ملا محمد اشرفی مازندرانی

ملا محمد اشرفی مازندرانی (۱۳۱۵-۱۲۲۰ ق)، فقیه و عالم ربانی شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان شیخ محمدحسن نجفی و شیخ انصاری بود. حاج اشرفی از ارادتمندان واقعی به اهل بیت علیهم السلام بود و کراماتی از ایشان نقل شده است. «اسرار الشهاده» و «شعائر الاسلام» از تألیفات اوست.

نام کامل	ملا محمد اشرفی مازندرانی
زادروز	۱۲۲۰ قمری
زادگاه	بهشهر، مازندران
وفات	۱۳۱۵ قمری
مدفن	بابل
اساتید	سعید العلماء مازندرانی، سید محمدباقر شفتی، شیخ محمدحسن نجفی، شیخ مرتضی انصاری،...
شاگردان	شیخ عبدالله مازندرانی، علی اصغر مجتهد کلایی، ولی الله مدرس بابلی، سید اسماعیل عمادی، ملا رجبعلی سوادکوهی،...
آثار	اسرار الشهادة، ذریعة النجاة، شعائر الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، أجوبة الأسئلة،...

تحصیل و استادان

ملامحمد اشرفی مازندرانی در ۱۲۲۰ قمری در قصبه اشرف (بهشهر) مازندران به دنیا آمد. وی بیشتر عمر خود را در شهر بابُل گذراند و در همانجا به تحصیل مقدّمات پرداخت.

ملا محمد اشرفی در اوان نوجوانی برای کسب علوم و معارف اسلامی با ورود به حوزۀ علمیۀ بهشهر، از محضر اساتید بزرگ و برجسته ای مانند ملاصفرعلی و شیخ عبدالله اشرفی که از مفاخر علماء و مراجع دینی عصر خویش بودند، بهره مند شد. او برای ادامۀ تحصیلات در سطوح عالی علوم دینی به شهر بارفروش (بابل) مهاجرت کرده و در حوزۀ علمیۀ آن سامان که تحت زعامت فقیه و اصولیِ فرزانه و عالمی عارف و وارسته مرحوم سعید العلماء مازندرانی بود، اقامت گزید.

بعد از چندی که از خرمن علم و دریای بیکران دانش و معارف این فقیه ممتاز به مدارج علمی و اجتهاد دست یافت، به حوزۀ علمیۀ اصفهان رهسپار شد تا در این عرصه به غنای هر چه بیشتر دست یابد. ملا محمد اشرفی در اصفهان نزد فقیه فرزانه حجت الاسلام سید محمدباقر شفتی (ره) رسید و به استفاده از گنجینۀ دانش وافر وی همت گماشت. وی سپس برای درک محضر عالمان بزرگ حوزه های علمیۀ عراق، وارد حوزۀ علمیۀ نجف و سامراء گردید.

مرحوم اشرفی با حضور در جلسات درس اساتید برجسته و نوابغ عصر خویش حضرات آیات: شیخ محمدحسن نجفی و شیخ مرتضی انصاری، به فقیهی فرزانه و عالمی کم نظیر تبدیل گشت؛ تا جایی که در اندک زمانی به عنوان چهره ای برجسته و عالمی فرهیخته در علوم مختلف مانند: فقه، اصول، حدیث، کلام و تفسیر در حوزۀ علمیۀ نجف شناخته شد.

تدریس و شاگردان

ملامحمد اشرفی پس از تکمیل مقدمات علمی و عملی، در بارفروش (بابل) مازندران سکنی گزید و تا پایان عمر به تدریس و تحقیقات علمی پرداخت. علمای بسیاری از کرسی درسش بهره مند شدند و ایشان علاوه بر کارهای علمی، مرجعیت دینی منطقه را نیز به عهده داشت و شیعیان آن دیار از وی تقلید می کردند.

برخی از شاگردان او عبارتند از:

۱- شیخ عبدالله مازندرانی ۲- شیخ علی اصغر مجتهد کلایی ۳- شیخ ولی الله مدرس بابلی ۴- شیخ ابوالقاسم هلی دشتی ۵- سید اسماعیل عمادی ۶- سید حسن بهشتی ۷- ملا رجبعلی سوادکوهی آلاشتی ۸- ملا عبدالباقی سوادکوهی آلاشتی.

آثار و تألیفات

برخی از تألیفات حاجی اشرفی عبارت‌اند از:

1. اسرار الشهادة، به فارسی،
2. ذریعة النجاة، رساله عملیه او به فارسی، در عبادات و بعضی ابواب معاملات،
3. شعائر الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، معروف به «سؤال و جواب»، که شرح «شرایع الاسلام» محقق حلّی است.
4. رسالۀ عملیه،
5. أجوبة الأسئلة.

ویژگی‌های علمی و اخلاقی

بسیاری از ارباب تراجم به معرفی آن عالم وارسته پرداخته و صفحاتی از کتاب خود را مزین به مراتب علمی و اخلاقی ایشان کرده اند. محدث قمی در فوائد الرضویه می نویسد: «محمد فرزند محمدمهدی اشرفی مازندرانی از نیکان عصر و افتخارات روزگار، عالمی ربانی و فقیهی بی نظیر، یکی از مراجع و عالمان بزرگ اسلام است که بین علم الهی و عمل به احکام آن جمع کرده بود. در نتیجه انوار ملکوت بر او تابید و بر مسند استقامت نشست و کرامت هایی از او آشکار گردید و خداوند از فضل خویش برخی الهامات را به وی عنایت فرمود... او مرجعیت عموم مردم در این سرزمین را داشت...».

همچنین میرزا محمد تنکابنی، مؤلف کتاب قصص العلما، که خود از نزدیک با ایشان معاشرت داشته است، می نویسد: «حاجی ملامحمد بن محمد مهدی اشرفی ساکن بارفروش، عالمی بی نظیر و فقیه بلا بدیل، از مشاهیر علما و اتقیاء اخیار، صاحب کرامات است...».

مرحوم حاج اشرفی همزمان با تحصیل، هماره در فکر تهذیب نفس بود و در میدان مبارزه با نفس، گام های بلندی برداشت. ایشان مردی وارسته و آراسته به کمالات نفسانی بود. اهل راز و نیاز به درگاه معبود بی نیاز بود و خوف از حضرت باری، خواب و آسایش شب را از او گرفته بود. از نیمه های شب تا به صبح، مشغول عبادت و تضرع و زاری با حضرت باری جلّ و علا می شد.

وفات

مرحوم اشرفی مازندرانی، سرانجام پس از عمری خدمت به اسلام و ترویج مکتب اهل بیت علیهم السلام در سال ۱۳۱۵ قمری دار فانی را وداع گفت و در مسجد جامع بابل در کنار استادش سعید العلماء به خاک سپرده شد.

منابع

• گلشن ابرار، ج ۹ ص ۳۱۲
• پایگاه اطلاع رسانی حوزه
• سایت شعائر