شام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای جدید حاوی 'شام یا شامات یکی از مناطق و کشورهایی است که به دست مسلمانان فتح شد و الان یکی از ...' ایجاد کرد)
 
سطر ۱: سطر ۱:
شام یا شامات یکی از مناطق و کشورهایی است که به دست مسلمانان فتح شد و الان یکی از کشورهای اسلامی است.  
+
{{نیازمند ویرایش فنی}}
 +
در گذشته منظور از اين نام  سرزمين وسيعي بود كه شامل [[فلسطين]]، [[اردن]]، [[لبنان]] و سوريه امروزي مي شد. و به ان شمامات هم گفته میشد. و امروزه اين نام فقط بر شهر [[دمشق]] اطلاق مي شود و اگر در سوريه كسي اهل دمشق باشد به وي «شامي» مي گويند.<ref> راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در سوريه، ص 18.</ref>
  
 +
مرزبندی جدید سرزمین شامات در تحولات پس از جنگ جهانی اول روی داده است.
  
==محدوده شام==
+
منطقه شامات پیش از آنکه تحت سلطه مسلمانان در آید، در تصرف امپراتوری روم شرقی بود. قبل از اسلام قبایل بزرگ عربی از جزیرة العرب به این دیار کوچیده بودند که مهمترین آن قبایل عبارت بودند از قضاعه، جذام، لخم، کلب، تَنوخ، سلیح، و بهراء. آنان به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، غالبا به کیش نصرانی در آمده و آداب و رسوم آنها را پذیرفته بودند.
 
 
شام نام سرزمينى كه در گذشته، شامل اردن، سوریه، لبنان و فلسطین مى ‌شد
 
 
 
==محل بحث از شام در فقه==
 
 
 
از شام به معناى نخست در باب صلات و جهاد سخن گفته ‌اند.  
 
 
 
==قبله مردم شام==
 
 
 
قبله كسانى كه از مکه دورند، جهت کعبه است. بنابر اين، مردم هر منطقه‌اى به سمت يكى از ارکان کعبه كه در جهت آنان واقع شده، توجه مى ‌كنند. جهت قبله مردم شام، رکن شامی (ركن غربى) كعبه است. <ref>شرائع الإسلام ج۱، ص۵۲. </ref> فقها جهت دستيابى مردم شام به قبله نشانه ‌هايى بيان كرده‌ اند، از جمله: قرار دادن «بنات النعش»، هنگام غايب شدن (نهايت پايين آمدن آنها به سمت مغرب) در پشت گوش راست و قرار دادن ستاره جُدَی هنگام طلوع (اوج ارتفاع آن) و هنگام غروب (پايين‌ترين وضعيت آن در افق) پشت شانه چپ. <ref> روض الجنان ج۲، ص۵۳۵. </ref> <ref>جامع المقاصد ج۲، ص۵۷. </ref>
 
 
 
==چگونگی فتح سرزمين شام==
 
 
 
در چگونگى فتح سرزمین شام توسط سپاهیان اسلام، برخى گفته ‌اند: حَلَب، حِمى‌، حِمْص و طرابلس با صلح فتح شده‌ اند؛ ليكن دمشق از يك سمت با قهر و غلبه و از سمتى ديگر با صلح فتح گرديده است؛ بدين گونه كه مردم ناحيه‌ اى از دمشق از فرمانده سپاه اسلام در آن ناحيه تقاضاى صلح كردند
 
و او پذيرفت و بدون جنگ وارد شهر شد؛ ليكن فرمانده ناحيه ديگر با غفلت از اين امر، بدون صلح و با قهر وارد شهر گرديد.
 
