فرزندان امام على علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۱: سطر ۱:
با توجه به اختلاف قابل توجهي كه در بين مورخان و نسب شناسان موجود است و بعضي از آنان شمار فرزندان آن بزرگوار را تا پنجاه و سه (53) فرزند رسانده‌اند. مقوله فرزاندن حضرت علی علیه السلام را در دو بخش ذکر میکنیم.
+
مورّخان ، بر عدد واحدى در تعداد فرزندان امام على علیه السلام اتّفاق ندارند . شيخ مفيد ، آنان را ۲۷ پسر و دختر مى داند و ابن سعد ، تعداد آنان را به ۳۴ نفر مى رساند و مِزّى ، آنان را ۳۹ نفر مى شمارد. اختلاف موجود در كتاب هاى تاريخى را مى توان ناشى از تداخل نام ها و كنيه ها و تكرار برخى از آنها دانست. برخی از فرزندان حضرت عبارتند اند<ref>دانش نامه امیرالمؤمنین،ج 1 ، ص 155</ref>
  
بخش اول: آن چه كه مشهور بين اصحاب است و تقريباً اكثريّت قريب به اتفاق آن را بيان كرده‌اند.
+
== نام فرزندان امیرالمؤمنین ==
بخش دوم: بيان موارد اختلافي.
 
 
 
 
 
'''بخش اول:آن حضرت داراي <I>28 فرزند</I> بودند به نام هاي '''
 
 
 
# [[امام حسن]] علیه السلام
 
# [[امام حسين]] علیه السلام
 
# [[زينب کبري]] سلام الله علیها
 
# زينب صغري که [[ام کلثوم]] لقب داشت.
 
# محسن (که سقط شده.)
 
# [[محمد حنفيه]]
 
# عمر
 
# رقيه
 
# عباس
 
# جعفر
 
# عثمان
 
# عبدالله
 
# محمداصغر که ابوبکر لقب داشت.
 
# عبيدالله
 
# يحيي
 
# عون
 
# ام الحسن
 
# رمله
 
# نفيسه
 
# زينب صغري
 
# [[ام هاني]]
 
# [[ام الکرام]]
 
# جمانه
 
# امامه
 
# [[ام سلمه]]
 
# ميمونه
 
# خديجه
 
# فاطمه
 
 
 
تاکنون 17 فرزند از فرزندان حضرت علي علیه السلام را ذکر کرده ايم ولي در تاريخ 28 فرزند براي آن حضرت ذکر شده است. ديگر فرزندان ايشان که يا نام مادرشان مشخص نيست و يا کنيز بوده اند عبارتند از:
 
 
 
# ام الحسن
 
# رمله
 
# ابوبکر
 
# عبدالله
 
# [[محمد اوسط]]
 
# خديجه (مادرش کنيز ام ولد بوده.)
 
# ام هاني (مادرش کنيز ام ولد بوده.)
 
# تميمه (مادرش کنيز ام ولد بوده.)
 
# ميمونه (مادرش کنيز ام ولد بوده.)
 
# فاطمه
 
# جمانه، مکني به ام جعفر
 
 
 
''' بخش دوم: بيان موارد اختلافي'''
 
 
 
برخي از مورخان فرزندان ديگري را از همسراني ديگر براي آن حضرت نوشته‌اند، از جمله:
 
1. محمد اوسط، مادر وي اُمامة دختر أبي العاص بن ربيع، كه مادرش دختر رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ است. <ref> ابن شهر آشوب، همان، ص 305؛ طبري، همان، ص 154. </ref>
 
2. دختري كه در سنين كودكي از دنيا رفت، مادرش محياة دختري امري القيس كلبي است.<ref> ابن شهر آشوب، همان، ص 305؛ طبري، همان، ص 154. </ref>
 
3. بنا به قولي اسماء بنت عميس از حضرت علي ـ عليه السّلام ـ پسري به نام «عون» نيز به دنيا آورده است.<ref> طبري، همان، ص154؛ ابن شهر آشوب، همان، ص 304. </ref>
 
4. تميمه و ميمونه را هم از دختران حضرت علي ـ عليه السّلام ـ به شمار آورده‌اند، مادران اين دو دختر أمّ ولد (كنيز) بوده‌اند.<ref> ابن شهر آشوب، همان، ص 305؛ البغدادي، ابن خشاب، عبدالله بن نصر؛ تاريخ مواليد الائمه و وفاتهم (مجموعة نفيسه)، متوفاي 567 هـ، مكتبه آيت الله مرعشي نجفي، قم، 1406 هـ، ص 171. </ref>
 
5. نسّابه‌ عمري چهار پسر به نام‌هاي «عباس اصغر، عبدالرحمان عمر اصغر، عثمان اصغر و جعفر اصغر» و يك دختر به نام «امة الله» بدون بيان نام مادر براي حضرت علي ـ عليه السّلام ـ آورده است.<ref> العمري النّسابه، همان، ص 12. </ref>
 
اين اختلاف را با يكي از دو روش زير مي‌توان برطرف كرد:
 
الف. ممكن است بعضي از فرزندان آن حضرت به دو اسم مشهور و خوانده شده باشند.
 
