الحاشیه علی تهذیب المنطق (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « '''ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی''' (وفات: 981 ق) عالم دینى، فقیه و منطقى. جامع...» ایجاد کرد)
 
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی''' (وفات: 981 ق)
+
'''«الحاشیه علی تهذیب المنطق»''' معروف به «حاشیه ملا عبدالله» از مهمترین آثار [[ملا عبدالله یزدی]] (م، ۹۸۱ ق)، حاشیه ای است به زبان عربی بر کتاب «[[تهذیب المنطق و الکلام (کتاب)|تهذیب المنطق]]» تألیف [[مسعود بن عمر تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] (م، ۷۹۲ ق)، در موضوع علم [[منطق]].
 +
{{مشخصات کتاب
  
عالم دینى، [[فقیه]] و منطقى. جامع معقول و منقول بود. وى همدرس [[مقدس اردبيلی|ملا احمد مقدس اردبیلى]] و ملا میرزا جان باغنوى شیرازى بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود شاگرد علامه دوانى تلمذ نمود.
+
|عنوان=الحاشیه علی تهذیب المنطق
  
[[حسن بن زين الدين|شیخ حسن بن شهید ثانى]]، صاحب «[[معالم الدين و ملاذ المجتهدين (کتاب)|معالم]]» و [[صاحب مدارک|سید محمد بن علی عاملى]]، صاحب «[[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارك]]» بر او [[قرائت (علم الحدیث)|قرائت]] كرده‌اند. او نیز به نوبه‌ى خود نزد ایشان علوم شرعیه را فراگرفته است.
+
|تصویر=[[پرونده:حاشیه ملاعبدالله.jpg|240px|وسط]]
  
در «هفت اقلیم» از خود وى نقل شده كه گفته است اگر برهان و دلایل عقلى بر مسائل فقهى بیاورم علم [[فقه]] را چنان مدلل سازم كه مجال چون و چرا نماند. وى صاحب حاشیه‌ى معروف بر «[[تهذیب المنطق]]» تفتازانى مشهور به «[[حاشیه ملاعبدالله|حاشیه ملا عبداللَّه]]» و از اساتید [[شیخ بهایی|شیخ‌بهائى]] مى‌باشد.
+
|نویسنده=ملا عبدالله یزدی
  
اصحاب تراجم مراتب علم، [[تقوا|تقوى]]، [[زهد]] و [[ورع]] او را ستوده‌اند. در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در [[عراق]] عرب درگذشت.
+
|موضوع=منطق
  
از دیگر آثار او: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «القواعد» در [[فقه]]؛ حاشیه بر «مطول».
+
|زبان=عربی
  
جناب ملا عبدالله یزدی، به نوبه خود سرآمد علمای علم [[منطق]] در زمان خویش و حتی زمان های پس از خود بوده است. عظمت آثار قلمی این [[فقیه]] فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حكمت پوشیده نیست. تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحكام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است.
+
|تعداد جلد=۱
  
"[[الحاشیه علی تهذیب المنطق (کتاب)|الحاشیه علی تهذیب المنطق]]" حاشیه ای است بر كتاب «[[تهذیب المنطق و الکلام (کتاب)|تهذیب المنطق]]» [[مسعود بن عمر تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] به زبان عربی، از مهمترین آثار ملاعبدالله که باعث اشتهار و شهرت ایشان نیز شده است.
+
|عنوان افزوده1=
  
'''استقبال علما از حاشیه ملاعبدالله'''
+
|افزوده1=
  
علامه دانشمند شیخ آقا بزرگ تهرانی (صاحب الذریعه) در مبحث حاشیه می نویسد: تاكنون حواشی بسیاری بر حاشیه ی عالمانه آخوند ملاعبدالله بهابادی نوشته شده است. نام تعدادی از آن ها به ترتیبی كه در الذریعه آمده است، ذكر می شود.
+
|عنوان افزوده2=
  
1 ـ حاشیه ی شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ی ملاعبدالله كه تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر 3000 بیت است.
+
|افزوده2=
  
2 ـ حاشیه ی آقا محمد تقی بن محمّد علی كرمانشاهی
+
|لینک=
  
3 ـ حاشیه ی ملا محمّد حسین بن اسماعیل یزدی پاشنه طلایی معروف به صراط المستقیم است
+
}}
 +
==مؤلف==
 +
[[ملا عبدالله یزدی|ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی]] (م، ۹۸۱ ق) سرآمد علمای علم [[منطق]] در زمان خویش و حتی زمانهای پس از خود بوده است. وى همدرس [[مقدس اردبیلی|مقدس اردبیلى]] بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود تلمذ نمود. [[شیخ بهایی|شیخ‌بهائى]]، [[حسن بن زین الدین شهید ثانی|حسن بن شهید ثانى]] (صاحب [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم]]) و [[صاحب مدارک|سید محمد بن علی عاملى]] (صاحب [[مدارک الاحکام (کتاب)|مدارک]]) از شاگردان او هستند.
  
