الأمثال و الحكم المستخرجة من نهج‌البلاغة (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
سطر ۱: سطر ۱:
 
[[پرونده:Ketab49.jpg|بندانگشتی|الأمثال و الحکم المستخرجة من نهج‌البلاغة]]
 
[[پرونده:Ketab49.jpg|بندانگشتی|الأمثال و الحکم المستخرجة من نهج‌البلاغة]]
 +
'''«الأمثال و الحِکم المستخرجة مِن نهج‌البلاغة»'''، تألیف سید محمد غروى است، که در آن، به بیان و تشریح برخی ضرب‌المثل‌ها و حکمت‌هاى کوتاه [[امام على(ع)|امام على]] علیه‌السلام در «[[نهج البلاغة|نهج‌البلاغة]]» پرداخته شده است.
 +
==محتوای کتاب==
  
 +
نویسنده در مقدمه کتاب مى‌نویسد: «ما در ضمن مطالعات خود در امثال و حکم، قریب به هزار ضرب المثل از کلمات امام [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] علیه السلام در کتاب «[[نهج البلاغة|نهج‌البلاغة]]» و غیر آن استخراج کردیم و آن را به‌تبع کتابمان «الامثال النبویة»، «الامثال و الحکم العلویة» نامیدیم. پس از آن تصمیم گرفتیم که بخشى از امثال و حکم استخراج شده از «نهج‌البلاغة» را در پاسخ به درخواست بعضى از برادران، تقدیم کنیم».
  
== معرفى اجمالى ==
+
در این اثر، ۲۰۲ مثل و حکمت که از امیرالمؤمنین علیه السلام صادر شده است، استخراج و به همراه شرح و تبیین آنها بر اساس کتب لغوى، [[تفسیر|تفسیرى]]، کلامى و شروح «نهج‌البلاغة»، گردآورى شده است. شیوه غروى در ترتیب ذکر امثال و حکم، همانند «الامثال النبویة» به ترتیب حروف الفباست.
  
 +
مؤلف در شرح اقسام مَثَل، آن را به دو قسم «سائر» و «قیاسى» تقسیم مى‌کند. اولین قسم، به مثل‌هایى اطلاق مى‌شود که عرب یا غیر عرب، آن را در واقعه‌اى که اقتضاى آن را دارد مى‌گوید، سپس بر زبان‌ها جارى مى‌شود و در واقعه‌اى مشابه این واقعه، بدون تبدیل به کار مى‌رود. قسم دوم، به مثلى اطلاق مى‌شود که براى توضیح مطلبى از طریق تشبیه یا ابداع، توسط مثل‌زننده خلق مى‌شود. مقصود از مَثَل در کتاب حاضر، عبارت از هر دو قسم مى‌باشد و نویسنده هر آنچه را که صلاحیت مَثَل بودن را داشته است، گردآورى و شرح کرده است.
  
'''الأمثال و الحكم المستخرجة من نهج‌البلاغة''' با موضوع ضرب المثل‌ها و حكمت‌هاى كوتاه «نهج‌البلاغة»، تأليف سيد محمد غروى، به زبان عربى است كه نويسنده، به بيان و تشريح آنها بر اساس كتب لغوى، تفسيرى، كلامى و شروح«نهج‌البلاغة» پرداخته است.
+
غروى، اسامى تعدادى از کتبى که امثال و حکم [[امام على(ع)|امام على]] علیه السلام را گردآورى کرده‌اند، ذکر نموده است. نویسنده، در این تألیف، از «مجمع الامثال» احمد بن محمد نیشابورى، «شرح نهج‌البلاغة» [[ابن ابی الحدید|ابن ابى‌الحدید]]، «امثال و حکم» [[علی اکبر دهخدا|دهخدا]] و «الامثال النبویة» (اثر خود مؤلف)، فراوان استفاده کرده است.
 
+
==منابع==
== ساختار ==
+
* ویکی نور
 
 
 
 
شيوه غروى در ترتيب ذكر امثال و حكم، همانند«الامثال النبوية» به ترتيب حروف الفباست؛ او، به جهت تسهيل در دست‌يابى خواننده به كلمه مورد نظر، حروف تعريف ابتداى كلمات را در نظر نگرفته است.
 
 
 
== گزارش محتوا ==
 
 
 
 
 
نويسنده، در مقدمه كتاب، مى‌نويسد: «ما در ضمن مطالعات خود در امثال و حكم، قريب به هزار ضرب المثل از كلمات امام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در كتاب «نهج‌البلاغة» و غير آن استخراج كرديم و آن را به‌تبع كتابمان «الامثال النبوية»، «الامثال و الحكم العلويّة» ناميديم، پس از آن تصميم گرفتيم كه بخشى از امثال و حكم استخراج شده از «نهج‌البلاغة» را در پاسخ به درخواست بعضى از برادران، تقديم كنيم».
 
 
 
وى، پس از آن، در شرح اقسام مَثَل، آن را به دو قسم «سائر» و «قياسى» تقسيم مى‌كند. اولين قسم، به مثل‌هايى اطلاق مى‌شود كه عرب يا غير عرب، آن را در واقعه‌اى كه اقتضاى آن را دارد مى‌گويد، سپس بر زبان‌ها جارى مى‌شود و در واقعه‌اى مشابه اين واقعه، بدون تبديل به كار مى‌رود. قسم دوم، به مثلى اطلاق مى‌شود كه براى توضيح مطلبى از طريق تشبيه يا ابداع، توسط مثل‌زننده خلق مى‌شود.
 
