نمایش مبدأ برای صله رحم

{{خوب}}
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}

صله رحم به معنای پیوند و ارتباط با خویشاوندان در [[اسلام]] از ارزش و اهمیت والایی برخوردار بوده و در [[قرآن|قرآن کریم]] و [[روایت|روایات]] متعدد به آن تأکید شده و نسبت به ترک آن هشدار جدی داده شده است.

== معنای صله رحم ==
صله رحم از دو واژه صله و رحِم تشکیل شده است؛ معنای لغوی صله از ماده "وصل" به معنای پیوستن بوده و پیوندکردن دو چیز را می گویند.<ref> دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ ش، چاپ اول، ج۷، ص۱۰۵۱۹.</ref> و معنای لغوی رحِم، زهدان به معنی جای کودک در شکم مادر را گویند.<ref>همان، ج۱۴، ص۲۰۵۷۲.</ref> 

واژه رحم، در «صله رحم» استعاره برای قرابت و خویشاوندی است. چرا که آنها از یک رحم متولد شده اند و مراد از رحم یعنی نسبت شناخته شده بین آن دو وجود داشته باشد هر چند نسبت دوری با هم داشته باشند.<ref>نمازی، علی؛ مستدرک سفینه البحار، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۹ ه.ق، ج۴، ص۱۱۲.</ref> بنابراین معنای اصطلاحی صله رحم، اتحاد خویشاوندان و اقوام و دیدار خویشاوندان است.<ref>دهخدا، علی اکبر؛ لغت نامه، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ه ش، چاپ اول، ج۷، ص۱۰۵۱۹.</ref>
==اهمیت صله رحم ==

در اهمیت صله رحم همین بس که [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله، همه انسانها را به صله رحم سفارش کرده است؛ هر چند که در این مسیر سختی های فراوانی ببیند و راهشان از یکدیگر بسیار دور باشد. همچنین صله رحم را بخشی از [[دین]] دانسته و فرموده اند که هر کس آن را بجا نیاورد دین او ناقص است.

جابر از حضرت [[امام باقر]] علیه السلام روایت کرده که [[رسول خدا]] صلی الله علیه و آله فرموده اند: «به حاضر و غایب امتم و به کسانی که در پشت مردان و رحم زنان هستند (آنهایی که هنوز به دنیا نیامده اند) تا روز [[قیامت]] سفارش می کنم که صله رحم را به جا آورند، اگرچه راهشان به سوی همدیگر یک سال فاصله داشته باشد؛ زیرا صله رحم از دین است».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب؛ کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، ۱۳۸۳، چاپ اول، ج۳، ص۳۳۷.</ref>

یکی از افتخارات بزرگ برای انسان این است که [[شهید]] از دنیا برود و هر کس در طول زندگانی خویش یک بار می تواند شهید شود و حال آن که [[ثواب]] شخصی که صله رحم را به جا می آورد علاوه بر اجر صد شهید، ثوابهای دیگری نیز شامل حال او می شود.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «هر کس به سوی خویشاوندانش با جان و مالش قدم بردارد تا صله رحم را به جا آورد، خداوند عزوجل به وی اجر صد شهید عطا می کند و برای هر قدمی که برمی دارد خداوند چهل هزار حسنه می نویسد و چهل هزار گناه از وی پاک می کند و چهل هزار درجه بالا می برد و گویا خداوند را در حال صبر، صد سال عبادت کرده که عبادتش پذیرفته شده است».<ref> مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۷۱، ص۸۹.</ref>

==حد صله رحم==

این تفکر که صله رحم حتماً باید با غذا همراه باشد - اگر نباشد آبروریزی است - کاملا اشتباه است. دین مقدس [[اسلام]] دایره صله رحم را خیلی وسیعتر و ساده تر از این ها به ما بیان کرده است. مخصوصاً امروزه که با یک تلفن کردن یا فرستادن پیامک از حال همدیگر می توانیم آگاه شویم.

[[امام علی علیه السلام|امیرمؤمنان]] علیه السلام در این باره فرمود: صِلُوا أَرْحَامَکمْ وَ لَوْ بِالتَّسْلِیمِ...؛ صله ارحام کنید گرچه با سلام کردن باشد... .<ref>[[الکافی (کتاب)|کافی]]، ج۲، ص۱۵۵.</ref>

از [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] علیه السلام نیز روایت شده: صِلْ رَحِمَک وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ و َأَفْضَلُ مَا تُوصَلُ بِهِ الْأَرْحَامُ کفُّ الْأَذَی عَنْهَا؛ صله رحم کن گرچه با جرعه ای آب باشد و بهترین راه برای خدمت خویشان و نزدیکان این است که آنان را اذیت نکنی و به آنها آزار نرسانی.<ref>[[مستدرک الوسائل]]، ج۱۵، ص۲۵۵.</ref>

