بلقیس

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

بلقیس، نام ملکه سبا در آثار اسلامی است. در قرآن (سوره نمل: 20ـ44) از دیدار و گفتگوی ملکه سبا با سلیمان سخن رفته اما نام او نیامده است، احتمالاً در فرهنگ اسلامی مفسران به دلایلی که روشن نیست نام بلقیس را به این داستان افزوده اند.(به عنوان نمونه رجوع کنید به طبری، ج9، جزء19، ص95؛ مقدسی، ج3، ص108؛ بیضاوی، ج4، ص115) سپس این نام در داستانهای گوناگون و متعدد در ادبیات رایج شده است.

داستان ملکه سبا در روایات اسلامی شرح و بسط بسیار یافته اما مشخص نیست از چه دوره ای نام بلقیس را به ملکه سبا داده اند.(دایرة المعارف فارسی، ذیل «سبا»)

در نسب بلقیس گفته اند که وی دختر هَدهادبن شَرْحَبیل (یا شراحیل) بن مالک، از بنی یَعْفر بن سَکسک و از حمیریان است. برخی یکی از والدین وی را از جنیان دانسته اند؛[۱] درباره چگونگی به حکومت رسیدن بلقیس، وصف ثروت و عرش وی گزارش های بسیاری در دست است.[۲]

ملکة سبا تنها زنِ حاکم با توانایی های ویژه است که در قرآن از وی یاد شده است. مقصود از «امراة» در آيه 23 سوره‌ نمل(27) اوست.[۳]

پانویس

  1. ابن هشام، ص161؛ مسعودی، ج2، ص75؛ بیضاوی، همانجا؛ ابن کثیر، 1409، ج2، ص20؛ قرطبی، ج13، ص 82؛ سیوطی، ج5، ص105ـ106؛ دیار بکری، ص244؛ نیز رجوع کنید به دهخدا، ذیل مادّه.
  2. رجوع کنید به ابن کثیر، 1409، ج2، ص19؛ همو، 1412، ج3، ص348ـ349؛ قرطبی، ج13، ص 84؛ سیوطی، همانجا؛ دیار بکری، ص244ـ 245.
  3. مجمع‌البيان، ج‌7‌-‌8‌، ص‌341.


منابع

  • دانشنامه جهان اسلام، مدخل بلقیس از محمدباقر کریمیان و لیلا هوشنگی در دسترس در [۱].
  • فرهنگ قرآن، جلد6.