آیه نجوا

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

آیه 12 سوره مجادله/58 گفتگوى در گوشى (نجوا) با پیامبر صلى الله علیه و آله را جز در موردى كه نجواكننده پیش از آن صدقه بپردازد، نهى كرده؛ از این رو آن را «آیه نجوا»[۱] یا «آیه مناجات»[۲] گفته‌اند:

مشاهده آیه در سوره

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذَلِكَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَأَطْهَرُ فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ َ

مشاهده آیه در سوره


در شأن نزول این آیه گفته‌اند: گروهى از ثروت‌مندان خدمت پیامبر مى‌رسیدند و با او نجوا مى‌كردند و ضمن گرفتن وقت پیامبر صلى الله علیه و آله، ناراحتى مستمندان را نیز فراهم مى‌ساختند كه آیه نازل شد و به آن‌ها دستور داد پیش از نجواكردن با پیامبر صلى الله علیه و آله به مستمندان صدقه بدهند.

اغنیا وقتى چنین دیدند از نجوا خوددارى كرده، آیه دوم نازل شد و آن‌ها را سرزنش و حكم آیه نخست را نسخ كرد و به همگان اجازه نجوا داد.[۳] بیشتر مفسران شیعه و سنى برآنند: یگانه شخصى كه به این آیه عمل كرد، على علیه‌السلام بود؛[۴] چنان‌كه خود حضرت مى‌فرماید: آیه‌اى در قرآن است كه هیچ كس پیش از من و پس از من به آن عمل نكرده و نخواهد كرد. من یك دینار داشتم آن را به ده درهم تبدیل كردم و هر زمان مى‌خواستم با رسول خدا صلى الله علیه و آله نجوا كنم، درهمى را صدقه مى‌دادم.[۵] بر اساس نقلى، عبدالله ابن عمر این فضیلت على علیه‌السلام را در كنار همسرى حضرت زهرا و پرچم‌دارى خیبر از بزرگ‌ترین فضایل حضرت مى‌شمرد.[۶]

پانویس

  1. الناسخ والمنسوخ، نحاس، مقدمه، ص‌ 48؛ صفوة الراسخ، ص‌ 42؛ التمهید، ج‌ 2، ص‌ 302.
  2. شواهد التنزیل، ج‌ 2، ص‌ 323؛ بحارالانوار، ج‌ 35، ص‌ 376.
  3. مجمع البیان، ج‌ 9، ص‌ 379.
  4. جامع‌البیان، مج ‌14، ج‌ 28، ص‌ 27؛ الدرّالمنثور، ج‌ 8‌، ص‌ 84‌.
  5. مجمع البیان، ج‌ 9، ص‌ 379.
  6. همان.

منابع

علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد 1، ص 404