فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « بندانگشتی|فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور == معرفی...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:Ketab349.jpg|بندانگشتی|فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور]] | [[پرونده:Ketab349.jpg|بندانگشتی|فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور]] | ||
| − | + | کتاب '''«فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور»'''، تألیف محمد بن عبدالله بن محمد برتلی، با تحقیق محمدابراهیم کتانی و محمد حجی، موسوعه ای است در شرح حال اعیان و بزرگان بلاد تکرور - بلادی است منسوب به قبیله سودان در جنوب مغرب<ref>ر.ک: دهخدا، علی‌اکبر، ج۴، مدخل تکرور</ref>- که به زبان عربی و در قرن سیزدهم قمری، نوشته شده است. این کتاب در تاریخ فرهنگ عرب، از لحاظ پرداختن به تراجم اهالی مکان و زمان معین، دارای اهمیتی خاص می‌باشد.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص۵</ref> | |
| − | ''' | + | ==ساختار کتاب== |
| − | |||
| − | این کتاب در تاریخ فرهنگ عرب، از لحاظ پرداختن به تراجم اهالی مکان و زمان معین، دارای اهمیتی خاص می‌باشد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، | ||
| − | == ساختار == | ||
کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق محمدابراهیم کتانی، شرح حال مؤلف به قلم یکی از شاگردانش، خطبه کتاب و متن اصلی حاوی اسامی افراد، بر اساس ترتیب حروف الفبا. | کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق محمدابراهیم کتانی، شرح حال مؤلف به قلم یکی از شاگردانش، خطبه کتاب و متن اصلی حاوی اسامی افراد، بر اساس ترتیب حروف الفبا. | ||
| − | کتاب دربردارنده مجموعا | + | کتاب دربردارنده مجموعا ۲۱۵ شرح حال از اعیان و بزرگانی است که در محدوده زمانی حدودا ۱۶۰ ساله، در بلاد تکرور زندگی می‌کرده‌اند. |
| − | == گزارش محتوا == | + | ==گزارش محتوا== |
| − | در مقدمه محقق، ضمن بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، به این نکته اشاره شده که هرچند این اثر، دارای اطلاعات مفید و پرارزشی است، اما بااین حال مورد بی توجهی نویسندگانی که به تاریخ این مکان و محدوده تاریخی پرداخته‌اند، قرار گرفته و علمایی همچون کارل بروکلمان در «تاریخ الأدب العربی» و ذیل آن، اسماعیل پاشا بغدادی در «إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون» و «هدیة العارفین إلی أسماء المؤلفین و آثار المصنفین»، صاحب «فهرس الفهارس»، قاضی عباس بن ابراهیم مراکشی در «الإعلام بمن حل مراکش و أغمات من الأعلام»، رضا کحاله در «معجم المؤلفین»، حسن احمد محمود در «الحافل الثقافة العربیة فی إفریقیا» و حتی | + | در مقدمه محقق، ضمن بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، به این نکته اشاره شده که هرچند این اثر، دارای اطلاعات مفید و پرارزشی است، اما بااین حال مورد بی توجهی نویسندگانی که به تاریخ این مکان و محدوده تاریخی پرداخته‌اند، قرار گرفته و علمایی همچون کارل بروکلمان در «تاریخ الأدب العربی» و ذیل آن، اسماعیل پاشا بغدادی در «إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون» و «هدیة العارفین إلی أسماء المؤلفین و آثار المصنفین»، صاحب «فهرس الفهارس»، قاضی عباس بن ابراهیم مراکشی در «الإعلام بمن حل مراکش و أغمات من الأعلام»، رضا کحاله در «معجم المؤلفین»، حسن احمد محمود در «الحافل الثقافة العربیة فی إفریقیا» و حتی خیرالدین زرکلی (که محقق وی را با عنوان «صدیقنا» نام برده) در «الأعلام»، از آن غفلت کرده‌اند.<ref>ر.ک: همان، ص۶</ref> |