 
 
==حکم زمینهای شام==
 
 
 
آيا چنين سرزمينى حکم زمین مفتوح عنوه را دارد يا حكم زمین صلح بر آن مترتب است؟ برخى كه اين مسئله را طرح كرده‌ اند، دو احتمال داده‌ اند: يكى عدم جريان احكام زمين مفتوح عنوه بر اين گونه زمين و دوم، مبنا و ملاك بودن تصميم اتخاذى از سوى فرمانده سپاه اسلام، از صلح يا فتح با قهر و غلبه. <ref>بلغة الفقیه ج۱، ص۲۵۷- ۲۵۸. </ref>  <ref> كفاية الأحكام ج۱، ص۳۷۸. </ref>
 
  
 +
پس از بعثت پیامبر اسلام، دو جنگ به نام های سریه موته و غزوه تبوک بر ضد رومیان در منطقه شامات درگرفت. پس از رحلت پیامبر اکرم، شام در سال چهاردهم هجرت در عصر خلافت ابوبکر فتح شد و باقی مناطق نیز به مرور زمان در عصر خلافت عمر تصرف شد.
 +
پس از فتح شام، حکومت آنجا به معاویة بن ابی سفیان واگذار شد. وی از آن تاریخ تا سال 35 قمری از سوی خلفای سه گانه حاکم بود تا اینکه در سال 35 با خلافت امام علی، از حکمرانی شام عزل شد، ولی او زیر بار نرفت و این نزاع به جنگ صفین منتهی شد.
 +
پس از شهادت امام علی، معاویه با نیرنگ به حکومت رسید و شام را مرکز حکومت امویان قرار داد و تا سال 127 قمری پایتخت باقی ماند. از آن پس عباسیان، حمدانیان، فاطمیان مصر، سلاجقه و عثمانیان بر آن دیار حکومت کردند تا اینکه در قرون اخیر پس از سلطه غربیان، این سرزمین از هم متلاشی و به چند کشور عربی تقسیم شد.<ref> [http://www.tahoorkotob.com/page.php?pid=7831 سوریه، کتاخانه طهور]، بازیابی 2 بهمن 1391 </ref>
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
==منبع==
 
  
موسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامي ،فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج‌۴، ص۵۹۰.
+
[[رده:جغرافیای تاریخی جهان اسلام]]

نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۳، ساعت ۰۸:۳۸

در گذشته منظور از اين نام سرزمين وسيعي بود كه شامل فلسطين، اردن، لبنان و سوريه امروزي مي شد. و به ان شمامات هم گفته میشد. و امروزه اين نام فقط بر شهر دمشق اطلاق مي شود و اگر در سوريه كسي اهل دمشق باشد به وي «شامي» مي گويند.[۱]

مرزبندی جدید سرزمین شامات در تحولات پس از جنگ جهانی اول روی داده است.

منطقه شامات پیش از آنکه تحت سلطه مسلمانان در آید، در تصرف امپراتوری روم شرقی بود. قبل از اسلام قبایل بزرگ عربی از جزیرة العرب به این دیار کوچیده بودند که مهمترین آن قبایل عبارت بودند از قضاعه، جذام، لخم، کلب، تَنوخ، سلیح، و بهراء. آنان به دلیل زندگی طولانی در جوار رومیان، غالبا به کیش نصرانی در آمده و آداب و رسوم آنها را پذیرفته بودند.

پس از بعثت پیامبر اسلام، دو جنگ به نام های سریه موته و غزوه تبوک بر ضد رومیان در منطقه شامات درگرفت. پس از رحلت پیامبر اکرم، شام در سال چهاردهم هجرت در عصر خلافت ابوبکر فتح شد و باقی مناطق نیز به مرور زمان در عصر خلافت عمر تصرف شد. پس از فتح شام، حکومت آنجا به معاویة بن ابی سفیان واگذار شد. وی از آن تاریخ تا سال 35 قمری از سوی خلفای سه گانه حاکم بود تا اینکه در سال 35 با خلافت امام علی، از حکمرانی شام عزل شد، ولی او زیر بار نرفت و این نزاع به جنگ صفین منتهی شد. پس از شهادت امام علی، معاویه با نیرنگ به حکومت رسید و شام را مرکز حکومت امویان قرار داد و تا سال 127 قمری پایتخت باقی ماند. از آن پس عباسیان، حمدانیان، فاطمیان مصر، سلاجقه و عثمانیان بر آن دیار حکومت کردند تا اینکه در قرون اخیر پس از سلطه غربیان، این سرزمین از هم متلاشی و به چند کشور عربی تقسیم شد.[۲]

پانویس

  1. راهنماى اماكن زيارتى و سياحتى در سوريه، ص 18.
  2. سوریه، کتاخانه طهور، بازیابی 2 بهمن 1391