کنیه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

در فرهنگ عربی به آن دسته از نام‌هایی که با پیشوند اب یا ابن (در مردان) و امّ (در زنان) همراه باشد، «کُنیه» می‌گویند؛ مانند ابوالقاسم، ام‌کلثوم. سنّت گذاشتن نامی در قالب کنیه برای افراد در میان قبایل عرب، معمولا گونه‌ای بزرگداشت و تجلیل نسبت به فرد به شمار می‌آید.

کنیه در اسلام

در شریعت اسلام نام‌گذاری با کنیه امری مستحب شمرده شده و توجّه زیادی به آن شده است؛ ابوحامد محمد غزالی در این باره می نویسد: «رسول اکرم (ص)، اصحاب خود را از روی احترام برای به دست آوردن دل هایشان به کنیه صدا می زد و آنهایی که کنیه نداشتند، کنیه ای برایشان انتخاب می نمود و سپس آنها را بدان می خواند. مردم نیز از آن پس، آن شخص را به همان کنیه می خواندند. حتی آنان که فرزندی نداشتند تا کنیه ای داشته باشند، برای آنان کنیه ای انتخاب می کرد. پیامبر اکرم (ص) رسم داشت حتی برای کودکان نیز کنیه انتخاب می نمود و آنان را مثلاً «ابا فلان» صدا می زد تا دل کودکان را نیز به دست آورد».

همچنین از رسول خدا (ص) نقل شده است: «السُّنَّةُ وَ الْبِرُّ أَنْ یُکَنَّى الرَّجُلُ بِاسْمِ ابْنِهِ»؛ از جمله سنت هاى نیک آن است که انسان کنیه خود را به نام پسرش انتخاب کند.

از امام رضا (ع) روایت شده است: «إذا کان الرجلُ حاضراً فکنّه و إن کان غائباً فسمّه‌»؛ اگر کسى را در حضورش نام می برى او را به کنیه بخوان، و اگر غایب بود، نامش را بگو.

منابع