 
 
مقصود از مَثَل در كتاب حاضر عبارت از هر دو قسم مى‌باشد و نويسنده هر آنچه را كه صلاحيت مَثَل بودن را داشته است، گردآورى و شرح كرده است.
 
 
 
غروى، در ادامه، اسامى تعدادى از كتبى كه امثال و حكم [[امام على(ع)]] را گردآورى كرده‌اند، ذكر كرده است و البته به اين نكته اشاره شده است كه نام برخى از اين كتب، در كتاب‌هاى ديگر نيز آمده است.
 
 
 
در كلمات امام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]]، آيات قرآنى فراوانى وجود دارد كه البته از اديب پرورش‌يافته مكتب قرآن كريم كه از آن، به‌اعلى مرتبه متأثر است، چنين نيز متوقع است. به اعتقاد نويسنده، تمامى آيات قرآنى تمثيلى كه امام(ع) به آنها استشهاد كرده است، اصطلاحاً، «امثال مكنية» گفته مى‌شوند كه شروط اساسى [[ارسطو]] در تعريف مَثَل به لحاظ ايجاز، تشبيه و نيل به غرض، در آنها متجلى است.
 
 
 
در اين اثر، 202 مثل و حكمت كه از لبان مبارك [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] صادر شده است، استخراج و به همراه شرح و تبيين آنها از منابع مختلف، گردآورى شده است. نويسنده، در اين تأليف، از «مجمع الامثال» احمد بن محمد نيشابورى، «شرح نهج‌البلاغة» [[ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید بن هبةالله|ابن ابى‌الحديد]]، «امثال و حكم» دهخدا و «الامثال النبوية» اثر خود مؤلف، فراوان استفاده كرده است.
 
 
 
== وضعيت كتاب ==
 
 
 
 
 
در پاورقى كتاب، آدرس آيات و مثل‌ها و حكمت‌ها و در انتهاى اثر نيز فهارس آيات، احاديث، امثال و حكم، اشعار، موضوعات و مصادر ذكر شده است.
 
 
 
== منابع ==
 
 
 
 
 
مقدمه و متن كتاب.
 
 
 
 
 
== منبع ==
 
ویکی نور
 
 
 
 
{{نهج البلاغه}}
 
{{نهج البلاغه}}
 
+
[[رده:نهج البلاغه]][[رده:آثار علمی امام علی علیه السلام]][[رده:کتابهای با موضوع امام علی علیه السلام]]
[[رده:نهج البلاغه]]
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۳۰

الأمثال و الحکم المستخرجة من نهج‌البلاغة

«الأمثال و الحِکم المستخرجة مِن نهج‌البلاغة»، تألیف سید محمد غروى است، که در آن، به بیان و تشریح برخی ضرب‌المثل‌ها و حکمت‌هاى کوتاه امام على علیه‌السلام در «نهج‌البلاغة» پرداخته شده است.

محتوای کتاب

نویسنده در مقدمه کتاب مى‌نویسد: «ما در ضمن مطالعات خود در امثال و حکم، قریب به هزار ضرب المثل از کلمات امام امیرالمؤمنین علیه السلام در کتاب «نهج‌البلاغة» و غیر آن استخراج کردیم و آن را به‌تبع کتابمان «الامثال النبویة»، «الامثال و الحکم العلویة» نامیدیم. پس از آن تصمیم گرفتیم که بخشى از امثال و حکم استخراج شده از «نهج‌البلاغة» را در پاسخ به درخواست بعضى از برادران، تقدیم کنیم».

در این اثر، ۲۰۲ مثل و حکمت که از امیرالمؤمنین علیه السلام صادر شده است، استخراج و به همراه شرح و تبیین آنها بر اساس کتب لغوى، تفسیرى، کلامى و شروح «نهج‌البلاغة»، گردآورى شده است. شیوه غروى در ترتیب ذکر امثال و حکم، همانند «الامثال النبویة» به ترتیب حروف الفباست.

مؤلف در شرح اقسام مَثَل، آن را به دو قسم «سائر» و «قیاسى» تقسیم مى‌کند. اولین قسم، به مثل‌هایى اطلاق مى‌شود که عرب یا غیر عرب، آن را در واقعه‌اى که اقتضاى آن را دارد مى‌گوید، سپس بر زبان‌ها جارى مى‌شود و در واقعه‌اى مشابه این واقعه، بدون تبدیل به کار مى‌رود. قسم دوم، به مثلى اطلاق مى‌شود که براى توضیح مطلبى از طریق تشبیه یا ابداع، توسط مثل‌زننده خلق مى‌شود. مقصود از مَثَل در کتاب حاضر، عبارت از هر دو قسم مى‌باشد و نویسنده هر آنچه را که صلاحیت مَثَل بودن را داشته است، گردآورى و شرح کرده است.

غروى، اسامى تعدادى از کتبى که امثال و حکم امام على علیه السلام را گردآورى کرده‌اند، ذکر نموده است. نویسنده، در این تألیف، از «مجمع الامثال» احمد بن محمد نیشابورى، «شرح نهج‌البلاغة» ابن ابى‌الحدید، «امثال و حکم» دهخدا و «الامثال النبویة» (اثر خود مؤلف)، فراوان استفاده کرده است.

منابع

  • ویکی نور