مزدلفه

ضبط: به ضم اول، سكون دوم، فتح دال و كسر لام

مزدلفة يكی از مشاعر است كه حاجيان شب دهم ذی الحجه از عرفه به سوی آن حركت مي‌كنند و نماز مغرب و عشار را به صورت شكسته و تمام در آن‌جا مي‌خوانند. مزدلفة همان مشعرالحرام است كه در آيه 198 سوره بقره ذكر شده است: «فاذا افضتم من عرفات فاذكرواالله عندالمشعر الحرام؛ پس چون از عرفات سرازير شديد، خدا را در مشعرالحرام ياد كنيد» حاجيان برای رمی جمره از آن‌جا سنگ جمع مي‌كنند.

وجه تسمیه

درباره وجه تسمیه این كلمه اختلاف است. به نظر برخى از ازدلاف و به معناى اجتماع است و به قولى، ازدلاف به معناى نزدیك شدن مى باشد.

گروهى گفته اند: چون حاجیان بعد از كوچیدن (از مشعرالحرام) در منا اجتماع مى كنند و برخى گفته اند: چون حاجیان در مزدلفه اجتماع مى كنند، آن را به این نام خوانده اند.

محدوده مزدلفه

مزدلفة در ميانه راه بين منا و عرفات در فاصله 5/5 كيلومتری منا قرار دارد. روايات حدود مزدلفة را به صورت زير مشخص كرده است؛ از طرف شرق «مأزمان» يعنی راهی كه از بين دو كوه می‌گذرد، تنگه بين اين دو كوه به عرفات ختم می‌شود؛ از طرف غرب «محسر» يعنی وادی بين مزدلفة و منا به عرض تقريبی 27 متر؛ از طرف شمال كوه «ثبيرالنصع» كه از ناحيه شمال شرقی مشرف بر مزدلفة است. شمال آن «احدب» و جنوب آن «كوه مرار» نام دارد. امروزه اسم ثبيرالنصع شناخته شده نيست، بلكه كوه مزدلفة ناميده می‌شود كه كوه بلند و صعب العبوری است؛ و محدودة مزدلفة از جنوب كوه «مكسر» و قسمتی از وادی ضب است.

مشخصات

مزدلفة امتداد طبيعی وادی مناست و ساختمان ثابتی در آن وجود ندارد، به جز مسجد ساخته شده در قسمت بالای مشعرالحرام كه مسجد مزدلفة ناميده می‌شود و پايين‌تر از مسجدالحرام و در سمت چپ مسير عرفات قرار دارد كه هنوز موجود است و نماز شب و صبح جمعه در آن اقامه مي‌شود. مزدلفة تماماً جزو مشعر است، به جز درون وادی محسر، وادی كوچكی كه از كوه پايه‌های كوه ثبير شروع می‌شود تا اثبره شرقی و با گذر از حسينيه به سوی عرفات منتهی می‌شود. در اين وادی اثری از زراعت و آبادی وجود ندارد و شهرت آن به اين است كه حاجيان در راه بين منا و مزدلفة از آن عبور مي‌كنند.

تابلوها و علايمی در آن‌ جا نصب شده است. منظور از «حياض» وادی محسر است و درباره وجه نامگذاری آن گفته شده است كه محسر از تحسير به معنای فروافتادن در حسرت و درماندگی است.

اين سرزمين به اين دليل محسر ناميده شده است كه گفته می‌شود ابرهه حبشی و ياران او در هنگام هجوم به مكه در آن جا گرفتار حسرت و درماندگی شدند و كاری از پيش نبردند.

منابع

(1). عاتق البلادي، معالم مكة التاريخية والاثرية، ص 266.

(2). عاتق البلادي، معجم الحجاز، ج 8، ص 135.

(3). دكتر احسان عباس، الروض المعطار فی خبر الاقطار، ص 171.

(4). الوسائل، باب چهارم از ابواب وقوف در مشعر.

(5). مجلة ميقات الحج، شماره 1، ص 157 و 158.

(6). محمد محمدحسن شرّاب ، "فرهنگ اعلام جغرافیایى، تاریخى در حدیث و سیره نبوى"، ترجمه حمیدرضا شیخی.