شیخ ابوعلی حائری: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | '''شیخ ابوعلی حائری''' (۱۲۱۵-۱۱۵۹ ق)، [[فقیه]] و [[علم رجال|رجال]] شناس بزرگ [[شیعه]] در قرن ۱۳ قمری و از شاگردان [[وحید بهبهانی]] و [[سید محمد مهدی بحرالعلوم|علامه بحرالعلوم]] بود. کتاب رجالی «[[منتهی المقال|منتهی المقال فی احوال الرجال]]» از مهمترین آثار او است. |
| − | محمد بن | + | {{شناسنامه عالم |
| − | == | + | ||نام کامل = '''محمد بن اسماعیل ابوعلی حائری''' |
| − | + | ||تصویر= | |
| + | ||زادروز = ۱۱۵۹ قمری | ||
| + | |زادگاه = [[کربلا]] | ||
| + | |وفات = ۱۲۱۵ قمری | ||
| + | |مدفن = [[نجف]] یا [[کربلا]] | ||
| + | |اساتید = [[وحید بهبهانی]]، [[سید محمد مهدی بحرالعلوم|سید مهدی بحرالعلوم]]، [[سید محسن اعرجی|سید محسن اعرجی کاظمی]]،... | ||
| + | |شاگردان = | ||
| + | |آثار = [[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال فی احوال الرجال]]، زهر الریاض، العذاب الواصب علی الجاحد الناصب،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==زندگی‌نامه== | ||
| + | محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار مشهور به «ابوعلی حائری» در سال ۱۱۵۹ هجری به دنیا آمد. پدرش مازندرانی بود،<ref>نوری، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۰۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج۹، ص۱۲۴</ref> اما او خود در [[کربلا]] زاده شد و کمتر از ۱۰ سال داشت که پدرش را از دست داد. | ||
| + | |||
| + | ابوعلی حائری پس از کسب مقدمات علوم نزد فقهای آن زمان به ویژه [[وحید بهبهانی]] به فراگیری دانش پرداخت.<ref>ابوعلی، منتهی المقال،ج۴، ص ۳۴۸</ref> همچنین گفته شده که نزد [[سید محمد مهدی بحرالعلوم|سید مهدی بحرالعلوم]] و [[سید محسن اعرجی|سید محسن اعرجی کاظمی]] نیز دانش آموخت.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، همانجا؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰</ref> | ||
| + | |||
| + | ابوعلی به گفته خود، سفرهای چندی نیز به نقاط مختلف چون [[حجاز]] و [[یمن]] داشته است. در میان شاگردان وی تنها از عبدالعلی رشتی و درویش علی بغدادی حائری نام برده شده است.<ref>نوری، مستدرک الوسائل، همانجا</ref> | ||
| + | |||
| + | بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه «[[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال]]»، وی در سال ۱۲۱۶ قمری هنگام بازگشت از سفر [[حج]] در [[نجف]] درگذشت و همانجا مدفون شد؛<ref>نک: کشمیری، نجوم السماء، ص۳۲۹؛ آقابزرگ، الذریعه؛ همو، مصفی المقال، ص۳۹۴</ref> اما برخی از جمله [[سید محمدباقر موسوی خوانساری|سید محمدباقر خوانساری]] در [[روضات الجنات (کتاب)|روضات الجنات]]، مرگ وی را در ۱۲۱۵ قمری و در [[کربلا]] دانسته اند<ref>خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۴۰۵؛ خراسانی، منتخب التواریخ، ص۳۱۴.</ref> و [[محمدعلی مدرس تبریزی|مدرس تبریزی]] نیز تأکید کرده است که او در کربلا به خاک سپرده شده است.<ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰</ref> | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | شیخ ابوعلی حائری تألیفاتی داشته که عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | # [[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال فی احوال الرجال]]؛ معروف ترین اثر حائری در زمینه رجال [[شیعه]] است. وی در تألیف این کتاب بیش از هر چیز به [[منهج المقال (کتاب)|منهج المقال]] و تعلیقۀ [[وحید بهبهانی]] نظر داشته است. | ||
| + | # زهر الریاض؛ رساله ای است فارسی در [[طهارت]]، [[نماز|صلات]] و [[صوم]] که آن را از کتاب «[[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض المسائل]]» [[سید علی طباطبایی|سید علی طباطبائی]] انتخاب کرده است. نسخه هایی از این کتاب در کتابخانه های دانشکده ادبیات [[تهران]] و مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود.<ref>شورا، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد ج۷، ص۱۳۷- ۱۳۸</ref> | ||
| + | # العذاب الواصب علی الجاحد الناصب؛ که ردیه ای است بر «نواقض الروافض» میرزا مخدوم شریفی که از آن به «النقض علی نواقض الروافض» نیز تعبیر می شود و نسخه ای از آن در کتابخانه [[آستان قدس رضوى|آستان قدس]] مضبوط است.<ref>آستان، فهرست، ج۴، ص۲۰۵- ۲۰۶؛ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا</ref> | ||
| + | |||
| + | ابوعلی حائری در «منتهی المقال» برخی از تألیفات دیگر خود را نیز نام برده است که عبارتند از: | ||
| + | |||
| + | # ترجمه رساله مناسک حج [[وحید بهبهانی]]؛ | ||
| + | # ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند وحید بهبهانی؛ | ||
| + | # رساله ای در بیان واجبات [[حج]] و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است؛ | ||
| + | # عقدالّآلی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة (در ردّ [[اخباریان]])؛<ref>ابوعلی، منتهی المقال،ص۳۴۸</ref> | ||
| + | # النخبةالوجیزة (خلاصه‌ای از ابواب کتاب حج ریاض المسائل). | ||
| + | |||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی (کتاب)|دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]، ج۶، ص۳۶، علی رفیعی، مدخل «ابوعلی حائری». | ||
| + | |||
[[رده:علمای قرن دوازدهم]] | [[رده:علمای قرن دوازدهم]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ آوریل ۲۰۲۱، ساعت ۰۵:۵۹
شیخ ابوعلی حائری (۱۲۱۵-۱۱۵۹ ق)، فقیه و رجال شناس بزرگ شیعه در قرن ۱۳ قمری و از شاگردان وحید بهبهانی و علامه بحرالعلوم بود. کتاب رجالی «منتهی المقال فی احوال الرجال» از مهمترین آثار او است.
