واجب: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
==معنای لغوی واجب==
+
«واجب» -مقابل «[[حرام]]»-، در اصطلاح [[فقه|فقهی]] به کارهایی می‌‌گویند که [[الله|خداوند]] به انجام آنها امر فرموده و انجام دادن آنها لازم است، به طوری‌که اگر انجام نگیرد، [[عذاب]] الهی را به دنبال دارد. واجب به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.
 +
==معنای لغوی و اصطلاحی==
 +
«واجب» در لغت به معانی متعددی آمده است، مانند: لازم و ضروری، سزاوار و شایسته، مایحتاج.
  
# لازم، ضروری
+
همچنین «واجب» در اصطلاح [[فقه|فقهی]] به کارهایی می‌ گویند که [[الله|خداوند]] به انجامِ آنها امر فرموده است و انجام دادن آنها لازم و ترکش [[گناه]] است، به طوری که اگر انجام نگیرد، عقوبت و [[عذاب]] الهی را به دنبال دارد.  
# فعلی که عمل بدان لازم است و ترکش گناه دارد.
 
# سزاوار، شایسته
 
# مایحتاج
 
 
 
==واجب در علم فقه==
 
 
 
واجب به کارهایی می‌ گویند که خداوند به انجامِ آنها امر فرموده است و انجام دادن آنها لازم است به طوری که اگر انجام نگیرد، عقوبت الهی و عذاب الهی را به دنبال دارد.
 
  
 
==انواع واجب==
 
==انواع واجب==
  
* واجب تعبدی: قسمتی از واجبات باید به همراه نیت و قصد قربت به جای آورده شوند مانند [[نماز]] و [[روزه]] که به آنها واجبات تعبدی می گویند.
+
*واجب تعبّدی: قسمتی از واجبات باید به همراه [[نیت]] و قصد [[قرب الهی|قربت]] به جای آورده شوند مانند [[نماز]] و [[روزه]] که به آنها واجبات تعبّدی می گویند. در واجبات تعبّدی، غرض و مقصود شارع معلوم نیست و مکلّفین صرفاً برای تعبّد به امر خداوند انجام می دهند -گرچه فلسفه و حکمتی نیز دارد-.
* واجب توصلی: عباداتی که لازم نیست به همراه نیت و قصد قربت به جا آورده شوند، مانند تطهیر بدن و لباس و امر به معروف و غسل میت به عبارت دیگر در واجبات توصلی انگیزه امر معلوم است ولی در واجبات تعبدی غرض و مقصود شارع معلوم نیست، گرچه فلسفه و حکمتی دارد و مکلفین صرفاً برای تعبد به امر خداوند انجام می دهند.
+
*واجب توصّلی: عباداتی که لازم نیست به همراه نیت و قصد قربت بجا آورده شوند، مانند تطهیر بدن و لباس و [[امر به معروف و نهی از منكر]] و [[غسل]] میّت. در واجبات توصّلی -بر خلاف واجب تعبّدی- انگیزه امر معلوم است.
* واجب عینی: واجبی است که همه مکلفین باید انجام دهند، مانند نمازهای یومیه.
+
*واجب عینی: واجبی است که همه مکلفین باید انجام دهند، مانند نمازهای یومیه.
* واجب کفایی: آن است که با عمل عده ای از عهده دیگران ساقط است، مانند تطهیر مسجد، تدفین میت و...
+
*واجب کفایی: آن است که با عمل عده ای، از عهده دیگران ساقط است، مانند تطهیر [[مسجد]]، تدفین میت و...
* واجب تعیینی: واجبی است که نمی توان کار دیگری را جایگزین آن ساخت مثل نمازهای یومیه
+
*واجب تعیینی: واجبی است که نمی توان کار دیگری را جایگزین آن ساخت، مثل نمازهای یومیه.
* واجب تخییری: که مکلف می تواند یکی از چند کار را اختیار کند مانند کفاره روزه که مکلف مخیر است بین آزادکردن بنده و شصت روز روزه و اطعام شصت نفر.
+
*واجب تخییری: که مکلف می تواند یکی از چند کار را اختیار کند، مانند [[کفاره]] روزه که مکلّف مخیر است بین آزادکردن بنده و شصت روز روزه و [[اطعام]] شصت نفر.
* واجب مضیق: گاهی واجب، وقت محدودی دارد که از آن به تعبیر می شود، مثل نماز آیات برای ماه گرفتگی
+
*واجب مُضیّق: گاهی واجب، وقت محدودی دارد که از آن به «مُضیّق» تعبیر می شود، مثل [[نماز آیات]] برای ماه گرفتگی.
* واجب موسع: واجب گاهی وقت وسیعی دارد که از آن تعبیر می شود به واجب موسع، مانند نمازهای یومیه
+
*واجب مُوسّع: واجب گاهی وقت وسیعی دارد، که از آن تعبیر می شود به واجب موسّع، مانند نمازهای یومیه.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* محمود اکبری، احکام جوانان.
+
 
* فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه واجب.
+
*احکام جوانان، محمود اکبری.
 +
*فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه واجب.
  
 
[[رده:احکام تکلیفی]]
 
[[رده:احکام تکلیفی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۸:۰۰

«واجب» -مقابل «حرام»-، در اصطلاح فقهی به کارهایی می‌‌گویند که خداوند به انجام آنها امر فرموده و انجام دادن آنها لازم است، به طوری‌که اگر انجام نگیرد، عذاب الهی را به دنبال دارد. واجب به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.

معنای لغوی و اصطلاحی

«واجب» در لغت به معانی متعددی آمده است، مانند: لازم و ضروری، سزاوار و شایسته، مایحتاج.

همچنین «واجب» در اصطلاح فقهی به کارهایی می‌ گویند که خداوند به انجامِ آنها امر فرموده است و انجام دادن آنها لازم و ترکش گناه است، به طوری که اگر انجام نگیرد، عقوبت و عذاب الهی را به دنبال دارد.

انواع واجب

  • واجب تعبّدی: قسمتی از واجبات باید به همراه نیت و قصد قربت به جای آورده شوند مانند نماز و روزه که به آنها واجبات تعبّدی می گویند. در واجبات تعبّدی، غرض و مقصود شارع معلوم نیست و مکلّفین صرفاً برای تعبّد به امر خداوند انجام می دهند -گرچه فلسفه و حکمتی نیز دارد-.
  • واجب توصّلی: عباداتی که لازم نیست به همراه نیت و قصد قربت بجا آورده شوند، مانند تطهیر بدن و لباس و امر به معروف و نهی از منكر و غسل میّت. در واجبات توصّلی -بر خلاف واجب تعبّدی- انگیزه امر معلوم است.
  • واجب عینی: واجبی است که همه مکلفین باید انجام دهند، مانند نمازهای یومیه.
  • واجب کفایی: آن است که با عمل عده ای، از عهده دیگران ساقط است، مانند تطهیر مسجد، تدفین میت و...
  • واجب تعیینی: واجبی است که نمی توان کار دیگری را جایگزین آن ساخت، مثل نمازهای یومیه.
  • واجب تخییری: که مکلف می تواند یکی از چند کار را اختیار کند، مانند کفاره روزه که مکلّف مخیر است بین آزادکردن بنده و شصت روز روزه و اطعام شصت نفر.
  • واجب مُضیّق: گاهی واجب، وقت محدودی دارد که از آن به «مُضیّق» تعبیر می شود، مثل نماز آیات برای ماه گرفتگی.
  • واجب مُوسّع: واجب گاهی وقت وسیعی دارد، که از آن تعبیر می شود به واجب موسّع، مانند نمازهای یومیه.

منابع

  • احکام جوانان، محمود اکبری.
  • فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه واجب.