آرزو

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

آرزو یعنی اشتها، قوت جذب ملایم. انسان با آرزو همزاد است و با آرزو زندگی می­کند. شب هنگام به امید و آرزوی روزی سرشار از سعادت و موفقیت به بستر می­رود و صبح به امید طلوع دوباره خورشید و روزی توأم با سعادت از خواب بر می­خیزد. انسان نمی­تواند از امید و آرزو و خواسته جدا باشد. آن چه ناپسند است و در آیات و روایات گوناگون ما را از آن نهی کرده­اند، داشتن آرزوی طولانی است؛ یعنی آرزوهایی که متناسب با میزان توانایی و استعداد و در محدوده قدرت ما و حتی عمر کوتاه ما نمی­باشد. چیزی که نکوهش شده «طول امل» یعنی آرزوهای غیر معقول و غیرمنطقی و دور از دسترس است که معمولا جز غم و غصه و حسرت و غلطیدن به ورطه گمراهی و دور شدن از حدود شرع و چارچوب دین ثمری ندارد.

واضح است که اصل «آرزو» و «اميد» نه تنها مذموم و نكوهيده نيست، بلكه نقش بسيار مهمّى در حركت چرخهاى زندگى و پيشرفت در جنبه هاى مادّى و معنوى بشر دارد.

اقسام آرزو

علمای اخلاق آرزو را بر دو قسم تقسیم می­کنند:

• 1- آرزوهای صادق، مثبت و سازنده كه همچون آب حیات، وجود آدمی را سیراب و پرثمر ‌ساخته و نشاط و معنویت انسان را بیشتر می­کنند.

• 2- آرزوهای كاذب و دور و دراز، و به تعبیر دیگر طول امل که از مهم‌ترین رذایل اخلاقی بوده و انسان را از خدا دور ‌ساخته و به انواع گناهان آلوده می‌كنند. این آرزوها همچون سراب در بیابان زندگی ظاهر می‌شوند و هر لحظه انسان را تشنه‌تر می‌سازند تا از شدت تشنگی هلاك سازند.

البته اصل آرزو و امید نه تنها مذموم و نكوهیده نیست، بلكه نقش بسیار مهمی در حركت چرخ‌های زندگی و پیشرفت در جنبه‌های مادی و معنوی بشر دارد. همان‌گونه كه در حدیث معروف نبوی آمده است:

« الْأَمَلُ رَحْمَةٌ لِأُمَّتِی وَ لَوْ لَا الْأَمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَ لَا غَرَسَ غَارِسٌ شَجَرا»

«امید و آرزو، برای امت من رحمت است و اگر امید و آروز نبود هیچ مادری فرزندش را شیر نمی‌داد و هیچ باغبانی نهالی نمی‌كاشت».

آرزوهای پسندیده‌ از نظر قرآن

امید و آرزوی پسندیده‌، دل بستن به آینده‌ای است که دسترسی به آن معقول است و با تلاش می‌توان به آن رسیده و این یک امر فطری است‌.

« فَمَن کَان‌َ یَرْجُوا لِقَآءَ رَبِّه‌ِ فَلْیَعْمَل‌ْ عَمَلاً صَـَـلِحًا وَ لاَ یُشْرِکْ بِعِبَادَة‌ِ رَبِّه‌ِ أَحَدَا»

پس هر که به لقای پروردگارش امید دارد، باید کاری شایسته انجام دهد، و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند!

در این صورت بدون شک‌، امید و آرزو عامل حرکت چرخ‌های زندگی انسان‌ها است‌ که حتی اگر یک روز از دل‌های مردم جهان برداشته شود نظام زندگی به هم می‌ریزد و کمتر کسی دلیلی بر فعالیت و تلاش و جنب و جوش خود پیدا می‌کند.

آرزوهای پسندیده شاخص‌هایی دارد. مثل واقعی بودن‌، قابل تحقق بودن‌، عاقلانه و منطقی بودن‌، مشروع بودن‌، در بردارنده سعادت و کمال نهایی انسان بودن و... .

منابع

• آرزوهای طولانی، علی اکبریان تبریزی،سایت پژوهشکده باقر العلوم(ع) ( بخش فرهنگ علوم انسانی و اسلامی)، تاریخ بازیابی : 24 آبان 1391.
• ناصر مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، 2.