نمایش مبدأ برای مكتب فقهی وحيد بهبهانى

[[وحید بهبهانی|وحید بهبهانى]] (م، ۱۲۰۵ ق)، با نبوغ خاص خود در استدلال و تحلیل و تفکر عقلانى، توانست بساط مکتب اخبارى را پس از سال‌ها هیمنه بر [[فقه]] [[شیعه|شیعه]] در هم پیچید.

==قبل از مکتب فقهی وحید بهبهانی==

مکتب [[اخباریان|اخبارى]] در نیمه نخستین قرن دوازدهم بر مراکز علمى [[شیعه]] چیره شد و نظر به دشمنى سختى که آن مکتب با علم [[اصول فقه]] داشت این دانش در حوزه هاى [[فقه]] شیعه به طور کلى متروک ماند. در بررسى تاریخ فقه شیعى در میانه قرن مزبور به نام هیچ فقیه اصولى مهمى از پیروان مکاتب فقهى [[محقق کرکی|کرکى]] یا اردبیلى برخورد نمى کنیم. تنها یکى دو تن از این رده در گوشه و کنار شهرهاى دور از مراکز علمى بوده اند که معمولاً حوزه هاى تدریس کوچک و گمنامى داشته اند.

در نیمه دوم قرن مزبور یک دانشمند بزرگ شیعى که داراى نبوغى خاص در استدلال و تحلیل و تفکر عقلانى بود بساط مکتب اخبارى را پس از سال‌ها حکومت بلامنازع بر فقه شیعى در هم پیچید و مکتب خاص خود را به جاى آن نشاند. این دانشمند [[وحید بهبهانی|وحید بهبهانى]]، محمدباقر بن محمد اکمل (م، ۱۲۰۵ ق) است که آثار و رسائل فقهى بسیارى از او در دست است، از آن جمله [[الفوائد الحائریه (کتاب)|الفوائد الحائریة]] و شرحى بر «مفاتیح الشرایع» [[فیض کاشانی|فیض]].

==ویژگی بارز فقه وحید بهبهانی==

فقه وحید بهبهانى نخستین فقه شیعى است که قواعد [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول فقه]] در آن به درستى اعمال شده و این خود مشخصه اصلى آن است. وحید در تأسیس این روش فقهى و احیاء علم اصول کوشش فراوان نمود و رنج بسیار برد و مکتب علمى او که نمونه یک حقوق منطقى پیشرفته، با سیستم حقوقى قوى و هماهنگ و استوار است با هیچ مکتب پیشین قابل مقایسه نیست.

==شاگردان وحید بهبهانی==

وحید شاگردان و پیروان مبرز و نخبه اى داشت که روش او را به درستى حفظ کردند و فقه شیعى را به سوى تکامل به پیش بردند. مشهورترین آنان عبارتند از: 

#[[سید محمد مهدی بحرالعلوم|سید محمدمهدى طباطبائى بحرالعلوم]] (م ۱۲۱۲) نگارنده المصابیح؛
#[[سید جواد حسینی عاملی|جواد بن محمد حسینى عاملى]] (م ۱۲۲۶) مؤلف [[مفتاح الکرامه|مفتاح الکرامه]]؛
#[[شیخ جعفر کاشف الغطاء|جعفر بن خضر نجفى، کاشف الغطاء]] (م ۱۲۲۸) نگارنده [[كشف الغطاء عن مبهمات شريعة الغراء (کتاب)|کشف الغطاء]]؛
#على بن محمد على طباطبائى کربلائى (م ۱۲۳۱) نگارنده [[ریاض المسائل|ریاض المسائل]]؛
#[[میرزای قمی|ابوالقاسم بن حسن گیلانى قمى]] (م ۱۲۳۱) نگارنده [[جامع الشّتات (کتاب)|جامع الشتات]] و غنائم الأیام و مناهج الاحکام؛
#اسدالله بن اسماعیل شوشترى کاظمى (م ۱۲۳۴) نگارنده مقابس الانوار.
#[[سید محمد مجاهد|محمد بن على طباطبائى مجاهد]] (م ۱۲۴۲) نگارنده المناهل والمفاتیح؛
#[[ملا احمد نراقی|احمد بن محمدمهدى نراقى]] (م ۱۲۴۵) نگارنده [[مستند الشیعه]] و مناهج الاحکام؛
#[[سید محمد باقر شفتی|محمدباقر موسوى، حجة الاسلام شفتى]] (م ۱۲۶۰) نگارنده [[مطالع الانوار]]؛
#حسن بن جعفر کاشف الغطاء نجفى (م ۱۲۶۲) نگارنده انوار الفقاهة؛
#[[شیخ محمدحسن نجفی|محمدحسن بن محمدباقر نجفى]] (م ۱۲۶۶) نگارنده [[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر الکلام]].

==منبع==

حسين مدرسى طباطبايى، زمين در فقه اسلامى، صفحه 71.
[[Category:ادوار فقه شیعی]]