ميلاد مسعود امام محمد باقر علیه السلام
منبع: نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌السلام
ميلاد مسعود امام محمدباقر علیه‌السلام/ 1 رجب
امام محمدباقر علیه‌السلام در نخستين روز ماه رجب سال 57 قمري و يا به روايتي در سوم صفر سال 57 قمري در مدينه منوره ديده به جهان گشود.[۱]
نام پدر بزرگوارش امام زين العابدين علیه‌السلام و مادرش ام‌عبدالله، فاطمه بنت امام حسن‌مجتبي علیه‌السلام است. بدين لحاظ وي هم از جانب پدر و هم از جانب مادر، علوي و فاطمي است و به همين منظور، وي را هاشمي بين هاشميين، علوي بين علويين و فاطمي بين فاطميين مي‌گويند.[۲]
امام باقر علیه‌السلام پنجمين امام شيعيان است و در محرم سال 95 قمري، پس از شهادت پدر بزرگوارش امام زين العابدين علیه‌السلام به مقام منيع امامت نايل آمد. امام محمدباقر علیه‌السلام داراي لقب‌هاي متعددي چون باقرالعلوم، شاكر و هادي است و مشهورترين لقب آن حضرت، "باقر" مي‌باشد. زيرا وي علم را شكافت و در عصر خويش در گسترش آن تلاش بديعي به عمل آورد. كنيه مبارك وي، "ابوجعفر" مي‌باشد.[۳]
امام علي بن الحسين علیه‌السلام معروف به زين العابدين علیه‌السلام با اين كه داراي فرزنداني متعدد بود. از ميان آنان، فرزند بزرگترش محمدباقر علیه‌السلام را به مقام امامت، شايسته دانست و با گفتار و رفتارش وي را پس از خود به امامت شيعيان منصوب كرد.
أبان بن عثمان از امام جعفرصادق علیه‌السلام روايت كرد: جابر بن عبدالله انصاري روزي بر امام علي بن الحسين علیه‌السلام وارد شد و در نزد وي، فرزند خردسالي را ديد. از آن حضرت پرسيد: اين چه كسي است؟ امام زين العابدين علیه‌السلام فرمود: وي فرزندم و صاحب امر (امامت) پس از من، محمدباقر است.[۴]
امام محمدباقر علیه‌السلام هنگامي امر امامت را بر عهده گرفت كه جامعه اسلامي به خاطر بي‌كفايتي خلفاي بني‌اميه و رقابت قدرتمندان دستگاه خلافت و وزيران و حاكمان آنان به انحطاط كشيده و هر روز نسبت به ارزش‌هاي والاي اسلامي فاصله مي‌گرفت و تفكرات و شبهات مغرضان و دشمنان اسلام، ايمان و عقيده مسلمانان را تضعيف و بي‌بنيه مي‌نمود.
امام باقر علیه‌السلام كه مانند پدرش امام زين‌العابدين علیه‌السلام، در مراقبت كامل خلفاي بني‌اميه و عاملان آنان به ويژه حاكمان مدينه منوره قرار داشت و زمينه اقدامات سياسي براي وي فراهم نبود، تلاش بليغي در اقدامات فرهنگي و علمي به عمل آورد تا جامعه اسلامي را از درون بازسازي و آگاهي و ايمان مسلمانان را تقويت نمايد.
بدين لحاظ نخستين حوزه‌هاي علمي اسلامي را پايه‌گذاري كرد و شاگردان فراواني را با مكتب ناب محمدي صلی الله علیه و آله و افكار و عقيده و فقه پوياي مكتب اهل بيت علیهم‌السلام آشنا كرد. عالمان، فقيهان و مفسران بزرگ در برابر آن حضرت سر تسليم فرود مي‌آوردند و وي را مدح و ستايش مي‌كردند.
عبدالله بن عطاء مكي روايت كرد: هرگز علما را در نزد كسي كوچكتر و بي‌بنيه‌تر نديدم، آن مقداري كه آنان را در نزد ابي‌جعفر، محمدباقر علیه‌السلام مي‌ديدم. همچنين وي گفت: حكم بن عتيبه با آن كثرت علم و جلالت شأن كه در نزد مردم داشت، هرگاه در نزد محمدباقر علیه‌السلام قرار مي‌گرفت، چنان مي‌نمود كه طفل دبستاني است كه در نزد آموزگار خويش نشسته است.[۵]
جابر بن عبدالله انصاري روايت كرد كه پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله به وي فرمود: اي جابر! اميد است در دنيا آن قدر بماني تا فرزندي از فرزندانم را كه از اولاد حسين علیه‌السلام است ديدار نمايي. نام وي محمد است "َيَبْقَرُ عِلْمَ الدينَ بَقَراً"؛ معارف ديني را تماما مي‌شكافد. پس هرگاه وي را ملاقات كردي، سلام مرا به وي برسان.[۶]
امام محمدباقر علیه‌السلام در ايام امامت خويش با اين خلفا معاصر بود: وليد بن عبدالملك، سليمان بن عبدالملك، عمر بن عبدالعزيز، يزيد بن عبدالملك و هشام بن عبدالملك كه همگي از طايفه ستم كار بني‌اميه بودند. آن حضرت از همه آنان، غير از عمر بن عبدالعزيز، فشارهاي فراواني متحمل شد و سرانجام در 57 سالگي به وسيله زهري كه ابراهيم بن وليد بن عبدالملك، حاكم مدينه به دستور هشام بن عبدالملك به وي خورانيده شد. در هفتم ذی الحجه و به روايتي در ربيع الاول و يا ربیع الثانی سال 114 قمري به شهادت رسيد و در قبرستان بقيع، در جوار قبر شريف پدرش امام زين العابدين علیه‌السلام و عمويش امام حسن‌مجتبي علیه‌السلام به خاك سپرده شد.
پانویس
- ↑ كشف الغمه (علي بن عيسي اربلي)، ج 2، ص 318؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج 2، ص 86؛ بحارالأنوار (علامه مجلسی)، ج 46، ص 217؛ زندگاني چهارده معصوم (ترجمه اعلام الوری)، ص 368.
- ↑ الارشاد (شيخ مفيد)، ص 508؛ منتهي الآمال، ج 2، ص 86؛ وقايع الايام (شيخ عباس قمي)، ص 181.
- ↑ كشف الغمه، ج 2، ص 318؛ منتهي الآمال، ج 2، ص 87.
- ↑ اثبات الهداه (شیخ حر عاملی)، ج 3، ص 34.
- ↑ وقايع الايام، ص 182؛ كشف الغمه، ج 2، ص 319.
- ↑ الارشاد ص 509؛ وقايع الايام، ص 182.
منابع بیشتر:
