ابویوسف قاضی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
داخل صحن مطهر [[کاظمین]]، در مجاورت کتاب خانه جوادین [[مسجد|مسجدى]] قرار دارد که در داخل آن ابو یوسف، قاضى و [[فقیه]] اهل سنت عصر [[عباسیان|عباسى]]، در سال ۱۸۲ هجری قمری به خاک سپرده شده است. در این مسجد اغلب، [[اهل سنت]] نماز مى‌گزارند.
+
[[پرونده:مسجد ابویوسف.png|left|thumb|مسجد و مقبره ابویوسف در کنار باب المراد [[حرم كاظمين]] (ضلع شرقی)]]
[[پرونده:مسجد ابویوسف.png|left|thumb|مسجد و مقبره ابویوسف در کنار باب المراد [[حرم كاظمين|حرم امامین موسی بن جعفر و محمد بن علی  علیهماالسلام]] (ضلع شرقی)]]
+
«یعقوب بن ابراهیم» معروف به '''«ابویوسف»''' (م، ۱۸۲ ق)، قاضی نامدار [[اهل سنت]] و [[فقیه]] [[حنفی]] در قرن دوم هجری بود.
یعقوب بن ابراهیم بن حبیب بن خنسیس بن سعد بن بجیر، معروف به ابویوسف، قاضی نامدار و از بنیانگذاران فقه [[حنفی]] و اولین فقیهی است که رساله‌ای جامع پیرامون سیاست اقتصادی به‌رشته تحریر درآورد.<ref>ابوالحسن، م.صادق و غزالی، عیدیت؛ عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ترجمه دکتر احمد شیبانی، تهران، دانشگاه امام صادق، 1385، چاپ اول، ص47.</ref>
+
==فعالیت‌های علمی و اجتماعی==
 +
در اخبار و انساب و [[ایام العرب]] و مغازی تبحر داشت؛ همچنین حافظ [[حدیث]] بود و در بیشتر زمینه‌ها از جمله ادب قاضی، بیع، [[حدود]]، [[خراج]]، [[زکات]]، صید، ذباحه، فرایض، وصایا، وکالت و مانند آنها کتاب نوشت.  
  
او همچنین اخبار، انساب، ایام عرب و مغازی را خوب می‌دانست، حافظ حدیث بود و در بیشتر زمینه‌ها از جمله ادب قاضی، بیع، [[حدود]]، [[خراج]]، [[زکات]]، صید، ذباحه، فرایض، وصایا، وکالت و مانند آنها کتاب نوشت. وی در سال 166 هجری و در زمان خلیفه عباسی [[مهدی (خلیفه عباسی) |مهدی]] به منصب قضاوت رسید و از سال 166 تا زمان مرگش به‌مدت 16 سال در زمان خلافت [[هادی(خلیفه عباسی)|هادی عباسی]] و [[هارون الرشید]] در این منصب باقی ماند و قاضی‌القضات [[بغداد]] نام گرفت.<ref> ابن سعد، محمد بن سعد بن منیع البصری؛ الطبقات الکبری، بیروت، 1960م، ج3، ص331.</ref> وی اولین کسی بود که این لقب را یافت.<ref>خطیب البغدادی، احمد بن علی؛ تأریخ بغداد، بیروت، لا. ت، ج14، ص246.</ref> به‌همین علت به «ابویوسف قاضی» و «قاضی القضات» مشهور شد.<ref>السعدی، أمل عبدالحسین؛ پیشین، ص125.</ref>
+
ابویوسف در سال ۱۶۶ هجری و در زمان [[مهدی (خلیفه عباسی) |مهدی عباسی]] به منصب [[قضاوت]] رسید و از سال ۱۶۶ تا زمان مرگش به‌مدت ۱۶ سال در زمان خلافت [[هادی(خلیفه عباسی)|هادی عباسی]] و [[هارون الرشید]] در این منصب باقی ماند و قاضی‌القضات [[بغداد]] نام گرفت.<ref> ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، ۱۹۶۰م، ج۳، ص۳۳۱.</ref> وی به‌همین علت به «ابویوسف قاضی» و «قاضی القضات» مشهور شد<ref>السعدی، أمل عبدالحسین؛ پیشین، ص۱۲۵.</ref> و اولین کسی بود که این لقب را یافت.<ref>خطیب البغدادی، احمد بن علی؛ تأریخ بغداد، بیروت، ج۱۴، ص۲۴۶.</ref>
  
