قنوت: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
__toc__
+
قنوت در [[نماز]] از [[مستحب|مستحبات]] موکد است. واژه­ قنوت با تعابیر مختلف ۱۳ بار در [[قرآن کریم]] ذکر شده که در تمام موارد معنای خضوع، طاعت و فرمانبرداری منظور است؛ اما قنوت به معنای اصطلاح فقهی در قرآن بیان نشده است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین؛ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، قم، ناهید، ۱۳۷۷ش، چاپ دوم، ج۲، ص۱۷۷۸.</ref>
  
قنوت از ماده­ی "قنو" است که در لغت به معنای بدست آوردن چیزی و خوشه­ی خرما آمده و در اصطلاح قرآنی یعنی طاعت و پرستش همراه با خضوع و فروتنی؛<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن‌، بیروت، دارالمعرفة، 1426ق، چاپ چهارم، ص684.</ref> که در واقع به معنای بدست آوردن حالت خضوع در عبادت به صورت قیام، سجده و ركوع بعد از تحقق ایمان می­باشد.<ref>مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی كلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1360ش، ج9، ص360.</ref> البته "قنوت" در اصطلاح فقه [[دعا]] و ثنا در پیشگاه خداوند متعال در موضع خاصی از نماز است؛<ref>شریفی اشكوری، الیاس؛ فقرات فقهیه، قم، آل ایوب، 1381ش، چاپ اول، ج1، ص581.</ref> و كیفیت آن در نزد امامیه، بلند كردن دست­ها تا مقابل صورت بوده، به ­طوری ­كه كف دست­ها رو به آسمان و در حال خواندن دعا باشد.<ref>روح الله، موسوی (امام خمینی)؛ آداب الصلاة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1370ش، چاپ اول، ص373-374.</ref>
+
==قنوت در لغت و اصطلاح==
  
واژه­ی قنوت با تعابیر مختلف 13 بار در [[قرآن كریم]] ذکر شده که در تمام موارد معنای خضوع، طاعت و فرمانبرداری منظور است؛ اما قنوت به معنای اصطلاح فقهی در قرآن بیان نشده است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین؛ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، قم، ناهید، 1377ش، چاپ دوم، ج2، ص1778.</ref>
+
قنوت از ماده "قنو" است که در لغت به معنای بدست آوردن چیزی و نیز خوشه­ خرما آمده و در اصطلاح [[قرآن|قرآنی]] یعنی طاعت و پرستش همراه با خضوع و فروتنی؛<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن‌، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۲۶ق، چاپ چهارم، ص۶۸۴.</ref> که در واقع به معنای بدست آوردن حالت خضوع در [[عبادت]] به صورت قیام، [[سجده]] و [[رکوع|رکوع]] بعد از تحقق [[ایمان]] می­ باشد.<ref>مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش، ج۹، ص۳۶۰.</ref>  
  
قنوت در [[نماز]] از مستحبات موکد است.
+
البته "قنوت" در اصطلاح [[فقه]]، [[دعا]] و ثنا در پیشگاه [[خداوند]] متعال در موضع خاصی از [[نماز]] است؛<ref>شریفی اشکوری، الیاس؛ فقرات فقهیه، قم، آل ایوب، ۱۳۸۱ش، چاپ اول، ج۱، ص۵۸۱.</ref> و کیفیت آن در نزد [[امامیه]]، بلند کردن دست­ها تا مقابل صورت بوده، به ­طوری ­که کف دست­ها رو به آسمان و در حال خواندن دعا باشد.<ref>روح الله، موسوی (امام خمینی)؛ آداب الصلاة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۰ش، چاپ اول، ص۳۷۳-۳۷۴.</ref>
  
 
==دعا در قنوت==
 
==دعا در قنوت==
  
دعاکردن در قنوت به هر زبانی جایز است چه عربی و چه غیرعربی؛ گرچه عربی احوط و افضل است.
+
[[دعا]] کردن در قنوت به هر زبانی جایز است چه عربی و چه غیرعربی؛ گرچه عربی احوط و افضل است. برخی از [[دعاهای قرآنی]] که می توان در قنوت خواند از این قرار است:
 
 
===دعاهای قرآنی که می توان در قنوت خواند===
 
  
 
'''دعاى براى پدر و مادر:'''
 
'''دعاى براى پدر و مادر:'''
  
* {{متن قرآن|«رَبِّ اغْفِرْلِی وَلِوَالِدَیَّ»}}؛ پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را بیامرز. ([[سوره نوح]]، آیه26)
+
*{{متن قرآن|«رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ»}}؛ پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را بیامرز. ([[سوره نوح]]، آیه28)
* {{متن قرآن|«وَاغْفِرْ لِأَبِی إِنَّهُ کَانَ مِنَ الضَّالِّینَ»}}؛ و پدرم (عمویم) را بیامرز که او از گمراهان بود. ([[سوره شعرا]]، آیه 86)
+
*{{متن قرآن|«وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ»}}؛ و پدرم (عمویم) را بیامرز که او از گمراهان بود. ([[سوره شعرا]]، آیه ۸۶)
* {{متن قرآن|«رَبَّنَا اغْفِرْلِی وَلِوَالِدَیَّ وَلِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَابُ»}}؛ پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب برپا مى‌شود، بیامرز. ([[سوره ابراهیم]]، آیه 41)
+
*{{متن قرآن|«رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ»}}؛ پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب برپا مى‌شود، بیامرز. ([[سوره ابراهیم]]، آیه ۴۱)
* {{متن قرآن|«رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا»}}؛ پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده. ([[سوره اسراء]]، آیه 24)
+
*{{متن قرآن|«رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا»}}؛ پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده. ([[سوره اسراء]]، آیه ۲۴)
  
'''دعاى براى همسر:'''
+
'''دعاى براى همسر و فرزندان:'''
  
* {{متن قرآن|«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّهَ أَعْیُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ إِمَامًا»}}؛ پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان. ([[سوره فرقان]]، آیه 74)
+
*{{متن قرآن|«رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا»}}؛ پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان. ([[سوره فرقان]]، آیه ۷۴)
  
 
'''دعا براى برادر:'''
 
'''دعا براى برادر:'''
  
* {{متن قرآن|«رَبِّ اغْفِرْلِی وَلأَخِی وَأَدْخِلْنَا فِی رَحْمَتِکَ وَأَنتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ»}}؛ پروردگارا! من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربانترین مهربانانى. ([[سوره اعراف]]، آیه 151)
+
*{{متن قرآن|«رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ»}}؛ پروردگارا! من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربانترین مهربانانى. ([[سوره اعراف]]، آیه ۱۵۱)
  
 
'''دعای برای مؤمنان دیگر:'''
 
'''دعای برای مؤمنان دیگر:'''
  
* {{متن قرآن|«رَبَّنَا اغْفِرْلَنا وَلِإِخْوانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونا بِالْإِیمانِ وَلاتَجْعَلْ فِی قُلُوبِنا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنا إِنَّكَ رَؤُفٌ رَحِیم‌»}}؛ پروردگارا! ما و برادران ما را كه در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و كینه‌اى نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمى‌. ([[سوره حشر]]، آیه 10)
+
*{{متن قرآن|«رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ»}}؛ پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و کینه‌اى نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمى‌. ([[سوره حشر]]، آیه ۱۰)
  
 
==پانویس==  
 
==پانویس==  
 
{{پانویس}}  
 
{{پانویس}}  
 
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=38342 قنوت، اباذر بشيرزاده و ابوالفضل زارعي نژاد، سایت پژوهه] ، بازیابی: 7 اسفند 1392.
+
* اباذر بشيرزاده و ابوالفضل زارعی نژاد، قنوت، [http://www.pajoohe.ir  دانشنامه پژوهه]، بازیابی:7 اسفند 1392
* آداب الصلاة، امام خمینی.
+
*آداب الصلاة، امام خمینی.
  
 
[[رده:نماز]]
 
[[رده:نماز]]
 
[[رده:مستحبات نماز]]
 
[[رده:مستحبات نماز]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]
 
[[رده:واژگان قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۵۶

قنوت در نماز از مستحبات موکد است. واژه­ قنوت با تعابیر مختلف ۱۳ بار در قرآن کریم ذکر شده که در تمام موارد معنای خضوع، طاعت و فرمانبرداری منظور است؛ اما قنوت به معنای اصطلاح فقهی در قرآن بیان نشده است.[۱]

قنوت در لغت و اصطلاح

قنوت از ماده "قنو" است که در لغت به معنای بدست آوردن چیزی و نیز خوشه­ خرما آمده و در اصطلاح قرآنی یعنی طاعت و پرستش همراه با خضوع و فروتنی؛[۲] که در واقع به معنای بدست آوردن حالت خضوع در عبادت به صورت قیام، سجده و رکوع بعد از تحقق ایمان می­ باشد.[۳]

البته "قنوت" در اصطلاح فقه، دعا و ثنا در پیشگاه خداوند متعال در موضع خاصی از نماز است؛[۴] و کیفیت آن در نزد امامیه، بلند کردن دست­ها تا مقابل صورت بوده، به ­طوری ­که کف دست­ها رو به آسمان و در حال خواندن دعا باشد.[۵]

دعا در قنوت

دعا کردن در قنوت به هر زبانی جایز است چه عربی و چه غیرعربی؛ گرچه عربی احوط و افضل است. برخی از دعاهای قرآنی که می توان در قنوت خواند از این قرار است:

دعاى براى پدر و مادر:

  • «رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ»؛ پروردگارا! مرا و پدر و مادرم را بیامرز. (سوره نوح، آیه28)
  • «وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ»؛ و پدرم (عمویم) را بیامرز که او از گمراهان بود. (سوره شعرا، آیه ۸۶)
  • «رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ»؛ پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روز که حساب برپا مى‌شود، بیامرز. (سوره ابراهیم، آیه ۴۱)
  • «رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا»؛ پروردگارا! همان‌گونه که آنها مرا در کوچکى تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده. (سوره اسراء، آیه ۲۴)

دعاى براى همسر و فرزندان:

  • «رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا»؛ پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مایه روشنى چشم ما قرارده و ما را براى پرهیزگاران پیشوا گردان. (سوره فرقان، آیه ۷۴)

دعا براى برادر:

  • «رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِأَخِي وَأَدْخِلْنَا فِي رَحْمَتِكَ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ»؛ پروردگارا! من و برادرم را بیامرز و ما را در رحمت خود داخل فرما و تو مهربانترین مهربانانى. (سوره اعراف، آیه ۱۵۱)

دعای برای مؤمنان دیگر:

  • «رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ»؛ پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند بیامرز و در دلهایمان حسد و کینه‌اى نسبت به مؤمنان قرار مده، پروردگارا! تو مهربان و رحیمى‌. (سوره حشر، آیه ۱۰)

پانویس

  1. خرمشاهی، بهاءالدین؛ دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، قم، ناهید، ۱۳۷۷ش، چاپ دوم، ج۲، ص۱۷۷۸.
  2. راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن‌، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۲۶ق، چاپ چهارم، ص۶۸۴.
  3. مصطفوی، حسن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش، ج۹، ص۳۶۰.
  4. شریفی اشکوری، الیاس؛ فقرات فقهیه، قم، آل ایوب، ۱۳۸۱ش، چاپ اول، ج۱، ص۵۸۱.
  5. روح الله، موسوی (امام خمینی)؛ آداب الصلاة، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۷۰ش، چاپ اول، ص۳۷۳-۳۷۴.

منابع

  • اباذر بشيرزاده و ابوالفضل زارعی نژاد، قنوت، دانشنامه پژوهه، بازیابی:7 اسفند 1392
  • آداب الصلاة، امام خمینی.