[[امام صادق]] علیه السلام می فرمایند: «همانا صله رحم و نیکی کردن، حساب را آسان ساخته از گناه نگاه میدارد. پس صله رحم کرده، به برادرانتان نیکی کنید، اگرچه به سلامی نیکو و جواب سلام دادن باشد».<ref>کلینی، محمد بن یعقوب؛ کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، ۱۳۸۳، چاپ اول، ج۳، ص۳۵۰.</ref>

در جایی دیگر می فرمایند: «صله رحم کن، اگرچه با شربت آبی باشد».<ref>همان، ص۳۴۰.</ref>  

این روایات شریف، ساده برگزار کردن صله رحم را به ما سفارش می کند. چرا که هر چه دید و بازدیدها ساده تر و بدون تشریفات باشد همان اندازه میهمانی ها بیشتر می شود و صفا و صمیمیت را به ارمغان می آورد. 

==آثار صله رحم==
'''زیاد شدن عمر انسان:'''

یکی از فواید دنیوی صله رحم این است که خداوند به خاطر این کار، عمر انسان را زیاد میکند و دچار مرگ ناگهانی نمیشود. از محمد عبیدالله روایت شده که حضرت [[امام رضا]] علیه السلام می فرمایند: «مردی از عمرش ۳ سال مانده بود. وی صله رحم میکند و خداوند آن را به سی سال تبدیل میکند که خداوند هرچه خواهد میکند».<ref>مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، ۴۴۰۳ق، ج۷۱، ص۹۳.</ref>

'''دفع بلا و زیاد شدن دارایی:'''

اگر بخواهیم از بلاهای فردی و اجتماعی در امان باشیم و در تیررس انواع بلاها قرار نگیریم یکی از بهترین راهها همان صله رحم است. حضرت [[امام باقر]] علیه السلام میفرمایند: «صله رحم اعمال را پاک، اموال را بسیار، بلاها را برطرف میکند و حساب را آسان کرده و اجل را عقب می اندازد».<ref> کلینی، محمد بن یعقوب؛ اصول کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، ۱۳۸۳، جاپ اول، ج۳، ص۳۳۷ </ref>

'''نیکویی اخلاق و پاکی جان:'''

صله رحم باعث از بین رفتن کینه ها میگردد. چرا که از نزدیک همدیگر را می بینیم و حس میکنیم و با هم رابطه برقرار میکنیم و این ارتباط، رفتارمان را نیکو جلوه میدهد و در سخن گفتن هاست که گره های سوءظن و کینه باز میشود و جایش را صفا و صمیمیت پر میکند. حضرت [[امام صادق]] علیه السلام میفرمایند: «صله رحم اخلاق را نیکو، دست را بخشنده، جان را پاکیزه، روزی را افزون کرده و اجل را عقب می اندازد».<ref>همان، ص۳۳۹.</ref> 

'''مرگ نیکو و راحتی حساب:'''

اگر انسان بخواهد با نیکویی و خوبی از دنیا برود یکی از راههایش صله رحم است. چرا که صله رحم انسان را از انواع بد مردن و دچار شدن به انواع بیماری های خطرناک و مرگ ناگهانی نجات میدهد و باعث میشود تا انسان در آخرت هم حسابش راحت باشد. [[امام صادق]] علیه السلام میفرمایند: «صله رحم، حسابرسی را در قیامت آسان میکند و انسان را از بد مردن باز می دارد».<ref> مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، ۱۴۰۳ ق، ج۷۱، ص۹۸.</ref>

==آداب صله رحم==
'''سلام دادن:'''

اولین و مهمترین آداب دید و بازدید، [[سلام]] دادن است. چرا که سلام یکی از نامهای [[خداوند]] متعال است و با سلام کردن رحمت الهی نازل میشود. حضرت [[پیامبر اسلام|رسول اکرم]] صلی الله علیه و آله میفرمایند: هرگاه به هم برخوردید با سلام کردن و دست دادن دیدار کنید و چون جدا شدید، با آمرزش خواهی از هم جدا شوید.<ref>[[شیخ طوسی]]؛ امالی، قم، دارالثقانه، ۱۴۱۴ق، ج۳۴۷، ص۲۱۵.</ref>

'''دست دادن:'''

دین مقدس [[اسلام]] سفارش کرده است وقتی که همدیگر را ملاقات می کنید دست بدهید زیرا تاریکی [[کینه]] را از بین می برد و باعث آمرزش [[گناه|گناهان]] می شود. حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «با یکدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن کینه و کدورت را از بین میبرد».<ref> مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، ۱۴۰۳، ج۷۴، ص۱۶۰.</ref>

لازم به ذکر است که دست دادن با کسانی که محرم هستند سفارش شده و در دید و بازدیدها و مهمانیها با کسانی که نامحرم هستند نباید دست داد هر چند که از خویشاوندان باشند. چرا که مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است.

