مقبره حضرت رقيه عليها السلام: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{شناسنامه مکان | {{شناسنامه مکان | ||
| − | |تصویر=[[پرونده: | + | |تصویر=[[پرونده:Roghaye.jpg|260px]] |
|کشور=سوریه | |کشور=سوریه | ||
|شهر= دمشق | |شهر= دمشق | ||
| سطر ۱۱: | سطر ۱۱: | ||
{{بخشی از یک کتاب}} | {{بخشی از یک کتاب}} | ||
| − | + | یکی از زیارتگاه هایی که پس از مقبره [[حضرت زینب]] سلام الله علیها در [[سوریه]] مورد توجه مذاهب [[اسلام|اسلامی]] و به ویژه [[شیعه]] می باشد، مقبره و حرم «[[حضرت رقیه سلام الله علیها|رقیه]]» سلام الله علیها، دختر معصوم و کودک خردسال [[امام حسین]] علیه السلام است. | |
| − | بر اساس گزارشات منابع، | + | == حضرت رقیه دختر امام حسین == |
| + | بر اساس گزارشات منابع، [[امام حسین]] علیه السلام شش پسر و سه دختر داشته اند. دختران ایشان عبارت بودند از: «[[حضرت سکینه سلام الله علیها|سکینه]]» دختر [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]] بنت امرءالقیس و خواهر [[حضرت علی اکبر علیه السلام|علی اکبر]]، «[[فاطمه دختر امام حسین علیه السلام|فاطمه]]» دختر ام اسحاق بنت [[طلحة بن عبیدالله]]، «زینب» که او نیز خواهر فاطمه و هر دو از یک مادر بوده اند. | ||
| − | + | در بیشتر منابع به نام این سه دختر اشاره شده و کمتر از رقیه نامی دیده می شود.<ref>محمد بن جَریر طبری، دلائل الامامه، ص ۷۴؛ ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه فی معرفة الائمه، ص ۱۸۸؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق لابن عساکر، ج۹، ص۱۷۴؛ حسن الامین، دائرة المعارف الاسلامیه الشیعیه، ج۱، جزء دوم، ص ۲۵؛ زبیر بن بکار، کتاب نسب قریش، ص۵۹.</ref> احتمال می رود رقیه نام دیگر زینب بوده باشد و این که از زینب، برخلاف فاطمه و سکینه نقش مؤثر و فعالی در [[کربلا]] گزارش نشده، به نظر می رسد وی کودکی بیش نبوده که باید در سال ۵۷ هجری در [[مدینه]] بدنیا آمده باشد. | |
| − | |||
| − | |||
| − | در | + | در هر حال او همراه سایر اهل بیت [[امام حسین]] علیه السلام و [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب کبری]] سلام الله به اسارت درآمده و در مکانی کنار «باب الفرادیس» ـ که در آن زمان خرابه ای بود ـ استقرار یافت. رقیه در این زمان چهار ساله بود که بهانه پدر می کرد و [[یزید بن معاویه|یزید]] لعنه الله دستور داد سر مبارک پدر را نزد او ببرند. چون رقیه آن سر خونین را دید از غم و اندوه فراوان پس از چند روز وفات یافت.<ref> [[شیخ عباس قمی]]، منتهی الامال، ج۱، ص۴۳۷.</ref> |
| − | + | == مزار حضرت رقیه در دمشق == | |
| + | آن معصومه را کنار مکانی که مقبره ای عمومی به نام «مقبره باب الفرادیس» بود بخاک سپردند. این مقبره در شمال غربی محله قدیمی [[دمشق]] و کنار باب الفرادیس قرار داشت. در ابتدا سلاطین ایوبی بر قبر او مقبره ای کوچک ولی زیبا ساختند؛ سنگ قبری که بر وی نهاده شد از سنگ موزائیک تزئین شده به وسیله عاج و مرمر بود که اطراف آن را ضریح زیبایی احاطه کرده بود و بر فراز آن نیز گنبد و عمارتی بنا شد. مکان یاد شده که از همان ابتدا به صورت [[مسجد]] و مقبره بود، در سال ۱۱۲۵ هجری مورد بازسازی قرار گرفت و در سال ۱۳۲۳ هجری نیز<ref>قتیبه شهابی، همان کتاب ص ۳۱۶؛ محسن الامین، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۴.</ref> به وسیله میرزا علی اصغرخان امین السلطان صدراعظم ناصرالدین شاه دوباره ترمیم شد. در آن زمان سه کتیبه سنگی در داخل حرم در سمت محراب شبستان آن دیده می شد. در کتیبه اول چند [[حدیث|حدیث]] در فضایل [[اهل البیت|اهل بیت]] و نام میرزا بابا مستوفی گیلانی به عنوان تعمیرکننده بقعه مقام رقیه به تاریخ ۱۱۲۵ هجری دیده می شد. در کتیبه دوم به مکان دفن ملک کامل ناصرالدین محمد که در سال ۸۸۰ هجری در این مکان مدفون شده بود اشاره و بر کتیبه سوم نیز چند بیت شعر نوشته شده بود.