4 ـ حاشیه ی شیخ محمد حسن فرزند ملا محمد جعفر شریعتمدار
+
عظمت آثار قلمی این [[فقیه]] فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حکمت پوشیده نیست. تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحکام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است. برخی آثار دیگر او عبارتند از: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «[[قواعد الأحکام (کتاب)|القواعد]]»؛ حاشیه بر «مطوّل».
  
5 ـ حاشیه ی شیخ محمد سعید فرزند سید محمد طباطبایی
+
اصحاب تراجم مراتب علم، [[تقوا|تقوى]] و [[زهد]] او را ستوده‌اند. ملا عبدالله یزدی در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در ۹۸۱ قمری درگذشت.
  
6 ـ حاشیه ی میرصدرالدین مدرس یزدی به نام مرصع الحواشی
+
== معرفی کتاب ==
 +
کتاب «[[تهذیب المنطق و الکلام (کتاب)|تهذیب المنطق]]» تألیف [[مسعود بن عمر تفتازانی|سعدالدین تفتازانی]] (م، ۷۹۲ ق)، در دو بخش [[منطق]] و [[علم کلام|کلام]] است و «حاشیه» ملاعبدالله که سرآمد علمای علم منطق در زمان خویش بوده، تنها بر بخش منطق آن می باشد. حاشیه ملا عبدالله یزدی از دیرباز، به ویژه در حوزه‌های علمی [[ایران]] و شبه قاره هند از متون درسی مهم بشمار می‌رفته است.
  
7 ـ حاشیه ی معروف به كشف الاستار
+
مرحوم ملاعبدالله یزدی حاشیه معروف خود بر «تهذیب المنطق» را در روز ۲۷ [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] ۹۶۷ قمری در [[نجف]] اشرف به پایان رساند.
  
8 ـ حاشیه ی معروف به تعدیل المیزان
+
== حواشی و شروح ==
 +
حاشیه ملاعبدالله مورد استقبال و توجه فراوان علما قرار گرفته است. [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] (صاحب [[الذریعه الی تصانیف الشیعه|الذریعه]]) در مبحث حاشیه می نویسد: تاکنون حواشی بسیاری بر حاشیه عالمانه [[ملا عبدالله یزدی|آخوند ملاعبدالله بهابادی]] نوشته شده است که در اینجا نام تعدادی از آنها ذکر می شود:
  
9 ـ حاشیه ی شیخ عبدالرحیم
+
* حاشیه شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ملاعبدالله که تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر ۳۰۰۰ [[بیت (شعر)|بیت]] است.
 
+
* حاشیه ملا محمدحسین بن اسماعیل یزدی معروف به «صراط المستقیم»
10 ـ حاشیه ی ملاعبدالرزاق لاهیجی
+
* حاشیه شیخ محمدسعید فرزند سید محمد طباطبایی
 
+
* حاشیه میر صدرالدین مدرس یزدی به نام «مرصع الحواشی»
11 ـ حاشیه ی میرزا عبدالغفّار
+
* حاشیه معروف به «کشف الاستار»
 
+
* حاشیه معروف به «تعدیل المیزان»
12 ـ حاشیه ی میرزا علی رضافرزند كمال الدین حسین
+
* حاشیه [[ملا عبدالرزاق لاهیجی]]
 
+
* حاشیه میرزا محمد فرزند احمدعلی قراچه داغی تبریزی
13 ـ حاشیه ی میرزا محمّدفرزند احمد علی قراچه داغی تبریزی
+
* حاشیه ملا محسن تهرانی
 
+
* حاشیه ملا محسن فرزند محمد طاهر قزوینی
14 ـ حاشیه ی محمد علی فرزند قربان علی اردبیلی
+
* حاشیه میرزا محمد تنکابنی
 
+
* حاشیه میرزا محمد یزدی
15 ـ حاشیه ی ملا محسن تهرانی
+
* حاشیه سید محمدمهدی موسوی
 
+
* حاشیه یعقوب بختیاری حویزی
16 ـ حاشیه ی ملا محسن فرزند محمد طاهر قزوینی
 
 
 
17 ـ حاشیه ی میرزا محمد تنكابنی
 
 
 
18 ـ حاشیه ی میرزا محمد یزدی
 
 
 
19 ـ حاشیه ی سید محمد مهدی موسوی
 
 
 
20 ـ ملا نظر علی فرزند محسن گیلانی
 
 
 
21 ـ حاشیه ی یعقوب بختیاری حویزی
 
 
 
 
 
منابع
 
  
 +
==منابع==
 
*سایت خبرگزاری رسمی حوزه.
 
