هرثمة بن ابی مسلم

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

هرثمة بن سلیم که در برخی از منابع «هرثمة بن ابی مسلم»،[۱] آمده است یکی از یاران امام علی علیه السلام بوده اما بعدا در سپاه عمر بن سعد به کربلا آمد. در روز عاشورا از سپاه عمر سعد جدا شد و به نزد امام حسین علیه السلام آمد و روایتی را که از امام علی علیه السلام در مورد امام حسین و یارانش شنیده بود برای آن حضرت نقل کرد اما خود با آن حضرت همراه نشد و به کوفه بازگشت.

هرثمه در ضمن بیان خاطراتش، می گوید: من در شمار لشکر عبیدالله بن زیاد بودم. روز عاشورا در کربلا با دیدن درختی به یاد خاطره ای افتادم و این تجدید خاطره موجب دگرگونی در درون من و عامل جدایی ام از لشکر عمر سعد شد.[۲]

هرثمه، به همراه سپاهیان امام علی علیه السلام در جنگ صفین شرکت کرد. در بازگشت، سپاه امام در کربلا توقف نمود. هرثمه می گوید: پس از برپایی نماز صبح، حضرت امیر علیه السلام مشتی از خاک کربلا را برداشت و آن را بویید و فرمود: «واها لک ایتها التربة، لیحشرن منک اقوام یدخلون الجنة بغیر حساب»؛ ای خاک! همانا از تو مردمی محشور می شوند که بدون حسابرسی وارد بهشت می گردند.

ابن ابی مسلم(هرثمه)، یکی از نیروهای اعزامی «عبیدالله بن زیاد» به کربلا بود، او می گوید: هنگامی که به سرزمین کربلا رسیدیم به یاد آن حدیث افتادم، بر شترم نشستم و به سمت امام حسین علیه السلام رفتم. پس از عرض سلام، حدیثی که از پدر والای ایشان شنیده بودم بازگو کردم، امام فرمود: «با ما هستی یا بر ضد ما؟» گفتم: «نه با شما هستم و نه بر شما! دخترانم را در شهر نهادم و از ابن زیاد برایشان نگرانم».

حضرت در پاسخ فرمود: «فامض حیث لاتری لنا مقتلا و لاتسمع لنا صوتا، فوالذی نفس حسین بیده لایسمع الیوم واعیتنا احد فلا یعیننا الا اکبّه الله بوجهه فی جهنم»[۳]؛ برو! تا آن که قربانگاه ما را نبینی و صدای ما را نشنوی، قسم به آن که جان حسین در دست اوست، اگر کسی امروز صدای ما را بشنود و به یاریمان نشتابد، هر آینه خداوند او را با صورت در دوزخ می افکند».

البته میان مورخان اختلاف است که آیا هرثمه در لشکر امام حسین علیه السلام بود و کناره گرفت یا در لشکر عمرسعد بود و به حسین بن علی علیهماالسلام نزدیک شد و سپس جنگ را رها کرد و رفت.

صدوق در امالی می نویسد: هرثمه در جمع کسانی بود که عبیدالله آنان را به کربلا گسیل داشت، ولی علامه شوشتری در المواعظ می نویسد: هرثمه از یاران علی علیه السلام در صفین بود و در کربلا امام حسین علیه السلام را همراهی می کرد و تا صبح عاشورا در میان سپاه امام حضور داشت ولی از آن حضرت جدا شد.

پانویس

  1. پرش به بالا بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۵۵.
  2. پرش به بالا نکـ: علامه جزائری، انوارالنعمانیه، ج۳، ص۲۴۱.
  3. پرش به بالا شیخ صدوق، الامالی، مؤسسه الاعلمی، بیروت، ص ۱۱۷، تاریخ ابن عساکر (ترجمه الامام الحسین علیه السلام)، مؤسسة المحمودی، بیروت، ۱۳۸۹ق، ص ۲۳۵، بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۵۵، شیخ عبدالله البحرانی، العوالم، مدرسة الامام المهدی علیه السلام، قم، ۱۴۰۷ ق، ج۱۷، ص۱۴۷؛ موسوعة کلمات الامام الحسین، ص۳۷۹و۳۸۰.

منابع