<ref>یوسف بن عبدالهادی، ثمار المقاصد فی ذکر المساجد، ص۲۲۹.</ref> چون فضای این مکان گنجایش زوار را نداشت مرحوم شیخ نصرالله خلخالی درصدد توسعه مقبره و حرم برآمد؛ لذا خانه های اطراف را با کمک مردم خَیرِ محل خریداری کرد ولی عده ای راضی نشدند و به همین منوال باقی بود تا در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی به گفته جناب حجت الاسلام فهری زنجانی نماینده مقام معظم رهبری در [[سوریه|سوریه]]، با خرید آن خانه ها و پرداخت چندین برابر قیمت آنها، امر پی ریزی بنای جدید حرم از سوی جمهوری اسلامی و با حضور مقامات سوریه آغاز شد. | ||
| − | + | مساحت ساختمان، حرم بیش از چهارهزار مترمربع است که ششصد مترمربع از آن صحن و فضای باز است و بقیه را حرم و شبستان آن و مسجد دیگری که در مجاورت ضریح ساخته شد، تشکیل می دهند. | |
| − | + | نوع معماری که اکنون در بنای حرم بکار رفته معماری ایرانی اسلامی است. صحن مسجد که گرداگرد آن به صورت ایوانی به اندازه یک و نیم متر مسقف است با ستون های بسیار زیبای سنگی سفید و به صورت کنگره ای ساخته شده اند. گنبد آن به کلی تعویض و بر اساس معماری ایرانی ساخته شده و دوازده ستون مرمرین در داخل حرم آن را نگه داشته اند. گرداگرد سقف و دیواره ها نیز کاشی کاری است. | |
| − | + | ضریح حرم که از دوران «امین السلطان» صدراعظم ناصرالدین شاه مانده بود در سال ۱۳۷۲ شمسی با ضریح دیگری که به وسیله چهل تن از هنرمندان برجسته اصفهانی به صورتی بسیار زیبا و تحسین برانگیز ساخته شده تعویض گردید. البته ضریح قبلی برداشته نشد بلکه در داخل ضریح جدید قرار گرفت. نگارنده خود در مراسم تعویض آن حضور داشته و تلاش های شبانه روزی سازندگان و عشق آنان به اهل بیت علیهم السلام را شاهد بوده است. هر چند که این ضریح تقریباً ۵/۱ برابر ضریح قبلی است و به علت بزرگی زیاد با سن حضرت رقیه و کودکی وی تناسبی ندارد لیکن از شاهکارهای هنر اسلامی بوده و قابل تقدیر و ستایش است. | |
| − | + | کنار حرم مطهر بازاری است که در طول تاریخ اسلامی به «سوق العماره» معروف بوده است و باب الفرادیس مذکور نیز در داخل این بازار و حدود بیست متری مقام حضرت رقیه قرار دارد. شایان گفتن است که از سمت شمال حرم به [[مسجد اموی دمشق|جامع اموی]] نیز راه است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | + | ==منبع== | |
| − | == | + | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/84575/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%83%D9%86_%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%8A_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%8A_%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82 اصغر قائدان، اماكن سياحتی و زيارتی دمشق]، بازیابی: 19 دی ماه 1391. |
| − | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/84575/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%83%D9%86_%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%8A_%D9%88_%D8%B2%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%8A_%D8%AF%D9%85%D8%B4%D9%82 اصغر قائدان، اماكن | ||
[[رده:اماکن مقدسه سوریه]] | [[رده:اماکن مقدسه سوریه]] | ||
[[رده:رقیه]] | [[رده:رقیه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۰۴
| |
|
کشور |
سوریه |
|
شهر |
دمشق |
| |
| |
| مشاهده در نقشه | |
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
یکی از زیارتگاه هایی که پس از مقبره حضرت زینب سلام الله علیها در سوریه مورد توجه مذاهب اسلامی و به ویژه شیعه می باشد، مقبره و حرم «رقیه» سلام الله علیها، دختر معصوم و کودک خردسال امام حسین علیه السلام است.
حضرت رقیه دختر امام حسین
بر اساس گزارشات منابع، امام حسین علیه السلام شش پسر و سه دختر داشته اند. دختران ایشان عبارت بودند از: «سکینه» دختر رباب بنت امرءالقیس و خواهر علی اکبر، «فاطمه» دختر ام اسحاق بنت طلحة بن عبیدالله، «زینب» که او نیز خواهر فاطمه و هر دو از یک مادر بوده اند.
در بیشتر منابع به نام این سه دختر اشاره شده و کمتر از رقیه نامی دیده می شود.[۱] احتمال می رود رقیه نام دیگر زینب بوده باشد و این که از زینب، برخلاف فاطمه و سکینه نقش مؤثر و فعالی در کربلا گزارش نشده، به نظر می رسد وی کودکی بیش نبوده که باید در سال ۵۷ هجری در مدینه بدنیا آمده باشد.
در هر حال او همراه سایر اهل بیت امام حسین علیه السلام و زینب کبری سلام الله به اسارت درآمده و در مکانی کنار «باب الفرادیس» ـ که در آن زمان خرابه ای بود ـ استقرار یافت. رقیه در این زمان چهار ساله بود که بهانه پدر می کرد و یزید لعنه الله دستور داد سر مبارک پدر را نزد او ببرند. چون رقیه آن سر خونین را دید از غم و اندوه فراوان پس از چند روز وفات یافت.[۲]
مزار حضرت رقیه در دمشق
آن معصومه را کنار مکانی که مقبره ای عمومی به نام «مقبره باب الفرادیس» بود بخاک سپردند. این مقبره در شمال غربی محله قدیمی دمشق و کنار باب الفرادیس قرار داشت. در ابتدا سلاطین ایوبی بر قبر او مقبره ای کوچک ولی زیبا ساختند؛ سنگ قبری که بر وی نهاده شد از سنگ موزائیک تزئین شده به وسیله عاج و مرمر بود که اطراف آن را ضریح زیبایی احاطه کرده بود و بر فراز آن نیز گنبد و عمارتی بنا شد. مکان یاد شده که از همان ابتدا به صورت مسجد و مقبره بود، در سال ۱۱۲۵ هجری مورد بازسازی قرار گرفت و در سال ۱۳۲۳ هجری نیز[۳] به وسیله میرزا علی اصغرخان امین السلطان صدراعظم ناصرالدین شاه دوباره ترمیم شد. در آن زمان سه کتیبه سنگی در داخل حرم در سمت محراب شبستان آن دیده می شد. در کتیبه اول چند حدیث در فضایل اهل بیت و نام میرزا بابا مستوفی گیلانی به عنوان تعمیرکننده بقعه مقام رقیه به تاریخ ۱۱۲۵ هجری دیده می شد. در کتیبه دوم به مکان دفن ملک کامل ناصرالدین محمد که در سال ۸۸۰ هجری در این مکان مدفون شده بود اشاره و بر کتیبه سوم نیز چند بیت شعر نوشته شده بود.[۴] چون فضای این مکان گنجایش زوار را نداشت مرحوم شیخ نصرالله خلخالی درصدد توسعه مقبره و حرم برآمد؛ لذا خانه های اطراف را با کمک مردم خَیرِ محل خریداری کرد ولی عده ای راضی نشدند و به همین منوال باقی بود تا در سال ۱۳۶۳ هجری شمسی به گفته جناب حجت الاسلام فهری زنجانی نماینده مقام معظم رهبری در سوریه، با خرید آن خانه ها و پرداخت چندین برابر قیمت آنها، امر پی ریزی بنای جدید حرم از سوی جمهوری اسلامی و با حضور مقامات سوریه آغاز شد.
مساحت ساختمان، حرم بیش از چهارهزار مترمربع است که ششصد مترمربع از آن صحن و فضای باز است و بقیه را حرم و شبستان آن و مسجد دیگری که در مجاورت ضریح ساخته شد، تشکیل می دهند.
نوع معماری که اکنون در بنای حرم بکار رفته معماری ایرانی اسلامی است. صحن مسجد که گرداگرد آن به صورت ایوانی به اندازه یک و نیم متر مسقف است با ستون های بسیار زیبای سنگی سفید و به صورت کنگره ای ساخته شده اند. گنبد آن به کلی تعویض و بر اساس معماری ایرانی ساخته شده و دوازده ستون مرمرین در داخل حرم آن را نگه داشته اند. گرداگرد سقف و دیواره ها نیز کاشی کاری است.
ضریح حرم که از دوران «امین السلطان» صدراعظم ناصرالدین شاه مانده بود در سال ۱۳۷۲ شمسی با ضریح دیگری که به وسیله چهل تن از هنرمندان برجسته اصفهانی به صورتی بسیار زیبا و تحسین برانگیز ساخته شده تعویض گردید. البته ضریح قبلی برداشته نشد بلکه در داخل ضریح جدید قرار گرفت. نگارنده خود در مراسم تعویض آن حضور داشته و تلاش های شبانه روزی سازندگان و عشق آنان به اهل بیت علیهم السلام را شاهد بوده است. هر چند که این ضریح تقریباً ۵/۱ برابر ضریح قبلی است و به علت بزرگی زیاد با سن حضرت رقیه و کودکی وی تناسبی ندارد لیکن از شاهکارهای هنر اسلامی بوده و قابل تقدیر و ستایش است.
کنار حرم مطهر بازاری است که در طول تاریخ اسلامی به «سوق العماره» معروف بوده است و باب الفرادیس مذکور نیز در داخل این بازار و حدود بیست متری مقام حضرت رقیه قرار دارد. شایان گفتن است که از سمت شمال حرم به جامع اموی نیز راه است.
پانویس
- ↑ محمد بن جَریر طبری، دلائل الامامه، ص ۷۴؛ ابن صباغ مالکی، الفصول المهمه فی معرفة الائمه، ص ۱۸۸؛ ابن منظور، مختصر تاریخ دمشق لابن عساکر، ج۹، ص۱۷۴؛ حسن الامین، دائرة المعارف الاسلامیه الشیعیه، ج۱، جزء دوم، ص ۲۵؛ زبیر بن بکار، کتاب نسب قریش، ص۵۹.
- ↑ شیخ عباس قمی، منتهی الامال، ج۱، ص۴۳۷.
- ↑ قتیبه شهابی، همان کتاب ص ۳۱۶؛ محسن الامین، اعیان الشیعه، ج۷، ص۳۴.
- ↑ یوسف بن عبدالهادی، ثمار المقاصد فی ذکر المساجد، ص۲۲۹.
منبع
اصغر قائدان، اماكن سياحتی و زيارتی دمشق، بازیابی: 19 دی ماه 1391.