ب. محتمل است مورخاني كه آمار كمتري براي شمار فرزندان آن امام گفته‌اند، برخي از فرزندان حضرت علي ـ عليه السّلام ـ را كه در دوران كودكي و حيات ظاهري آن حضرت از دنيا رفته‌اند، به حساب نياورده باشند.
 
 
 
اين اختلاف را با يكي از دو روش زير مي‌توان برطرف كرد:
 
الف. ممكن است بعضي از فرزندان آن حضرت به دو اسم مشهور و خوانده شده باشند.
 
ب. محتمل است مورخاني كه آمار كمتري براي شمار فرزندان آن امام گفته‌اند، برخي از فرزندان حضرت علي ـ عليه السّلام ـ را كه در دوران كودكي و حيات ظاهري آن حضرت از دنيا رفته‌اند، به حساب نياورده باشند. 
 
 
 
 
 
'''نام فرزندان به روايتي ديگر'''
 
 
 
# حسن
 
# حسين
 
# زينب کبری
 
# زينب صغری که [[کنيه]] ام کلثوم است. ([[شيخ مفيد]] گويد: مادر اين چهار تن [[فاطمه بتول]] دختر پيامبر بزرگ اسلام بوده است.)
 
# ام کلثوم کبری (ابن اثير نام وي را با زينب کبری آورده است.) [[مسعودي]] مي نويسد: مادر حسن، حسين، محسن، ام کلثوم کبری و زينب کبری، [[حضرت فاطمه]] سلام الله علیها دختر پيغمبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم است. مي توان ميان قول مفيد که زينب صغری مکني به ام کلثوم را ذکر کرده و نظر [[ابن اثير]] و مسعودي که وي را ام کلثوم کبری ناميده اند، جمع به عمل آورد و به اين ترتيب که نام وي به نسبت زينب کبری، زينب صغری و به نسبت ام کلثوم صغری که بعدا نام او را ذکر خواهيم کرد و از مادري غير از فاطمه زهرا به دنيا آمده، ام کلثوم کبری بوده است.
 
# محمد اوسط، مادر وي امامه دختر [[ابوالعاص]] بوده است. [[شيخ مفيد]] و مسعودي متذکر نام او نشده اند.
 
# عباس، جعفر، عبدالله، عثمان که همگي جزو [[شهداي کربلا]] بوده اند. مادر اين چهار تن [[ام البنين کلابي]] است که مسعودي وي را ام البنين دختر حزام وحيدية معرفي کرده و عثمان را در شمار اين چهار تن ذکر نکرده است.
 
# محمد اکبر مکني معروف به ابوالقاسم و معروف به [[ابن حنفيه]] که مادر وي [[خوله حنفي]] بوده است.
 
# محمد اصغر مکني معروف به ابوبکر، بعضي از مورخان پنداشته اند که ابوبکر و محمد اصغر نام دو تن از فرزندان علي بوده ولي ظاهرا چنين بر مي آيد که اين هر دو، نام يک تن باشد.
 
# عبدالله و عبيدالله که هر دو در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسيده اند. مادر اين دو تن ليلي دختر مسعود نهشيلي است.
 
# يحيي که مادر وي [[اسماء بنت عميس]] است.
 
# عمر و رقيه که دوقلو بوده اند. مادر اين دو ام حبيب، صهبا، دختر ربيعه تغلبي است. عمر هشتاد و پنج سال زندگي کرد.
 
# [[ام الحسن]] و [[رمله کبری]] و [[ام کلثوم صغری]]، مادر ايشان ام سعد دختر [[عروة بن مسعود ثقفي]] است. شيخ مفيد و مسعودي تنها به ذکر نام ام الحسن و رملة بسنده کرده اند و آن را با ذکر کلمه کبری آشکارتر نساخته اند.
 
# دختري که در کودکي جان سپرده است. مادر وي [[مخباة کلبي]] است و شيخ مفيد و مسعودي متذکر نام او نشده اند.
 
# ام هاني
 
# ميمونه
 
# زينب صغری. در [[کتاب عمدة الطالب]] آمده است که مادر وي (زينب صغری) ام ولد (کنيز) بوده و در خانه [[محمد بن عقيل بن ابي طالب]] بسر مي برده است.
 
# رملة صغری، شيخ مفيد و مسعودي از او نام نبرده اند.
 
# رقيه صغری، مسعودي از او يادي نکرده است.
 
# فاطمه
 
# اسامه
 
# خديجه
 
# ام الکرام، مسعودي گويد [[ام الکرام]] همان فاطمه است.
 
# ام سلمه
 
# ام ابيها، مسعودي از او ياد کرده است.
 
# جمانة مکناه به ام جعفر.
 
# نفيسه، درباره نام مادر او پراکنده گويي کرده اند.
 
  
 +
#[[امام حسن]] علیه السلام
 +
#[[امام حسين]] علیه السلام
 +
#[[زينب کبري]] سلام الله علیها
 +
#زينب صغري که [[ام کلثوم]] لقب داشت.
 +
#محسن (که سقط شده.)
 +
#حضرت محسن  (كه مادر اينان ، فاطمه عليها السلام دختر پيامبر خداست و محسَّن ، آخرين فرزند ايشان بود كه در جريان هجوم غوغاييان به خانه وحى ، سِقط و كشته شد) ؛
 +
#عبّاس ؛
 +
۷ . عبد اللّه ؛
 +
۸ . عثمان ؛
 +
۹ . جعفر (كه مادر اينان ، امّ البنين دختر حزام بود و همه آنها همراه امام حسين عليه السلام در كربلا به شهادت رسيدند) ؛
 +
۱۰ . محمّد بن حنفيّه (كه مادرش خوله دختر جعفر بن قيس بود) ؛
 +
۱۱ . ابو بكر ۲ (كه مادرش ليلى بود كه احتمالاً همان دختر مسعود دارمى است . او همراه امام حسين عليه السلام ، در كربلا شهيد شد) ؛
 +
۱۲ . عبيداللّه (كه مادرش ليلى بود . او نيز با امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد) ۳ ؛
 +
۱۳ . محمّد اصغر (كه مادرش ، امّ ولد ۴ بود . ۵ او نيز همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد) ؛
 +
۱۴ . يحيى (كه مادرش اسماء بنت عميس بود و در حيات امام على عليه السلام درگذشت)؛
 +
۱۵ . عون (كه مادرش اسماء بنت عميس بود) ؛
 +
۱۶ . محمّد اوسط (كه مادرش اُمامه بود) ؛
 +
۱۷ . عمر (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت) ؛ ۶
 +
۱۸ . رقيّه (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت . او همسر مسلم بن عقيل بود و از وى سه فرزند داشت كه از ميان آنان ، عبد اللّه در كربلا شهيد شد) ؛
 +
۱۹ . اُمّ حسن ۷ (كه مادرش اُمّ سعيد بود و ابتدا همسر جعدة بن هبيره ، خواهرزاده امام عليه السلام بود و سپس به ازدواج جعفر بن عقيل درآمد و چون جعفر در واقعه كربلا شهيد شد ، او در زمره اسيران كربلا درآمد) ؛
 +
۲۰ . اُمّ هانى (كه عبد اللّه اكبر ، پسر عقيل ، با او ازدواج كرد . عبد اللّه و پسرش محمّد ، همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شدند) ؛
 +
۲۱ . فاطمه (محمّد بن ابى سعيد بن عقيل كه همراه امام حسين عليه السلام در كربلا كشته شد ، با او ازدواج كرد) ؛
 +
۲۲ . زينب صغرا (كه محمّد بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛
 +
۲۳ . ميمونه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛
 +
۲۴ . نفيسه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛ ۸
 +
۲۵ . خديجه (كه عبد الرحمان بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛
 +
۲۶ . اُمامه (كه صَلت بن عبد اللّه بن نوفل بن حارث بن عبد المطّلب با او ازدواج كرد و در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛
 +
۲۷ . رَمْله كبرا (كه مادرش امّ سعيد بود و به همسرى عبد اللّه بن ابى سفيان پسر حارث بن عبد المطّلب درآمد) ؛
 +
۲۸ . جُمانه ۹ (كه در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛
 +
۲۹ . اُمّ سَلَمه ؛
 +
۳۰ . رقيّه صغرا ؛
 +
۳۱ . امّ كلثوم صغرا ؛ ۱۰
 +
۳۲ . رَمْله صغرا ؛
 +
۳۳ . اُمّ كرام ؛
 +
۳۴ . اُمّ جعفر .
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۹ مهٔ ۲۰۱۶، ساعت ۰۸:۲۷

