شورش اهالی بغداد بر ضد حکومت عباسیان
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:1 صفر |
| سال ۲۴۹ هجری قمری |
پس از درگذشت منتصر باللّه (یازدهمین خلیفه عباسى)، مستعین باللّه به خلافت رسید. ولیکن عده اى از نظامیان حکومتى، خلافت وى را به رسمیت نشناخته و خواهان خلافت معتز فرزند متوکل عباسى شدند. در بغداد میان هواداران مستعین و هواداران معتز، چندین روز درگیرى و نبرد شدید برقرار بود. تعدادى از طرفین کشته و زخمى گردیدند و اماکن فراوانى دست‌خوش غارت و تخریب گردید و بر این شهر که دارالخلافه مسلمانان بود، هرج و مرج و بى نظمى حاکم گردید. ولى سرانجام، هواداران مستعین پیروز شده و حکومت را بدست گرفتند.
رومیان که از اختلاف و پراکندگى مسلمانان، به ویژه درگیرى هاى دارالخلافه بغداد باخبر شده بودند، به مرزهاى مسلمانان هجوم آوردند. در نزدیکى شهر "ملطیه" میان سپاهیان روم و مدافعان مسلمان، نبرد شدیدى درگرفت و از طرفین تعداد زیادى کشته، زخمى و اسیر گردیدند. در این جنگ بى امان، عمر بن عبیدالله بن اقطع، فرمانده کل مسلمانان و على بن یحیى ارمنى، از فرماندهان سپاه و حدود دو هزار نفر از سربازان مسلمان کشته شدند.
مردم بغداد که از اختلافات داخلى عباسیان و کشته شدن مسلمانان در نبرد با رومیان، ناراحت و نگران بودند، در اول ماه صفر سال ۲۴۹ قمرى به طور خودجوش صداى اعتراض خویش را نسبت به ضعف و سستى دست‌اندرکاران حکومتى بلند نمودند. اعتراضات آنان، پیوسته فراگیرتر مى شد و جمعیت فراوانى را به خود جذب مى کرد. مردم خشمگین بغداد، زندان حکومتى را مورد هجوم قرار داده و آن را از دست مأموران بیرون آوردند و زندانیان را آزاد کردند. آنان به خاطر اعتراض به دست اندرکاران حکومت، یکى از پل هاى بغداد را بریده و دیگرى را به آتش کشیدند و انبارهاى دولتى و سرمایه داران را مصادره کرده و براى تقویت سربازان مبارز، به سوى جبهه هاى جنگ ارسال کردند.
دیگر شهرنشینان بلاد اسلامى نیز از رفتار و کردار حاکمان و متصدیان امور ناراحت و متنفر بودند. در سامرا، شورشیان این شهر به تقلید از شورشیان بغداد به زندان ها هجوم آورده و زندانیان را آزاد کردند. اهالى اهواز، فارس و جبال (مناطق کوهستانى سلسله جبال زاگرس و بخش‌های میانی ایران) جوانان خود را تجهیز کرده و براى پشتیبانى از مدافعان مسلمان به سوى سرحدات اعزام کردند.
اما سرانجام، شورش مسلمانان که مى رفت از بغداد به همه بلاد اسلامى گسترش پیدا کند، از سوى زمامداران وقت سرکوب شد. وُصیف، بُغاى صغیر و عموم سپاهیان ترک نژاد بغداد به دستور خلیفه عباسى به سرکوبى شورشیان پرداختند و تعداد فراوانى از شورشگران و بى گناهان را از هستى ساقط کرده و آشوب آنان را از این طریق خاتمه دادند.[۱]
پانویس
- ↑ البدایة والنهایة (ابن کثیر)، ج ۱۱-۱۲، ص ۵.
منابع
- سید تقى واردى، روز شمار تاریخ اسلام، جلد دوم، ماه صفر.
