اخلاق نبوی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(رده)
 
(۲ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
<div class="wikiInfo">
+
{{مشخصات کتاب
[[پرونده:Ketab42.jpg|بندانگشتی|اخلاق نبوی]]
 
  
'''اخلاق نبوى آشنايى با سيره اخلاقى پيامبر اعظم صلى‎الله‎عليه‎وآله‎وسلم'''، اثر [[محدثی، جواد|جواد محدثى]] (متولد سراب، 1332ش) است كه نويسنده در آن، بخشى از سيره عملى و اخلاق فردى و اجتماعى آخرين فرستاده الهى را توضيح داده است.
+
|عنوان=
  
== ساختار ==
+
|تصویر=[[پرونده:Ketab42.jpg|240px|وسط]]
  
این کتاب از مقدمه نويسنده و متن اصلى (شامل 11 بخش) تشكيل شده است. روش نويسنده در اين کتاب، تحليلى و تحقيقى است.
+
|نویسنده= جواد محدثی
  
== گزارش محتوا ==
+
|موضوع= سیره پیامبر/فضایل اخلاقی
  
 +
|زبان= فارسی
  
برخى از نكات جالب و آموزنده اين اثر عبارت است از:
+
|تعداد جلد= ۱
  
#نويسنده در مقدمه‌اش كه آن را در قم، سال 1385ش نوشته، چنين آورده است: «... هرچند بيش از چهارده قرن از حيات آن آخرين فرستاده خدا مى‌گذرد، ولى هر وقت سراغ مطالعه زندگى آن انسان برتر و آيينه كمال مى‌رويم يا از چشمه سخنان گهربار آن حضرت، جرعه‌اى مى‌نوشيم، طراوت و شادابى معنويت را با همه وجود، لمس مى‌كنيم. آنچه پيش روى شماست، گوشه‌اى از خلق و خوى نبوى و سيره رفتارى پيامبر خدا را، چه در زندگى شخصى و چه اجتماعى، نشان مى‌دهد...».<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/10 ر.ك: مقدمه کتاب، ص10]</ref>
+
|عنوان افزوده1=
#ساده‌زيستى، در همه مظاهر زندگى آن حضرت آشكار بود. رختخواب او پوستى بود كه داخل آن ليفه و پوشال خرما پر شده بود. بالش او نيز چنين بود. زيراندازش يك عبا بود كه گاهى هم آن را دولا مى‌كرد و بر آن مى‌نشست و يا مى‌خوابيد. اغلب بر حصيرى مى‌خوابيد و جز آن، زير آن حضرت چيزى نبود و چون به رختخواب مى‌رفت، به پهلوى راست مى‌خوابيد و دست راست خود را زير صورت راست خود قرار مى‌داد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/20 ر.ك: متن کتاب، ص20]</ref>
 
#اى سوره عشق!
 
#:اى آيه مهر!
 
#:اى چشمه نور!
 
#:اى پا نهاده بر بلنداهاى افلاك!
 
#:اى همنشين بينوا بر بستر خاك!
 
#:اى خوب، اى پاك!
 
#:در روزهاى تيره و شبرنگ «بطحا»،
 
#:مشعل به كف، دردآشنا، ره مى‌گشودى،
 
#:در اوج خشم و كينه ديرين يثرب،
 
#:در سينه‌ها بذر محبّت مى‌فشاندى.
 
#:پاك و مبرّا بودى از هر لغزش و عيب؛
 
#:اى شاهد غيب!
 
#:يادت گرامى باد، اى ياد معطّر!
 
#:اى نامت احمد!
 
#:نامت بلند و جاودان باد، اى محمّد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/33 همان، ص33]</ref>
 
#:نويسنده محترم اين قطعه شعر را از کتاب ديگرش به نام «برگ و بار» نقل كرده است.
 
#هنر گوش دادن: صبورى و تحمل گاهى هم در بعد گوش دادن به سخنان ديگران تبلور پيدا مى‌كند. افراد عجول و كم‌ظرفيّت تنها دوست دارند حرف بزنند؛ نه تحمّل گوش دادن دارند، نه حوصله اينكه تا پايان يافتن سخنان طرف، تحمل و سكوت كنند. حضرت رسول(ص) هم اصحاب را چنان عادت داده و تربيت كرده بود كه حرف گوينده را تا پايان گوش مى‌دادند و ساكت بودند تا از سخن گفتن فراغت يابد و هم خود آن حضرت هرگز كلام كسى را قطع نمى‌كرد: «من تكلم انصتوا له حتّى يفرغ». «و لا يقطع على أحد كلامه».<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/45 همان، ص45]</ref>
 
#برخى از روى تنبلى و بى‌حالى، حاضر به پياده‌روى نيستند. برخى هم اگر سواره رفت و آمد مى‌كنند، نوع وسيله نقليه برايشان مهم است و اگر مدتى بر وسيله عالى سوار مى‌شده‌اند، عوض كردن آن و استفاده از مركب ساده‌تر برايشان دشوار است. اين نشانه نوعى وابستگى به «دنيا» است و تبديل شدن «وسيله» به «هدف»! پيامبر اكرم(ص) گاهى سوار اسب يا استر مى‌شد؛ گاهى سوار بر الاغ و گاهى هم سوار بر درازگوش بى‌پالان و كسى را هم همراه خود سوار مى‌كرد و اگر هم وسيله‌اى نبود، پياده و يا بدون عبا و عمامه راه مى‌رفت. در تشييع جنازه شركت مى‌كرد و گاهى براى عيادت مريض به دورترين نقطه شهر مى‌رفت. اين نشان از حرّيت و وارستگى و زندگى مردمى و بى‌تكلّفى او دارد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/52 همان، ص52]</ref>
 
#رسول خدا(ص) چه در غذا خوردن و چه در آب نوشيدن «بسم اللَّه» و «الحمد للَّه» در آغاز و پايان مى‌گفت. هرگاه آب مى‌نوشيد، آب را به‌صورت مكيدن مى‌نوشيد، نه با يك نفس و به‌صورت بلعيدن و مى‌فرمود: درد كبد از بلعيدن آب به يك نفس پديد مى‌آيد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/78 همان، ص78]</ref>
 
#حضرت رسول(ص) پيوسته به ياد خدا بود، هم در دل و هم در زبان، هرگاه از مجلس برمى‌خاست مى‌گفت: «سُبحانَكَ اللّهمّ وَ بِحَمدِكَ...». هنگام خوابيدن، هنگام بيدار شدن از خواب، هنگام آمادگى براى نماز شب در رختخواب، سر سفره، بعد از غذا، هنگام سفر و... در همه حالات، دعا مى‌خواند و ياد خدا مى‌كرد. هنگام دعا مانند مسكينى كه غذا مى‌خواهد، متضرّعانه به درگاه خدا دست بلند مى‌كرد. روزى هفتاد بار مى‌گفت: «أستَغفِرُ اللَّه»، باآنكه معصوم بود و گناهى از حضرتش سر نزده بود. هنگام خواب به توصيه جبرئيل امين، «آية الكرسي» مى‌خواند.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/86 همان، ص86]</ref>
 
#هرگاه گروهى را به مأموريت نظامى مى‌فرستاد و كسى را به فرماندهى آنان مى‌گماشت، يكى از افراد مورد اطمينان خود را همراه او مى‌فرستاد تا كارها و خبرهاى او را مورد بررسى قرار دهد. وقتى كه فرماندهى را همراه جمعى به سريّه (مأموريت جنگى) اعزام مى‌كرد، او را به‌خصوص به تقوا سفارش مى‌كرد، آن‌گاه عموم لشكريان را. سپس مى‌فرمود: به نام خدا و در راه خدا بجنگيد. با هركس كه كافر است بجنگيد، ولى نيرنگ نزنيد، خيانت نكنيد، كشته‌ها را مُثله نكنيد، به كودكان و صومعه‌نشينان كارى نداشته باشيد، درخت خرما را قطع نكنيد و آن را به آب غرق نكنيد و درختان ميوه‌دار را قطع نكنيد، زراعت‌ها را آتش نزنيد، چه مى‌دانيد شايد به آن‌ها نياز پيدا كرديد، چهارپايان حلال‌گوشت را پى نكنيد، مگر آنچه به خوردن آن ناچار شديد، وقتى با دشمن مسلمانان روبه‌رو شديد، آنان را به يكى از سه چيز فرا خوانيد: مسلمان شدن، جزيه دادن، دست از جنگ كشيدن؛ اگر هركدام را پذيرفتند از آنان بپذيريد و دست از آنان برداريد.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/Text/5571/1/92 ر.ك: همان، ص92 و 93]</ref>
 
  
== منابع مقاله ==
+
|افزوده1=
  
مقدمه و متن کتاب.
+
|عنوان افزوده2=
  
==پانويس ==
+
|افزوده2=
<references />
 
  
== منبع ==
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/62900/ اخلاق نبوی]
ویکی نور
+
}}
 +
'''«اخلاق نبوى؛ آشنایى با سیره اخلاقى پیامبر اعظم صلى الله علیه ‎وآله»'''، اثر [[جواد محدثی|جواد محدثى]] (متولد ۱۳۳۲ ش) از نویسندگان و محققان معاصر است. نویسنده در این کتاب، بخشى از [[اخلاق فردی|اخلاق فردى]] و [[اخلاق اجتماعی|اجتماعى]] و سیره عملى [[پیامبر اسلام]] (صلى الله علیه ‎وآله) را بیان کرده است.
  
[[رده:منابع با موضوع پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]]
+
==محتوای کتاب==
  
[[رده:منابع اخلاق اسلامی]]
+
این کتاب که سال ۱۳۸۵ شمسی در [[قم]] نوشته شده، از مقدمه نویسنده و متن اصلى (شامل ۱۱ بخش) تشکیل شده است. روش نویسنده در این کتاب، تحلیلى و تحقیقى است.برخى از مطالب قابل توجه این اثر چنین است:
 +
 
 +
*نویسنده در مقدمه‌اش چنین آورده است: «... هرچند بیش از چهارده قرن از حیات آن آخرین فرستاده خدا مى‌گذرد، ولى هر وقت سراغ مطالعه زندگى آن انسان برتر و آیینه کمال مى‌رویم یا از چشمه سخنان گهربار آن حضرت، جرعه‌اى مى‌نوشیم، طراوت و شادابى معنویت را با همه وجود، لمس مى‌کنیم. آنچه پیش روى شماست، گوشه‌اى از خلق و خوى نبوى و سیره رفتارى پیامبر خدا را، چه در زندگى شخصى و چه اجتماعى، نشان مى‌دهد...».
 +
*ساده‌زیستى، در همه مظاهر زندگى آن حضرت آشکار بود. رختخواب او پوستى بود که داخل آن لیفه و پوشال خرما پر شده بود. بالش او نیز چنین بود. زیراندازش یک عبا بود که گاهى هم آن را دولا مى‌کرد و بر آن مى‌نشست و یا مى‌خوابید. اغلب بر حصیرى مى‌خوابید و جز آن، زیر آن حضرت چیزى نبود و چون به رختخواب مى‌رفت، به پهلوى راست مى‌خوابید و دست راست خود را زیر صورت راست خود قرار مى‌داد.
 +
*هنر گوش دادن: صبورى و تحمل گاهى هم در بعد گوش دادن به سخنان دیگران تبلور پیدا مى‌کند. افراد عجول و کم‌ظرفیت تنها دوست دارند حرف بزنند؛ نه تحمّل گوش دادن دارند، نه حوصله اینکه تا پایان یافتن سخنان طرف، تحمل و سکوت کنند. [[پیامبر اسلام|حضرت رسول]](ص) هم اصحاب را چنان عادت داده و تربیت کرده بود که حرف گوینده را تا پایان گوش مى‌دادند و ساکت بودند تا از سخن گفتن فراغت یابد و هم خود آن حضرت هرگز کلام کسى را قطع نمى‌کرد: «و لا یقطع على أحد کلامَه»؛ «من تکلّم انصتوا له حتّى یفرغ».
 +
*پیامبر اکرم(ص) گاهى سوار اسب یا استر مى‌شد؛ گاهى سوار بر الاغ و گاهى هم سوار بر درازگوش بى‌پالان و کسى را هم همراه خود سوار مى‌کرد و اگر هم وسیله‌اى نبود، پیاده و یا بدون عبا و عمامه راه مى‌رفت. در [[تشییع جنازه|تشییع جنازه]] شرکت مى‌کرد و گاهى براى [[عیادت بیماران|عیادت]] مریض به دورترین نقطه شهر مى‌رفت. این نشان از حرّیت و وارستگى و زندگى مردمى و بى‌تکلّفى او دارد.
 +
*رسول خدا(ص) چه در غذا خوردن و چه در آب نوشیدن «بسم الله» و «الحمد لله» در آغاز و پایان مى‌گفت. هرگاه آب مى‌نوشید، آب را به‌صورت مکیدن مى‌نوشید، نه با یک نفس و به‌صورت بلعیدن و مى‌فرمود: درد کبد از بلعیدن آب به یک نفس پدید مى‌آید.
 +
*حضرت رسول(ص) پیوسته به یاد خدا بود، هم در دل و هم در زبان، هرگاه از مجلس برمى‌خاست مى‌گفت: «سُبحانَک اللّهمّ وَ بِحَمدِک...». هنگام خوابیدن، هنگام بیدار شدن از خواب، هنگام آمادگى براى نماز شب در رختخواب، سر سفره، بعد از غذا، هنگام سفر و... در همه حالات، دعا مى‌خواند و یاد خدا مى‌کرد. هنگام دعا مانند مسکینى که غذا مى‌خواهد، متضرّعانه به درگاه خدا دست بلند مى‌کرد. روزى هفتاد بار مى‌گفت: «أستَغفِرُ اللَّه»، باآنکه [[معصوم]] بود و گناهى از حضرتش سر نزده بود. هنگام خواب به توصیه [[جبرئیل]] امین، «[[آیة الکرسی|آیة الکرسی]]» مى‌خواند.
 +
*هرگاه گروهى را به مأموریت نظامى مى‌فرستاد و کسى را به فرماندهى آنان مى‌گماشت، یکى از افراد مورد اطمینان خود را همراه او مى‌فرستاد تا کارها و خبرهاى او را مورد بررسى قرار دهد. وقتى که فرماندهى را همراه جمعى به [[سریه|سریه]] (مأموریت جنگى) اعزام مى‌کرد، او را به‌خصوص به [[تقوا]] سفارش مى‌کرد، آن‌گاه عموم لشکریان را. سپس مى‌فرمود: به نام خدا و در راه خدا بجنگید. با هرکس که کافر است بجنگید، ولى نیرنگ نزنید، خیانت نکنید، کشته‌ها را مُثله نکنید، به کودکان و صومعه‌نشینان کارى نداشته باشید، درخت خرما را قطع نکنید و آن را به آب غرق نکنید و درختان میوه‌دار را قطع نکنید، زراعت‌ها را آتش نزنید...، چهارپایان حلال‌گوشت را پى نکنید، مگر آنچه به خوردن آن ناچار شدید، وقتى با دشمن مسلمانان روبه‌رو شدید، آنان را به یکى از سه چیز فرا خوانید: مسلمان شدن، [[جزیه|جزیه]] دادن، دست از جنگ کشیدن؛ اگر هرکدام را پذیرفتند از آنان بپذیرید و دست از آنان بردارید.
 +
==منابع==
 +
* ویکی نور
 +
[[رده:کتابهای با موضوع پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله]]
 +
[[رده:کتاب‌های اخلاق اسلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۵

Ketab42.jpg
نویسنده جواد محدثی
موضوع سیره پیامبر/فضایل اخلاقی
زبان فارسی
تعداد جلد ۱

اخلاق نبوی

«اخلاق نبوى؛ آشنایى با سیره اخلاقى پیامبر اعظم صلى الله علیه ‎وآله»، اثر جواد محدثى (متولد ۱۳۳۲ ش) از نویسندگان و محققان معاصر است. نویسنده در این کتاب، بخشى از اخلاق فردى و اجتماعى و سیره عملى پیامبر اسلام (صلى الله علیه ‎وآله) را بیان کرده است.

محتوای کتاب

این کتاب که سال ۱۳۸۵ شمسی در قم نوشته شده، از مقدمه نویسنده و متن اصلى (شامل ۱۱ بخش) تشکیل شده است. روش نویسنده در این کتاب، تحلیلى و تحقیقى است.برخى از مطالب قابل توجه این اثر چنین است:

  • نویسنده در مقدمه‌اش چنین آورده است: «... هرچند بیش از چهارده قرن از حیات آن آخرین فرستاده خدا مى‌گذرد، ولى هر وقت سراغ مطالعه زندگى آن انسان برتر و آیینه کمال مى‌رویم یا از چشمه سخنان گهربار آن حضرت، جرعه‌اى مى‌نوشیم، طراوت و شادابى معنویت را با همه وجود، لمس مى‌کنیم. آنچه پیش روى شماست، گوشه‌اى از خلق و خوى نبوى و سیره رفتارى پیامبر خدا را، چه در زندگى شخصى و چه اجتماعى، نشان مى‌دهد...».
  • ساده‌زیستى، در همه مظاهر زندگى آن حضرت آشکار بود. رختخواب او پوستى بود که داخل آن لیفه و پوشال خرما پر شده بود. بالش او نیز چنین بود. زیراندازش یک عبا بود که گاهى هم آن را دولا مى‌کرد و بر آن مى‌نشست و یا مى‌خوابید. اغلب بر حصیرى مى‌خوابید و جز آن، زیر آن حضرت چیزى نبود و چون به رختخواب مى‌رفت، به پهلوى راست مى‌خوابید و دست راست خود را زیر صورت راست خود قرار مى‌داد.
  • هنر گوش دادن: صبورى و تحمل گاهى هم در بعد گوش دادن به سخنان دیگران تبلور پیدا مى‌کند. افراد عجول و کم‌ظرفیت تنها دوست دارند حرف بزنند؛ نه تحمّل گوش دادن دارند، نه حوصله اینکه تا پایان یافتن سخنان طرف، تحمل و سکوت کنند. حضرت رسول(ص) هم اصحاب را چنان عادت داده و تربیت کرده بود که حرف گوینده را تا پایان گوش مى‌دادند و ساکت بودند تا از سخن گفتن فراغت یابد و هم خود آن حضرت هرگز کلام کسى را قطع نمى‌کرد: «و لا یقطع على أحد کلامَه»؛ «من تکلّم انصتوا له حتّى یفرغ».
  • پیامبر اکرم(ص) گاهى سوار اسب یا استر مى‌شد؛ گاهى سوار بر الاغ و گاهى هم سوار بر درازگوش بى‌پالان و کسى را هم همراه خود سوار مى‌کرد و اگر هم وسیله‌اى نبود، پیاده و یا بدون عبا و عمامه راه مى‌رفت. در تشییع جنازه شرکت مى‌کرد و گاهى براى عیادت مریض به دورترین نقطه شهر مى‌رفت. این نشان از حرّیت و وارستگى و زندگى مردمى و بى‌تکلّفى او دارد.
  • رسول خدا(ص) چه در غذا خوردن و چه در آب نوشیدن «بسم الله» و «الحمد لله» در آغاز و پایان مى‌گفت. هرگاه آب مى‌نوشید، آب را به‌صورت مکیدن مى‌نوشید، نه با یک نفس و به‌صورت بلعیدن و مى‌فرمود: درد کبد از بلعیدن آب به یک نفس پدید مى‌آید.
  • حضرت رسول(ص) پیوسته به یاد خدا بود، هم در دل و هم در زبان، هرگاه از مجلس برمى‌خاست مى‌گفت: «سُبحانَک اللّهمّ وَ بِحَمدِک...». هنگام خوابیدن، هنگام بیدار شدن از خواب، هنگام آمادگى براى نماز شب در رختخواب، سر سفره، بعد از غذا، هنگام سفر و... در همه حالات، دعا مى‌خواند و یاد خدا مى‌کرد. هنگام دعا مانند مسکینى که غذا مى‌خواهد، متضرّعانه به درگاه خدا دست بلند مى‌کرد. روزى هفتاد بار مى‌گفت: «أستَغفِرُ اللَّه»، باآنکه معصوم بود و گناهى از حضرتش سر نزده بود. هنگام خواب به توصیه جبرئیل امین، «آیة الکرسی» مى‌خواند.
  • هرگاه گروهى را به مأموریت نظامى مى‌فرستاد و کسى را به فرماندهى آنان مى‌گماشت، یکى از افراد مورد اطمینان خود را همراه او مى‌فرستاد تا کارها و خبرهاى او را مورد بررسى قرار دهد. وقتى که فرماندهى را همراه جمعى به سریه (مأموریت جنگى) اعزام مى‌کرد، او را به‌خصوص به تقوا سفارش مى‌کرد، آن‌گاه عموم لشکریان را. سپس مى‌فرمود: به نام خدا و در راه خدا بجنگید. با هرکس که کافر است بجنگید، ولى نیرنگ نزنید، خیانت نکنید، کشته‌ها را مُثله نکنید، به کودکان و صومعه‌نشینان کارى نداشته باشید، درخت خرما را قطع نکنید و آن را به آب غرق نکنید و درختان میوه‌دار را قطع نکنید، زراعت‌ها را آتش نزنید...، چهارپایان حلال‌گوشت را پى نکنید، مگر آنچه به خوردن آن ناچار شدید، وقتى با دشمن مسلمانان روبه‌رو شدید، آنان را به یکى از سه چیز فرا خوانید: مسلمان شدن، جزیه دادن، دست از جنگ کشیدن؛ اگر هرکدام را پذیرفتند از آنان بپذیرید و دست از آنان بردارید.

منابع

  • ویکی نور