*سایت خبرگزاری رسمی حوزه.
 
*[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج۶، ص۱۵۹.
 
*[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج۶، ص۱۵۹.
 
+
[[رده:کتابهای منطقی]]
 
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۰۹

«الحاشیه علی تهذیب المنطق» معروف به «حاشیه ملا عبدالله» از مهمترین آثار ملا عبدالله یزدی (م، ۹۸۱ ق)، حاشیه ای است به زبان عربی بر کتاب «تهذیب المنطق» تألیف سعدالدین تفتازانی (م، ۷۹۲ ق)، در موضوع علم منطق.

حاشیه ملاعبدالله.jpg
نویسنده ملا عبدالله یزدی
موضوع منطق
زبان عربی
تعداد جلد ۱

مؤلف

ملا نجم‌الدین عبداللَّه یزدی (م، ۹۸۱ ق) سرآمد علمای علم منطق در زمان خویش و حتی زمانهای پس از خود بوده است. وى همدرس مقدس اردبیلى بود و در فراگیرى علوم عقلى نزد ملا جمال‌الدین محمود تلمذ نمود. شیخ‌بهائى، حسن بن شهید ثانى (صاحب معالم) و سید محمد بن علی عاملى (صاحب مدارک) از شاگردان او هستند.

عظمت آثار قلمی این فقیه فرزانه و منطقی فرهیخته بر اهل دانش و حکمت پوشیده نیست. تألیفات آخوند ملاعبدالله به دو زبان عربی و فارسی در عین استحکام و جلالت قدر، عبارات آسان دارد و برخوردار از حسن ایجاز است. برخی آثار دیگر او عبارتند از: «التجارة الرابحة فى تفسیر السورة الفاتحة»؛ «الدرة السنیة فى شرح الرسالة الالفیة»؛ حاشیه بر «حاشیه خطائى»؛ حاشیه بر «شرح شمسیه»؛ شرح «القواعد»؛ حاشیه بر «مطوّل».

اصحاب تراجم مراتب علم، تقوى و زهد او را ستوده‌اند. ملا عبدالله یزدی در اواخر دولت شاه طهماسب صفوى در ۹۸۱ قمری درگذشت.

معرفی کتاب

کتاب «تهذیب المنطق» تألیف سعدالدین تفتازانی (م، ۷۹۲ ق)، در دو بخش منطق و کلام است و «حاشیه» ملاعبدالله که سرآمد علمای علم منطق در زمان خویش بوده، تنها بر بخش منطق آن می باشد. حاشیه ملا عبدالله یزدی از دیرباز، به ویژه در حوزه‌های علمی ایران و شبه قاره هند از متون درسی مهم بشمار می‌رفته است.

مرحوم ملاعبدالله یزدی حاشیه معروف خود بر «تهذیب المنطق» را در روز ۲۷ ذی القعده ۹۶۷ قمری در نجف اشرف به پایان رساند.

حواشی و شروح

حاشیه ملاعبدالله مورد استقبال و توجه فراوان علما قرار گرفته است. شیخ آقا بزرگ تهرانی (صاحب الذریعه) در مبحث حاشیه می نویسد: تاکنون حواشی بسیاری بر حاشیه عالمانه آخوند ملاعبدالله بهابادی نوشته شده است که در اینجا نام تعدادی از آنها ذکر می شود:

  • حاشیه شیخ اسحاق حویزی بر حاشیه ملاعبدالله که تا بحث قیاس پیش رفته و مشتمل بر ۳۰۰۰ بیت است.
  • حاشیه ملا محمدحسین بن اسماعیل یزدی معروف به «صراط المستقیم»
  • حاشیه شیخ محمدسعید فرزند سید محمد طباطبایی
  • حاشیه میر صدرالدین مدرس یزدی به نام «مرصع الحواشی»
  • حاشیه معروف به «کشف الاستار»
  • حاشیه معروف به «تعدیل المیزان»
  • حاشیه ملا عبدالرزاق لاهیجی
  • حاشیه میرزا محمد فرزند احمدعلی قراچه داغی تبریزی
  • حاشیه ملا محسن تهرانی
  • حاشیه ملا محسن فرزند محمد طاهر قزوینی
  • حاشیه میرزا محمد تنکابنی
  • حاشیه میرزا محمد یزدی
  • حاشیه سید محمدمهدی موسوی
  • حاشیه یعقوب بختیاری حویزی

منابع