تبریز در نهضت تنباکو (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
تنباکو.jpg

کتاب «تبریز در نهضت تنباکو» تألیف صمد سرداری نیا، پژوهشگر تاریخ در قرن معاصر است. مؤلف در این کتاب نقش تبریز و اندیشه های «نهضت تنباکو» به رهبری میرزای شیرازی را بررسی کرده و به تبیین ابعاد تاریخی _ اجتماعی این نهضت مهم شیعی پرداخته است.

محتوای کتاب

واقعه «نهضت تنباکو» یکی از رویدادهای مهم و نقطه تحوّلی در تاریخ کشور ماست، زیرا نخستین خیزش ملّت ایران، علیه استعمار غرب می باشد.[۱] مؤلف در این کتاب نقش تبریز و اندیشه های نهضت تنباکو به رهبری میرزای شیرازی را بررسی کرده و به تبیین ابعاد تاریخی _ اجتماعی این نهضت مهم شیعی پرداخته است. همچنین مسأله استعمار و استبداد دشمنان ایران اسلامی را بررسی کرده است.

کتاب «تبریز در نهضت تنباکو»، حجم اندک دارد و دارای تحلیل ساده و روان است. مؤلف در تحلیل خود از اندیشه سایر کتب تاریخ نهضت تنباکو استفاده کرده است.

برخی از عناوین فهرست این کتاب عبارت است از:

  • موقعیّت و نظام سیاسی ایران در آستانه نهضت
  • موقعیّت سیاسی اجتماعی آذربایجان در آستانه نهضت
  • تبریز پیشگام نهضت
  • تبریز به پا می خیزد
  • وحشت استبداد و استعمار از قیام مردم تبریز
  • رژی نمی تواند در تبریز یارگیری کند
  • زمینه فرهنگی نهضت در تبریز
  • حاج میرزا جواد آقا مجتهد
  • ادامه و پیروزی نهضت
  • نهضت تنباکو درآمدی بر انقلاب مشروطیّت

در قسمتی از کتاب که مربوط به قسمت «وحشت استعمار و استبداد از قیام مردم تبریز» است، نویسنده شرح می‌دهد: «خیزش مردم تبریز، در نهضت تنباکو، چنان توفنده و دشمن شکن بود که از سویی دربار قاجار و در رأس آن، ناصرالدین شاه خودکامه و از طرف دیگر کارگزاران بریتانیای استعمارگر را در چنان وحشت و اضطراب هولناکی فرو برد که خواب راحت از چشمان دشمنان ملّت ایران برگرفت، به طوری که شب و روزشان توأم با بیم و هراس می گذشت. و چون می دانستند که قیام مردم تبریز، سرنوشت ساز است، موجودیّت خود را در خطر دیده، دنبال راه چاره می گشتند».[۲]

پانویس

  1. صمد سرداری نیا؛ تبریز در نهضت تنباکو، تهران: آشینا، چاپ اول، ۱۳۷۷؛ ص ۴.
  2. صمد سرداری نیا؛ تبریز در نهضت تنباکو، تهران: آشینا، چاپ اول، ۱۳۷۷؛ ص ۷۹.

منابع