مورّخان ، بر عدد واحدى در تعداد فرزندان امام على علیه السلام اتّفاق ندارند . شيخ مفيد ، آنان را ۲۷ پسر و دختر مى داند و ابن سعد ، تعداد آنان را به ۳۴ نفر مى رساند و مِزّى ، آنان را ۳۹ نفر مى شمارد. اختلاف موجود در كتاب هاى تاريخى را مى توان ناشى از تداخل نام ها و كنيه ها و تكرار برخى از آنها دانست. برخی از فرزندان حضرت عبارتند اند[۱]

نام فرزندان امیرالمؤمنین

  1. امام حسن علیه السلام
  2. امام حسين علیه السلام
  3. زينب کبري سلام الله علیها
  4. زينب صغري که ام کلثوم لقب داشت.
  5. محسن (که سقط شده.)
  6. حضرت محسن (كه مادر اينان ، فاطمه عليها السلام دختر پيامبر خداست و محسَّن ، آخرين فرزند ايشان بود كه در جريان هجوم غوغاييان به خانه وحى ، سِقط و كشته شد) ؛
  7. عبّاس ؛

۷ . عبد اللّه ؛ ۸ . عثمان ؛ ۹ . جعفر (كه مادر اينان ، امّ البنين دختر حزام بود و همه آنها همراه امام حسين عليه السلام در كربلا به شهادت رسيدند) ؛ ۱۰ . محمّد بن حنفيّه (كه مادرش خوله دختر جعفر بن قيس بود) ؛ ۱۱ . ابو بكر ۲ (كه مادرش ليلى بود كه احتمالاً همان دختر مسعود دارمى است . او همراه امام حسين عليه السلام ، در كربلا شهيد شد) ؛ ۱۲ . عبيداللّه (كه مادرش ليلى بود . او نيز با امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد) ۳ ؛ ۱۳ . محمّد اصغر (كه مادرش ، امّ ولد ۴ بود . ۵ او نيز همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شد) ؛ ۱۴ . يحيى (كه مادرش اسماء بنت عميس بود و در حيات امام على عليه السلام درگذشت)؛ ۱۵ . عون (كه مادرش اسماء بنت عميس بود) ؛ ۱۶ . محمّد اوسط (كه مادرش اُمامه بود) ؛ ۱۷ . عمر (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت) ؛ ۶ ۱۸ . رقيّه (كه مادرش امّ حبيب ، صهباى تغلبى نام داشت . او همسر مسلم بن عقيل بود و از وى سه فرزند داشت كه از ميان آنان ، عبد اللّه در كربلا شهيد شد) ؛ ۱۹ . اُمّ حسن ۷ (كه مادرش اُمّ سعيد بود و ابتدا همسر جعدة بن هبيره ، خواهرزاده امام عليه السلام بود و سپس به ازدواج جعفر بن عقيل درآمد و چون جعفر در واقعه كربلا شهيد شد ، او در زمره اسيران كربلا درآمد) ؛ ۲۰ . اُمّ هانى (كه عبد اللّه اكبر ، پسر عقيل ، با او ازدواج كرد . عبد اللّه و پسرش محمّد ، همراه امام حسين عليه السلام در كربلا شهيد شدند) ؛ ۲۱ . فاطمه (محمّد بن ابى سعيد بن عقيل كه همراه امام حسين عليه السلام در كربلا كشته شد ، با او ازدواج كرد) ؛ ۲۲ . زينب صغرا (كه محمّد بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛ ۲۳ . ميمونه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛ ۲۴ . نفيسه (كه عبد اللّه بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛ ۸ ۲۵ . خديجه (كه عبد الرحمان بن عقيل با او ازدواج كرد) ؛ ۲۶ . اُمامه (كه صَلت بن عبد اللّه بن نوفل بن حارث بن عبد المطّلب با او ازدواج كرد و در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛ ۲۷ . رَمْله كبرا (كه مادرش امّ سعيد بود و به همسرى عبد اللّه بن ابى سفيان پسر حارث بن عبد المطّلب درآمد) ؛ ۲۸ . جُمانه ۹ (كه در حيات امام عليه السلام درگذشت) ؛ ۲۹ . اُمّ سَلَمه ؛ ۳۰ . رقيّه صغرا ؛ ۳۱ . امّ كلثوم صغرا ؛ ۱۰ ۳۲ . رَمْله صغرا ؛ ۳۳ . اُمّ كرام ؛ ۳۴ . اُمّ جعفر .

پانویس

  1. دانش نامه امیرالمؤمنین،ج 1 ، ص 155


منابع

  • سید محسن امین، سیره معصومان، جلد 3.