| نام کامل | محمد بن اسماعیل ابوعلی حائری |
| زادروز | ۱۱۵۹ قمری |
| زادگاه | کربلا |
| وفات | ۱۲۱۵ قمری |
| مدفن | نجف یا کربلا |
|
| |
| اساتید | |
|
| |
| آثار |
منتهی المقال فی احوال الرجال، زهر الریاض، العذاب الواصب علی الجاحد الناصب،... |
محتویات
زندگی‌نامه
محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار مشهور به «ابوعلی حائری» در سال ۱۱۵۹ هجری به دنیا آمد. پدرش مازندرانی بود،[۱] اما او خود در کربلا زاده شد و کمتر از ۱۰ سال داشت که پدرش را از دست داد.
ابوعلی حائری پس از کسب مقدمات علوم نزد فقهای آن زمان به ویژه وحید بهبهانی به فراگیری دانش پرداخت.[۲] همچنین گفته شده که نزد سید مهدی بحرالعلوم و سید محسن اعرجی کاظمی نیز دانش آموخت.[۳]
ابوعلی به گفته خود، سفرهای چندی نیز به نقاط مختلف چون حجاز و یمن داشته است. در میان شاگردان وی تنها از عبدالعلی رشتی و درویش علی بغدادی حائری نام برده شده است.[۴]
بر پایه نوشته فرزندش در حاشیه «منتهی المقال»، وی در سال ۱۲۱۶ قمری هنگام بازگشت از سفر حج در نجف درگذشت و همانجا مدفون شد؛[۵] اما برخی از جمله سید محمدباقر خوانساری در روضات الجنات، مرگ وی را در ۱۲۱۵ قمری و در کربلا دانسته اند[۶] و مدرس تبریزی نیز تأکید کرده است که او در کربلا به خاک سپرده شده است.[۷]
آثار و تألیفات
شیخ ابوعلی حائری تألیفاتی داشته که عبارتند از:
- منتهی المقال فی احوال الرجال؛ معروف ترین اثر حائری در زمینه رجال شیعه است. وی در تألیف این کتاب بیش از هر چیز به منهج المقال و تعلیقۀ وحید بهبهانی نظر داشته است.
- زهر الریاض؛ رساله ای است فارسی در طهارت، صلات و صوم که آن را از کتاب «ریاض المسائل» سید علی طباطبائی انتخاب کرده است. نسخه هایی از این کتاب در کتابخانه های دانشکده ادبیات تهران و مجلس شورای اسلامی نگهداری می شود.[۸]
- العذاب الواصب علی الجاحد الناصب؛ که ردیه ای است بر «نواقض الروافض» میرزا مخدوم شریفی که از آن به «النقض علی نواقض الروافض» نیز تعبیر می شود و نسخه ای از آن در کتابخانه آستان قدس مضبوط است.[۹]
ابوعلی حائری در «منتهی المقال» برخی از تألیفات دیگر خود را نیز نام برده است که عبارتند از:
- ترجمه رساله مناسک حج وحید بهبهانی؛
- ترجمه رساله دیگری در مناسک حج از آقا محمدعلی فرزند وحید بهبهانی؛
- رساله ای در بیان واجبات حج و محرمات و مکروهات و مستحبات آن که از ریاض المسائل طباطبائی انتخاب کرده است؛
- عقدالّآلی البهیّة فی الرد علی الطائفة الغبیة (در ردّ اخباریان)؛[۱۰]
- النخبةالوجیزة (خلاصه‌ای از ابواب کتاب حج ریاض المسائل).
پانویس
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ج۳، ص۴۰۲؛ امین، اعیان الشیعة، ج۹، ص۱۲۴
- ↑ ابوعلی، منتهی المقال،ج۴، ص ۳۴۸
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا؛ مدرس، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا
- ↑ نک: کشمیری، نجوم السماء، ص۳۲۹؛ آقابزرگ، الذریعه؛ همو، مصفی المقال، ص۳۹۴
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، ج۴، ص۴۰۵؛ خراسانی، منتخب التواریخ، ص۳۱۴.
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ج۷، ص۲۱۰
- ↑ شورا، فهرست نسخه های خطی کتابخانه وزیری یزد ج۷، ص۱۳۷- ۱۳۸
- ↑ آستان، فهرست، ج۴، ص۲۰۵- ۲۰۶؛ نوری، مستدرک الوسائل، همانجا
- ↑ ابوعلی، منتهی المقال،ص۳۴۸
منابع
- دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۶، ص۳۶، علی رفیعی، مدخل «ابوعلی حائری».