'''معانقه:'''

معانقه غیر از روبوسی است و شارع مقدس ما را به این موضوع سفارش کرده است. [[امام باقر]] علیه السلام می فرمایند: «هر مؤمنی برای دیدن برادر خود برود خداوند برای هر گامی که برمیدارد یک ثواب مینویسد و یک گناه از او پاک میشود و یک درجه بالا برده میشود و چون در خانه اش را بکوبد، درهای آسمان به رویش گشوده گردد و چون با هم دست دهند و معانقه کنند (یکدیگر را در آغوش بگیرند) خدا رویش را به آنها کند».<ref>کلینی، محمد بن بعقوب؛ اصول کافی، مترجم صادق حسن زاده، قم، صلوات، ۱۳۸۳، چاپ اول، ج۲، ص۱۸۳.</ref>

==نکوهش قطع رابطه ==

بنای [[اسلام]] بر اساس مهر و محبت است. لذا شارع مقدس به ما این اجازه را نداده که با خویشاوندان خود قطع رابطه کنیم هر چند آنها با ما سنگین رفتار کنند. برخی روایات در این رابطه ذکر می شود:

'''خشم خداوند:'''

«فردی محضر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آمد و پرسید: مبغوضترین عملها نزد خداوند کدام است؟ حضرت فرمود: مشرک بودن به خداوند. آن مرد پرسید: بعد از آن کدام عمل است؟ حضرت جواب دادند: کسی که با خویشاوندن خویش قطع رابطه کند...».<ref>نمازی، علی؛ مستدرک سفینه البحار، نشر اسلامی، ۱۴۱۹ ق، ج۴، ص۱۰۸.</ref>

این روایت هشدار بزرگی است برای کسانی که با خویشاوندانش قطع رابطه کردند.

عبدالله سنان می گوید به حضرت [[امام صادق]] علیه السلام عرض کردم: من پسر عمویی دارم که هر چه با او می پیوندم، از من می برد. تصمیم گرفته ام که اگر بار دیگر از من ببرد من هم از او ببرم. آیا شما اجازه می فرمایید؟ حضرت فرمودند: اگر تو با او بپیوندی و او از تو ببرد، خداوند با هر دو شما خواهد پیوست ولی اگر تو از او ببری و او از تو ببرد، خداوند از هر دوی شما خواهد برید.<ref> همان، ج۳، ص۳۴۸.</ref>

'''لعنت پیامبر اکرم:'''

شقاوت از این بیشتر نیست که [[پیامبر اسلام|پیامبر]] مهربانی ها کسی را [[لعن]] کند و کسی که مورد لعن پیامبر واقع شود قطعاً از رحمت الهی بی نصیب خواهد ماند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «ملعون است، ملعون است کسی که [[قطع رحم]] کند».<ref> مجلسی، محمدتقی؛ بحارالانوار، بیروت، دارالوفاء، ۱۴۰۳ق، ج۱۷، ص۵۸۵.</ref>

'''محرومیت از بهشت:'''

هر کس [[قطع رحم]] کند علاوه بر آن که داخل [[بهشت]] نمی شود، حتی بویش را نیز احساس نمی کند و این یکی از بزرگترین خطرهاست که انسان را تهدید می کند. [[امام صادق]] علیه السلام می فرمایند: «خداوند بهشت را آفرید، آنگاه آن را پاکیزه کرد و بویش را معطر کرد و همانا بوی بهشت از فاصله دو هزار سال به مشام می رسد و کسی که [[عقوق والدین|عاق والدین]] و قاطع رحم باشد، بوی بهشت را احساس نمی کند».<ref>همان.</ref>

==پانویس==
<references />

==منابع==

*مهدی امینی، صله رحم، [http://www.pajoohe.ir  دانشنامه پژوهه]، تاریخ بازیابی: 24 آبان 1391.

[[رده: اخلاق اجتماعی]]
[[رده:صفات پسندیده]]
[[رده: مقاله های مهم]]
{{سنجش کیفی
|سنجش=شده
|شناسه= خوب
|عنوان بندی مناسب= خوب
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
|جامعیت= متوسط 
|رعایت اختصار= خوب
|سیر منطقی= خوب
|کیفیت پژوهش= خوب
|رده= دارد
}}