اخبار

از دانشنامه‌ی اسلامی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۸ اکتبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۵۳ توسط Zamani (بحث | مشارکت‌ها)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

این اصطلاح [جمع خَبَر] به‌ معنای آگاهی‌ها و اطلاعات است. مفسران و لغویان آن را به "احوال" تفسیر كرده‌اند. سمعانی آن را به معنای حكایات، قصص و نوادر معنی كرده و ایجی واقعه‌ها (رویدادها) را نیز از مفاهیم آن دانسته است.

عنوان صدها كتاب و رساله نیز كه دارای نام اخبار (الاخبار) است، این معانی را تأیید می‌كند. با این همه، هر چند این واژه در كنار واژه‌های "آثار" و "انساب" مفهوم "تاریخ" را در تمدن اسلامی موضوعیت داده است، به لحاظ ریشه‌شناسی، بُن و بنیاد واژه مورد بحث در زبان‌های سامی صراحت ندارد.

با وجود این عدّه‌ای واژه خَبَر در زبان عربی را با كلمه خبارُوْ (به معنای جنجال برپاكردن) در زبان اكدی مرتبط می‌دانند. آنچه مسلم می‌نماید این است كه اَخْبار صورت اولیه علم تاریخ در قرون نخستین اسلامی بوده است و مورّخان از آن معنای تاریخ را اراده می‌كرده‌اند.

این كه عده‌ای از مورخان هم منسوب به اخبار و مشهور به اَخباری (الاخباری) بوده‌اند یا به‌ عنوان اصحاب‌الاخبار شناخته می‌شده‌اند بر این نكته تأكید دارد كه علم‌الاخبار را می‌توان مقدمه علم‌التاریخ دانست.

در تمدن اسلامی صدها عنوان كتاب و رساله را می‌شناسیم كه واژه اصطلاحی اخبار به حیث واژه مضاف، واژه‌های مضاف‌الیه خود را تبیین می‌كند. از این‌رو اخبار در پیشینه كتابشناسی به متون و اسناد تاریخی، احوال رجالی و جغرافیای تاریخی اطلاق می‌شود و نیز در قلمرو روزنامه‌نگاری نوین، از این واژه معنای روزنامه اراده می‌گردد.

منابع