار می رود.

راديکال ترين نماينده جريان شعری مدرن بود که نه تنها در شکل و قالب های پيشين، شامل تصاوير و عناصر شعری، بلکه در گوهر و حس شعری نيز يکسره با سنت ادبی گرانبار گذشته قطع رابطه کرد.

با ديد مدرن شخصی، بيان اساطيری ژرف و نمادگرايی بديعش بر شعر امروز عرب و کار شاعران نسل بعد تأثير فراوانی به جا گذاشت. شعرش زبانی غنی، رمزآلود، چندپهلو و پيچيده دارد. عشق به سرزمين مادری و مردم زحمتکش و ستمديده آن که به خاطر جهل و استبداد از ثروت ها و مواهب بيکران ميهن خود جز زجر و محنت سهمی ندارند، از درونمايه های هميشگی شعرش است. شاعران نوگرای عرب مانند محمود درويش و آدونيس، آثار بدر شاکر السياب را والاترين دستاورد شعر معاصر عرب می دانند.

از جوانی به بيماری استخوانی درمان ناپذيری گرفتار بود و در سالهای پيش از مرگ ديگر به کلی فلج شده بود. گفته می شود که تنهايی و بيماری برای نخستين بار به شعرش بارقه ای از تأمل درونی و جذبه روحانی بخشيده است. اگر چه وی در سن ۳۸ سالگی و در جوانی درگذشت، اما در عمر کوتاه خود، تحول بسیاری را در ساختار و زبان شعر معاصر عرب ایجاد نمود.

آثار

• (أزهار ذابلة، ۱۹۴۷)
• (أعاصیر، ۱۹۴۸)
• (أزهار و أساطیر)
• (فجرالسلام، ۱۹۵۱)
• (حفار القبور، ۱۹۵۲)
• (المومس العمیاء، ۱۹۵۴)
• (الأسلحة والأطفال، ۱۹۵۵)
• (انشودة المطر، ۱۹۶۰)
• (المعبد الغریق، ۱۹۶۲)
• شناشیل ابنة الجلبی (۱۹۶۴)

منابع

• بدر شاکر السیاب [۱].
• گزیده‌ای از شعر عربی معاصر. مصطفی بدوی، (ترجمه غلامحسین یوسفی و یوسف بکار)، سخن، تهران، ۱۳۸۶.
• رویکردهای شعر معاصر عرب. احسان عباس، (ترجمه حبیب‌الله عباسی)، سخن، تهران، ۱۳۸۴.