ابویوسف، دیدگاه‌های خاصی در مورد مسائل مالی دولت داشت. وی ضوابط معینی را پیشنهاد داد که جلوتر از اصول پیشنهادی 1000 سال بعد آدام‌اسمیت (1776) به‌عنوان چهار معیار مالیات‌ ستانی (یعنی عدالت، قطعیت، آسانی وصول و کارآیی اقتصادی) بود.
+
ابویوسف، دیدگاه‌های خاصی در مورد مسائل مالی دولت داشت. او اولین کسی است که رساله‌ای جامع پیرامون سیاست اقتصادی به‌رشته تحریر درآورد.<ref>ابوالحسن، م.صادق و غزالی، عیدیت؛ عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ترجمه احمد شیبانی، تهران، دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۵، چاپ اول، ص۴۷.</ref> وی ضوابط معینی را پیشنهاد داد که ۱۰۰۰ سال بعد، از اصول پیشنهادی آدام‌ اسمیت (۱۷۷۶ م) به‌عنوان چهار معیار مالیات‌‌ستانی (یعنی عدالت، قطعیت، آسانی وصول و کارآیی اقتصادی) بود.
 +
==وفات==
 +
ابویوسف قاضی، سرانجام در سال ۱۸۲ هجری قمری وفات یافت. داخل صحن مطهر [[کاظمین]]، در مجاورت کتابخانه جوادین، [[مسجد|مسجدى]] قرار دارد که در داخل آن ابویوسف به خاک سپرده شده است. در این مسجد اغلب، اهل سنت [[نماز]] مى‌گزارند.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۱۲: سطر ۱۵:
 
==منابع==
 
==منابع==
  
* عتبات عاليات عراق ، دکتر اصغر قائدان ، نشر مشعر ، تهران ، ص 180.
+
* عتبات عاليات عراق، دکتر اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص ۱۸۰.
* راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق ، دکتر احسان مقدس ، نشر مشعر ، تهران ، ص 278.
+
* راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، دکتر احسان مقدس، نشر مشعر، تهران، ص ۲۷۸.
*كفشگر جلودار، حسين، ابویوسف Abu Yusuf، دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیه السلام.
+
*"ابویوسف Abu Yusuf"، حسين كفشگر جلودار، دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام.
  
[[رده: اماکن مقدسه کاظمین]]
+
[[رده: علمای قرن دوم]][[رده: فقیهان]][[رده:مدفونین در کاظمین]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۱۰

مسجد و مقبره ابویوسف در کنار باب المراد حرم كاظمين (ضلع شرقی)

«یعقوب بن ابراهیم» معروف به «ابویوسف» (م، ۱۸۲ ق)، قاضی نامدار اهل سنت و فقیه حنفی در قرن دوم هجری بود.

فعالیت‌های علمی و اجتماعی

در اخبار و انساب و ایام العرب و مغازی تبحر داشت؛ همچنین حافظ حدیث بود و در بیشتر زمینه‌ها از جمله ادب قاضی، بیع، حدود، خراج، زکات، صید، ذباحه، فرایض، وصایا، وکالت و مانند آنها کتاب نوشت.

ابویوسف در سال ۱۶۶ هجری و در زمان مهدی عباسی به منصب قضاوت رسید و از سال ۱۶۶ تا زمان مرگش به‌مدت ۱۶ سال در زمان خلافت هادی عباسی و هارون الرشید در این منصب باقی ماند و قاضی‌القضات بغداد نام گرفت.[۱] وی به‌همین علت به «ابویوسف قاضی» و «قاضی القضات» مشهور شد[۲] و اولین کسی بود که این لقب را یافت.[۳]

ابویوسف، دیدگاه‌های خاصی در مورد مسائل مالی دولت داشت. او اولین کسی است که رساله‌ای جامع پیرامون سیاست اقتصادی به‌رشته تحریر درآورد.[۴] وی ضوابط معینی را پیشنهاد داد که ۱۰۰۰ سال بعد، از اصول پیشنهادی آدام‌ اسمیت (۱۷۷۶ م) به‌عنوان چهار معیار مالیات‌‌ستانی (یعنی عدالت، قطعیت، آسانی وصول و کارآیی اقتصادی) بود.

وفات

ابویوسف قاضی، سرانجام در سال ۱۸۲ هجری قمری وفات یافت. داخل صحن مطهر کاظمین، در مجاورت کتابخانه جوادین، مسجدى قرار دارد که در داخل آن ابویوسف به خاک سپرده شده است. در این مسجد اغلب، اهل سنت نماز مى‌گزارند.

پانویس

  1. ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، ۱۹۶۰م، ج۳، ص۳۳۱.
  2. السعدی، أمل عبدالحسین؛ پیشین، ص۱۲۵.
  3. خطیب البغدادی، احمد بن علی؛ تأریخ بغداد، بیروت، ج۱۴، ص۲۴۶.
  4. ابوالحسن، م.صادق و غزالی، عیدیت؛ عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ترجمه احمد شیبانی، تهران، دانشگاه امام صادق، ۱۳۸۵، چاپ اول، ص۴۷.

منابع

  • عتبات عاليات عراق، دکتر اصغر قائدان، نشر مشعر، تهران، ص ۱۸۰.
  • راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در عراق، دکتر احسان مقدس، نشر مشعر، تهران، ص ۲۷۸.
  • "ابویوسف Abu Yusuf"، حسين كفشگر جلودار، دانشنامه پژوهه پژوهشکده باقرالعلوم علیه‌السلام.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه