مسجد زيتونه: تفاوت بین نسخه‌ها
| سطر ۴: | سطر ۴: | ||
|شهر=سه و نيم كيلومترى شهر قديمى قرطاجنه | |شهر=سه و نيم كيلومترى شهر قديمى قرطاجنه | ||
|نقشه=[[پرونده:مسجد زیتونه در نقشه.PNG|300px]] | |نقشه=[[پرونده:مسجد زیتونه در نقشه.PNG|300px]] | ||
| − | |طول=" | + | |طول="16.2'10°10 |
| − | |عرض="51. | + | |عرض="51.4'47°36 |
|گوگل مپ=https://www.google.com/maps/place/Zaytuna+Mosque/@36.7973267,10.1734264,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x12fd34754f0de50d:0xd6055eb2c24a4f31!8m2!3d36.7973267!4d10.1712377?hl=fa | |گوگل مپ=https://www.google.com/maps/place/Zaytuna+Mosque/@36.7973267,10.1734264,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x12fd34754f0de50d:0xd6055eb2c24a4f31!8m2!3d36.7973267!4d10.1712377?hl=fa | ||
}} | }} | ||
نسخهٔ ۲۰ آوریل ۲۰۱۹، ساعت ۰۸:۰۰
| |
|
کشور |
تونس |
|
شهر |
سه و نيم كيلومترى شهر قديمى قرطاجنه |
| |
| |
| مشاهده در نقشه | |
محتویات
معرفى
از بزرگ‌‌ترين مساجد جامع تونس است. اين مسجد روى ويرانه‌هاى يك مسجد قديمى و در بعضى از اجزا، به تقليد از مسجد جامع قيروان ساخته شده است. اين مسجد فعاليت‌ها و وظايف يك دانشگاه دينى را در افريقا ايفا كرده است.
موقعيت جغرافيایی
در فاصله‌ى سه و نيم كيلومترى شهر قديمى قرطاجنه در شمال افريقا واقع است.
بناى آن
پس از فتح تونس توسط اعراب در سال 79 هجرى (698 ميلادى)، براى اقامه‌ى نماز و نشر دين اسلام نياز به مساجد رخ نمود. از اين رو به همت شيخ حسان بن نعمان غسانى اولين مسجد در شمال افريقا ساخته و «مسجد جامع زيتونه» ناميده شد. علت اين نام‌گذارى آن بود كه در معبدى كه مسجد در آن بنا گرديد درخت زيتونى وجود داشته است. هم‌چنين گفته شده است به علت فراوانى درختان زيتون در منطقه‌اى كه مسجد در آن بنا گرديد نام «زيتونه» بر آن نهاده شد.
توسعه و بازسازى
در سال 114 هجرى (733 ميلادى) والى افريقا امير عبدالله بن الحبحاب به توسعه و بازسازى مسجد زيتونه پرداخت. از جمله اين كه پى‌هاى آن را قوّت و استحكام بخشيد.
در سال 250 هجرى (864 ميلادى) در دوران خليفه المستعين بالله، ابو ابراهيم احمد اغلبى گنبد مسجد را ساخت.
در سال 381 هجرى (991 ميلادى) ابوالفتح منصور بن ابو الفتوح يوسف بن زيرى دومين پادشاه سلسله‌ى صناجيان به تعمير و ترميم گنبد تالار مسجد جامع زيتونه پرداخت.
در سال 747 هجرى يعنى در زمان حكمرانى محمد المستنصر بن ابو زكريا، از طريق بناى آب انبار، آب به مسجد جامع زيتونه آورده شد. امراى شيعى مذهب خاندان مهدى و خاندان حفص كه از سلاطين تونس بودند به اين مسجد اهتمام كردند. و كار بازسازى و به‌‌سازى مسجد در دوران زياده الله دوم از خاندان اغلبيان به پايان رسيد.
در سال 1312 هجرى (1894 ميلادى) گلدسته‌ى مسجد در جاى گلدسته قديمى بر دست‌مهندس سليمان النيقرو ساخته شد. در سال 1357 هجرى (1939 ميلادى) آخرين ترميم و تعميرمسجد صورت گرفت.
جزئيات بنا
مسجد جامع زيتونه سوّمين مسجد جهان اسلام و عرب است؛ كه بر اساس طرح مسجد قيروان ساخته شده است. اين مسجد عرصه‌اى مستطيل شكل دارد. صحن آن در سمت جنوب شرقى قرار دارد. و اين صحن از سمت رواق قبله رو‌باز است. در مقابل صحن از سه طرف سقيفه‌هايى متكى بر ستون قرار دارد كه هر يك ايوانى را تشكيل مى‌دهند. در بخش غربى مسجد مناره‌اى زيبا به ارتفاع 43 متر ساخته شده كه از درون و بيرون مسجد قابل مشاهده است. در رواق قبله ايوان هاى متعددى قرار دارد كه ستون‌هاى كوتاه داراى تاج و قوس آن ها را از يكديگر جدا مى‌كند. تعداد اين ستون‌ها چهارده عدد است و عمود بر ديوار قبله است. روى قسمت بيرونى‌مقابل صحن كتيبه هايى به خط كوفى از آيات قرآنى وجود دارد. در رواق قبله دو گنبد وجود دارد: يكى بر فراز مربع مقابل محراب قرار دارد ؛ و دومى بالاى منطقه مربعى كه در انتهاى ايوان ميانى‌قرار دارد. گنبد به شكل چند ضلعى است و در پايين آن كتيبه هايى تاريخى وجود دارد. در سمت راست محراب اتاقكى كوچك وجود دارد كه منبر چوبين متحرك مسجد در آن نگه دارى مى‌شود. مسجد 13 در ورودى دارد كه از چوب صندل ساخته شده‌اند. در صحن مسجد جامع زيتونه آب‌انبارى وجود دارد كه ياد‌آور دوران خشكسالى پديد آمده در تونس در سده‌‌هاى گذشته است. دراين مسجد هم چنين كتابخانه‌اى ارزشمند ساخته شده كه هزاران كتاب را در خود جاى داده است.بناى اين كتابخانه به سال 616 هجرى (1393 ميلادى) باز مى‌گردد.
نيم نگاهى به تاريخ
در سال 970 هجرى و در دوران حكمرانى امپراتور شارلكن، اسپانيايى ها تونس را اشغال نموده، حرمت مسجد را شكستند. آنان كتابخانه را ويران و محتويات مسجد را تخريب و با شمشيرهاى خود كتاب ها و مخطوطات موجود را پاره پاره كردند.
در سال 1381 هجرى حكومت تدريس را ممنوع نمود و مسجد تنها براى نماز خواندن باقى ماند.
در سده‌ى سيزدهم ميلادى و در دوران خليفه المستنصر بالله الحفصى چشمه‌ى آبى در مسجد وجود داشت. هنگامى كه اين چشمه خشكيد در جاى آن 600 نهال زيتون كاشته شد كه اين خود نشان‌گر وسعت زمينى است كه مسجد در آن ساخته شده است.
منبع