| − | در خطبه کتاب، به موضوع و اهمیت کتاب اشاره شده است<ref>ر.ک: خطبه کتاب، | + | در خطبه کتاب، به موضوع و اهمیت کتاب اشاره شده است.<ref>ر.ک: خطبه کتاب، ص۲۵-۲۶</ref> |
| − | اولین فرد معرفی شده در کتاب، حاج احمد بن عمر بن محمد آقیت صنهاجی، متوفی سال | + | اولین فرد معرفی شده در کتاب، حاج احمد بن عمر بن محمد آقیت صنهاجی، متوفی سال ۷۴۳ق<ref>متن کتاب، ص۲۷-۲۸</ref> است و آخرین فرد نیز، صاحب «نظم الدول» بوده که نام وی و تاریخ وفاتش برای نویسنده مجهول بوده است.<ref>ر.ک: همان، ص۲۲۰</ref> از دیگر افرادی که شرح حال آنها در کتاب ذکر شده، عبارتند از: احمد بن احمد معروف به شریف<ref>همان، ص۵۱</ref>؛ امین بن حبیب جکانی<ref>همان، ص۶۹</ref>؛ بشیر بن هادی<ref>همان، ص۷۸</ref>؛ جد بن مختار بن مصطفی غلاوی احمدی<ref>همان، ص۸۵</ref>؛ خضر بن محمد بن عثمان جمانی<ref>همان، ص۹۵</ref>؛ زیدان بن محمد بن احمد حسنی<ref>همان، ص۹۷</ref> و محمد بن یوسف فاسی.<ref>همان، ص۱۵۱</ref> |
| − | از | + | از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بسیاری از شرح حال‌های مذکور در آن، دربردارنده تاریخ تولد مترجم و احیاناً در پاره ای موارد، تعیین روز، ساعت و مکان ولادت و تاریخ وفات، نام شیوخ و اساتید و دروسی که نزد ایشان تلمذ نموده، نام علمایی که از ایشان کسب اجازه نموده، سفرهایی که داشته، اسامی کتب و تألیفات (اگر آن شخص صاحب تألیف بوده)، وظایف و مسئولیت‌هایی که وی به عهده داشته از قبیل امامت، قضاوت و افتا، صفات فاضله وی مانند زهد، تقوی، صلاح، اعتنا و اهتمام به علم و حرص بر تعلیم و اهتمام به جمع کتب و... است.<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص۵</ref> |
| − | + | همچنین در خلال این تراجم، معلومات باارزش و مفیدی پیرامون مسائل مختلفی همچون مراکز علمی و پژوهش‌های انجام شده در آنها، کتب درسی، روابط میان شاگرد و استاد، تأثیر و تأثر بین مراکز فرهنگی و علمی مختلف عربی در این مرحله تاریخی، اسامی کتب تراث عربی موجود و مورد استفاده علما در بلاد تکرور، اسامی تألیفات علمای آن منطقه و... در اختیار خواننده قرار خواهد گرفت.<ref>ر.ک: همان، ص۵-۶</ref> | |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منبع== | ==منبع== | ||
ویکی نور | ویکی نور | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۱۶
کتاب «فتح الشکور فی معرفة أعیان علماء التکرور»، تألیف محمد بن عبدالله بن محمد برتلی، با تحقیق محمدابراهیم کتانی و محمد حجی، موسوعه ای است در شرح حال اعیان و بزرگان بلاد تکرور - بلادی است منسوب به قبیله سودان در جنوب مغرب[۱]- که به زبان عربی و در قرن سیزدهم قمری، نوشته شده است. این کتاب در تاریخ فرهنگ عرب، از لحاظ پرداختن به تراجم اهالی مکان و زمان معین، دارای اهمیتی خاص می‌باشد.[۲]
محتویات
ساختار کتاب
کتاب، مشتمل است بر مقدمه محقق محمدابراهیم کتانی، شرح حال مؤلف به قلم یکی از شاگردانش، خطبه کتاب و متن اصلی حاوی اسامی افراد، بر اساس ترتیب حروف الفبا.
