حبشه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«حبشه» نام تاریخی کشور اتیوپی در نزد مسلمانان است. مهاجرت مسلمانان به حبشه و نامه پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) به پادشاه حبشه، از جمله وقایع تاریخ اسلام مربوط با حبشه است.

موقعیت جغرافیائی

این کشور سرزمینى کهن در مشرق قاره افریقا است که از طرف باختر محدود است به سودان و از جنوب به کنیا و از خاور به اریتره ایتالیائی و جیبوتی و سومالی که در کنار دریای سرخ و خلیج عدن امتداد یافته اند.[۱]

این کشور سابقه هزاران ساله دارد. یونانیان از همان زمان‌ها آن را اتیوپی می نامیدند و در نزد مسلمانان حبشه نام داشت.[۲]

تاریخچه

ظاهراً نام حبش بر قومى در جنوب سرزمین اعراب اطلاق می‌شد که به قسمت غربى یمن (تهامه) و از آنجا به افریقا رفتند و با کوشیهاى جنوب افریقا ـ که در هزاره دوم قبل از میلاد از طریق حبشه به قسمت هایى که امروزه کنیا و تانزانیا خوانده می‌شود وارد شده بودند ـ درآمیختند.[۳] آداب و اساطیر آنها نشان می دهد که تأسیس امپراطوری حبشه در زمان منلیک اول پسر سالومون (سلیمان) و ملکه سبا است.[۴]

در ۳۴۱ میلادى عزانا یا عیزنا، از پادشاهان معروف اکسوم، پس از آن که مسیحى شد، دین مسیحیت را در مملکت خود رسمى کرد. می‌توان گفت: حبشه اولین کشور افریقایى بود که در آن مسیحیت دین رسمى شد؛ سکه‌هاى یافته شده در حبشه نیز حاکى از رواج مسیحیت در نیمه اول قرن چهارم میلادی است.[۵]

سلطه حبشی‌ها بر یمن:

به دستور "کنستانتین دوم"، ‌"نجاشی عیزان" در سال ۳۷۸ میلادی ‌به یمن حمله برد و توانست به سرعت آن را تصرف کرده، ‌خود را شاه «اکسوم»، «حمیر»، «ریدان»، «سبأ» و «سلحن» بنامد؛ اما این پیروزی چندان طول نکشید و یمنی‌ها توانستند، در سال ۳۸۷م. به رهبری "تبع کرب" و "یهأمن" حبشی‌ها را شکست داده و از یمن بیرون کنند.

در سال ۵۲۳م. نیز، ‌یمن صحنه جنگ دیگری بین حبشیان و یمنی‌ها بود. در این سال "نجاشی کالب"(کلب) در پی واقعه «اخدود» به دستور "یوستینیوس اول"، امپراطور روم ‌که به شدت از عمل "ذونواس" ‌حاکم یهودی یمن در کشتار مسیحیان نجران به خشم آمده بود، ‌بار دیگر به یمن حمله برد و آنجا را به تصرف خود درآورد. سلطه حبشی‌ها بر یمن، ۷۲ سال به درازا کشید.[۶]

روابط اسلام با حبشه

نفوذ مسیحیت در حبشه نظر دولت حبشه را به جنبش اسلام مساعد کرده بود. پادشاه مسیحی حبشه به نهضت خداپرستی در میان عربان وحشی و بت پرست جزیرةالعرب به نظر احترام می نگریست، مخصوصاً در آغاز امر که اسلام فقط در مقابل بت پرستی قیام کرده و جنبه مخالفتی با ادیان دیگر نداشت.[۷]

در سال پنجم بعثت، زمانى که آزار و اذیت به اصحاب پیامبر شدت گرفت، آن حضرت گروهى از آنان را به‌ همراه پسرعموى خود، جعفر بن ابی‌طالب، به حبشه فرستاد. این واقعه به «مهاجرت نخست مسلمانان» معروف است. مهاجرت دوم نیز پیش از هجرت به مدینه به‌ وقوع پیوست؛ تعداد مسلمانان در هجرت نخست یازده مرد و چهار زن‌ و در نوبت دیگر ۸۲ و به قولى ۸۳ مرد بود که عمار نیز با آنان به حبشه رفت.[۸]

در سال ششم هجری پیامبر نامه ای براى اصحم نجاشی ملک حبشه نوشت و او را به آئین پاک خود دعوت نمود. محتواى نامه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به پادشاه حبشه چنین بود:

«به نام خداوند بخشایشگر مهربان، از محمد رسول خدا به نجاشى بزرگ حبشه، درود بر هر کسى که از هدایت پیروى کند، من براى تو نخست خداوندى را ستایش مى‌کنم که خدایى جز او نیست، پادشاه پاک و منزه و امان‌دهنده و نگهبان، و گواهى مى‌دهم که عیسى بن مریم روح و کلمه خداست که آن را به مریم باکره پاک‌دامن القاء فرموده است، مریم از روح و نفخه الهى به او باردار شد همچنان که خداوند آدم را به قدرت خویش آفرید. و سپس تو را به سوى خداوند یکتا که شریکى ندارد و به فرمانبرى او فرامى‌خوانم و از تو دعوت مى‌کنم که از من پیروى کنى و به آنچه به من وحى شده است یقین پیدا کنى که من رسول خدایم، و تو و سپاهیانت را به خداى عزوجل فرامى‌خوانم، همانا تبلیغ و خیرخواهى کردم، اندرزم را بپذیر. درود بر هر کس که هدایت را پیروى کند. محمد رسول الله».

نجاشی نامه پیامبر را بوسید و بر سر و چشم گذاشت و به نشانه تواضع از تخت پایین آمد و به یگانگى خدا و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله شهادت داد.[۹]

مستوفی گوید: به سال هشتم نجاشی پادشاه حبشه درگذشت. پیغمبر صلی الله علیه و آله در مدینه برو نماز غایب کرد و حق تعالی حجاب از پیش برداشت تا صحابه در مدینه او را در حبشه خفته دیدند.[۱۰]

پانویس

  1. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حبشه قابل دسترس در سایت واژه یاب، بازیابی: ۲۸ فروردین ۱۳۹۲.
  2. آشنایی با کشور اتیوپی (حبشه)، سایت دانش آن لاین، بازیابی: ۲۸ فروردین ۱۳۹۲.
  3. دانشنامه جهان اسلام، مدخل حبشه از بهزاد لاهوتی.
  4. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حبشه قابل دسترس در سایت واژه یاب، بازیابی: ۲۷ فروردین ۱۳۹۱.
  5. دانشنامه جهان اسلام، مدخل حبشه از بهزاد لاهوتی.
  6. سید علی اکبر حسینی، حبشه، دانشنامه پژوهه، بازیابی: بازیابی ۲۸ فروردین ۱۳۹۲.
  7. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حبشه.
  8. تاریخ توصیفى - تحلیلى صدر اسلام‌، ابراهیم‌ سید علوى، ص ۱۲۲.
  9. باستانشناسى و جغرافیاى تاریخى قصص قرآن‌، عبدالکریم‌ بى‌آزار شیرازى، دفتر نشر فرهنگ اسلامى‌، تهران، ۱۳۸۰، ص۴۷۴.
  10. لغت نامه دهخدا ذیل واژه حبشه به نقل از تاریخ گزیده.


مطالب مرتبط