محمد بن جریر بن رستم طبری
«محمد بن جریر بن رستم طبرى آملی» معروف به «طبری صغیر»، فقیه و متکلم برجسته شیعه در قرن پنجم هجرى و معاصر با شیخ طوسى است. کتاب مشهور «دلائل الإمامة» منسوب به اوست.
| نام کامل | محمد بن جریر بن رستم طبرى |
| زادگاه | آمل |
| وفات | قرن پنجم قمری |
|
| |
| اساتید |
محمد بن هارون بن موسی تلعکبرى، ابراهیم بن احمد طبرى، محمد بن عبداللّه شیبانى، حسن بن احمد علوى، ابن خیاط قمى، ابوعبدالله حسین بن غضائرى،... |
| شاگردان |
ابوالفرج معافى بن زکریاى جریرى،... |
| آثار |
دلائل الإمامة، نوادر المعجزات فی مناقب الائمة الهداة، الرواة من أهل البیت علیهم السلام، الآداب الحمیدة، غریب القرآن،... |
معرفی اجمالی
ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى آملى، از چهره هاى برجسته فقهاى شیعه در قرن پنجم هجرى و از معاصرین شیخ طوسى و نجاشى است. او در خانواده اى علاقه مند به اهل بیت رسول خدا صلى الله علیه و آله در شهر آمل مازندران به دنیا آمد. خاندان «بنو جریر»، اهل آمل و مشهور به تشیع و پیروى از اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله بوده و از خاندان هاى بزرگ و سرشناس آن منطقه به شمار مى آیند.
وصف «طبری صغیر» را شیخ طوسی برای او به کار برده است تا شاید بین او و همنامش محمد بن جریر بن رستم طبری کبیر (متوفى ۳۵۸ ق) صاحب «المسترشد فى امامة امیرالمؤمنین»، تمایزی باشد. شیخ آقا بزرگ تهرانى مى گوید: «ابوجعفر محمد بن جریر بن رستم طبرى آملى مازندرانى، معاصر شیخ طوسى است. نامى از وى در کتب رجالى نیامده؛ اما او غیر از محمد بن جریر طبرى کبیر از دیگر علماى شیعه و صاحب کتاب «المسترشد» است و متأخر از او مى باشد».
همچنین باید افزود، «محمد بن جریر بن رستم طبرى»، غیر از «محمد بن جریر بن یزید طبرى» (متوفی ۳۱۰ ق) است که از علماى اهل سنت و صاحب تفسیر و تاریخ مشهور مى باشد.
اساتید و شاگردان
ابوجعفر محمد بن جریر طبرى، از محضر شخصیت هاى بزرگى از روات شیعه بهره برده است مانند:
- محمد بن هارون بن موسی تلعکبرى
- قاضى ابواسحاق ابراهیم بن احمد طبرى مقریء (۳۷۳-۳۲۴ ق)
- ابوالمفضل محمد بن عبداللّه شیبانى (۳۸۷-۲۹۷ ق)
- حسن بن احمد علوى
- حسین بن ابراهیم، معروف به ابن خیاط قمى
- ابوعبدالله حسین بن غضائرى
- ابوعلی حسن بن حسین بن عباس بَرَدانی (۴۳۱-۳۴۶ ق)
- ابومحمد حسن بن احمد محمدى
اما برجسته ترین شاگرد محمد طبرى، ابوالفرج معافى بن زکریاى جریرى است.
آثار و تألیفات
به محمد طبرى تألیفات متعددى منسوب است، از جمله:
- دلائل الإمامة؛ این کتاب شامل فضایل، معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام و حضرت فاطمه سلام اللّه علیها و شرح احوال و زندگانی آنان است. مؤلف این کتاب را بعد از سال ۴۱۱ هجرى نگاشته است؛ زیرا در این کتاب مى گوید: «من این روایت را در کتابى به خط شیخ ابوعبدالله حسین بن غضائرى رحمه الله دیدم» و غضائرى (پدر احمد بن غضائری)، متوفى ۴۱۱ هجرى است.
- نوادر المعجزات فی مناقب الائمة الهداة علیهم السلام؛ مؤلف در این کتاب فضایل، معجزات و کرامات ائمه اطهار علیهم السلام و حضرت فاطمه سلام اللّه علیها را نقل کرده است. نقل معجزات بدون اشاره به ذکر احوال و زندگانی ائمه است، بر خلاف کتاب دلائل الامامه.
- الإیضاح
- الآداب الحمیدة
- الرواة من أهل البیت علیهم السلام
- غریب القرآن
منابع
- کتابخانه اهل البیت علیهم السلام.
- "دلائل الامامة"، مجله افق حوزه، ۱۷ شهریور ۱۳۸۹، شماره ۲۸۰.