کتاب دربردارنده مجموعا ۲۱۵ شرح حال از اعیان و بزرگانی است که در محدوده زمانی حدودا ۱۶۰ ساله، در بلاد تکرور زندگی می‌کرده‌اند.
گزارش محتوا
در مقدمه محقق، ضمن بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، به این نکته اشاره شده که هرچند این اثر، دارای اطلاعات مفید و پرارزشی است، اما بااین حال مورد بی توجهی نویسندگانی که به تاریخ این مکان و محدوده تاریخی پرداخته‌اند، قرار گرفته و علمایی همچون کارل بروکلمان در «تاریخ الأدب العربی» و ذیل آن، اسماعیل پاشا بغدادی در «إیضاح المکنون فی الذیل علی کشف الظنون» و «هدیة العارفین إلی أسماء المؤلفین و آثار المصنفین»، صاحب «فهرس الفهارس»، قاضی عباس بن ابراهیم مراکشی در «الإعلام بمن حل مراکش و أغمات من الأعلام»، رضا کحاله در «معجم المؤلفین»، حسن احمد محمود در «الحافل الثقافة العربیة فی إفریقیا» و حتی خیرالدین زرکلی (که محقق وی را با عنوان «صدیقنا» نام برده) در «الأعلام»، از آن غفلت کرده‌اند.[۳]
در خطبه کتاب، به موضوع و اهمیت کتاب اشاره شده است.[۴]
اولین فرد معرفی شده در کتاب، حاج احمد بن عمر بن محمد آقیت صنهاجی، متوفی سال ۷۴۳ق[۵] است و آخرین فرد نیز، صاحب «نظم الدول» بوده که نام وی و تاریخ وفاتش برای نویسنده مجهول بوده است.[۶] از دیگر افرادی که شرح حال آنها در کتاب ذکر شده، عبارتند از: احمد بن احمد معروف به شریف[۷]؛ امین بن حبیب جکانی[۸]؛ بشیر بن هادی[۹]؛ جد بن مختار بن مصطفی غلاوی احمدی[۱۰]؛ خضر بن محمد بن عثمان جمانی[۱۱]؛ زیدان بن محمد بن احمد حسنی[۱۲] و محمد بن یوسف فاسی.[۱۳]
از جمله ویژگی‌های کتاب، آن است که بسیاری از شرح حال‌های مذکور در آن، دربردارنده تاریخ تولد مترجم و احیاناً در پاره ای موارد، تعیین روز، ساعت و مکان ولادت و تاریخ وفات، نام شیوخ و اساتید و دروسی که نزد ایشان تلمذ نموده، نام علمایی که از ایشان کسب اجازه نموده، سفرهایی که داشته، اسامی کتب و تألیفات (اگر آن شخص صاحب تألیف بوده)، وظایف و مسئولیت‌هایی که وی به عهده داشته از قبیل امامت، قضاوت و افتا، صفات فاضله وی مانند زهد، تقوی، صلاح، اعتنا و اهتمام به علم و حرص بر تعلیم و اهتمام به جمع کتب و... است.[۱۴]
همچنین در خلال این تراجم، معلومات باارزش و مفیدی پیرامون مسائل مختلفی همچون مراکز علمی و پژوهش‌های انجام شده در آنها، کتب درسی، روابط میان شاگرد و استاد، تأثیر و تأثر بین مراکز فرهنگی و علمی مختلف عربی در این مرحله تاریخی، اسامی کتب تراث عربی موجود و مورد استفاده علما در بلاد تکرور، اسامی تألیفات علمای آن منطقه و... در اختیار خواننده قرار خواهد گرفت.[۱۵]
پانویس
منبع
ویکی نور
