كتابخانه علوى
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
اين كتابخانه به نام‌هاى «الحيدريه»، «الخزانة الغرويّه» و «مكتبة الصحن» نيز خوانده مى‌شود. تاريخ ايجاد آن حداقل به قرن چهارم هجرى و يا قبل از آن بازمى‌گردد. عضدالدوله ديلمى از كسانى است كه در ايجاد و توسعه آن نقش داشته است. در طول تاريخ به دليل شهرت و انتساب كتابخانه به حرم مطهر، افراد زيادى كتاب‌هاى خود را وقف آن كرده‌اند.
پس از نيمه دوم قرن پنجم كه جويندگان علم از هر سوى، به نجف روى آوردند، بسيارى از مهاجران نيز كتاب‌هايى وقف آن كتابخانه كرده و بر اهميت آن بيش از پيش افزوده شد.
در قرن هشتم هجرى به سال 755 ه.ق كتابخانه دچار آتش‌سوزى گشته و بسيارى از كتاب‌هاى آن از جمله مصحف شريف قرآن در سه جلد به خط مبارك حضرت على عليه السلام، در آتش‌سوزى از ميان رفت. پس از اين واقعه سيد صدرالدين بن شرف‌الدين معروف به آوىّ با يارى گرفتن از فخرالمحققين محمد بن حسن حلى دانشمند گرانقدر اماميه در قرن هشتم، كتابخانه را از نوبنياد نهاد و كتاب‌هاى بسيارى براى آن فراهم آورد.
آوىّ هنگام مرگ وصيت نمود يك سوم اموال او را كتاب خريده و وقف كتابخانه علوى كنند. بدين ترتيب در زمان كمتر از پنج سال كتاب‌هاى بسيارى در آن فراهم آمده و داراى اهميت و اعتبارى دوباره گرديد.
در اثر بى‌توجهى، كتابخانه بزرگ بى‌نظير آستان قدس علوى به تدريج اهميت خود را از دست داد و بسيارى از كتاب‌هاى آن خارج گرديد و يا از ميان رفت، به گونه‌اى كه امروز جز اندكى بسيار ناچيز از آن مخزن گرانبها، باقى نمانده است.
به دليل سهل‌انگارى و كوتاه‌نظرى، آن ذخيره بزرگ معنوى و يادگار ارزشمند قرون پيشين كه دست خط مبارك بسيارى از بزرگان دين زينت‌بخش آن بود، دستخوش حوادث گشته و از ميان رفت.
منابع
سعيد بابايى حائرى، گزيده سيماى نجف اشرف، نشرمشعر، ص52-53.
