سریه ابوسلمه

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

رویارویی سپاه اسلام با قبایل اطراف مدینه بود که سپاهیان مسلمان به دستور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و به فرماندهی ابوسلمه پیروز شدند.

علت وقوع سریه

قبایل اطراف مدینه که هنوز مسلمان نشده بودند و منتظر بودند تا ضربه ای به مسلمانان بزنند پس از جنگ احد به فکر حمله به مدینه و جنگ با مسلمانان افتاده و درصدد تهیه لشکر و آماده کردن ابزار جنگی افتادند.

پیامبر اسلام نیز که پس از تحمل سالها سختی و مرارت تازه توانسته بود بنیاد اسلام را پی ریزی کند و اجتماعی از مسلمانان تشکیل دهد. کاملاً مراقب بود تا با دشمنان اسلام مقابله نماید و از به هم زدن اسلام و تشکیلات نوبنیاد آن به وسیله دشمنان جلوگیری به عمل آورد.

و در همین احوال که حدود یکی دو ماه طول کشید به آن حضرت اطلاع رسید دو تن از بزرگان قبیله بنی اسد به نامهای طلیحه و سلمه در صدد غارت مدینه و جنگ با مسلمانان هستند و بدین منظور افراد تهیه می کنند.

أبوسلمه که بود؟

أبوسلمه عموزاده رسول خدا صلی الله علیه و آله كه برخى چون ابن هشام او را برادر رضاعى آن حضرت نيز دانسته اند ـ از مهاجرين مكه و مسلمانان صدر اسلام بود و در جنگ احد زخم گرانى برداشته بود و با معالجاتى كه مى كرد تا حدودى التيام يافته بود، در اين وقت كه خبر قبيله بنى اسد به رسول خدا صلی الله علیه و آله رسيد، حضرت او را مأمور كرد تا با يك صد و پنجاه سوار به منظور مقابله با آنها حركت كند و بدو دستور داد شب ها راه بروند و روزها مخفى شوند تا ناگهان بر سر دشمن بتازند.

ابوسلمه چنان كرد و سحرگاهى بود كه به قبيله مزبور رسيده و در كنار آبى به نام «قطن» بر سر آنها تاختند، بنى أسد كه از ماجرا مطلع شدند چون تاب مقاومت در خود نديدند فرار كردند.

اعزام نفرات و تقسیم غنائم

أبوسَلَمه افراد را به سه دسته تقسيم كرد[۱]، به گروهى دستور داد كه با خود او در همان مکان بمانند؛ ولى دو گروه ديگر را مأمور جمع کردن غنيمت از دو سوى مختلف كرد و دستور داد تا در طلب غنيمت، به راه­هاى دور نروند و در صورت سالم بودن، شب برگردند كه همگی شب را در يک مکان بگذرانند.

به علاوه فرمان داد كه پراكنده نشوند و برای هر گروهی نیز فرماندهى منصوب كرد. هر دو گروه به سلامت پيش ابوسلمه بازگشتند بدون اين كه هيچ برخوردى پيش آمده باشد. آنها شتران و دامهاى ديگرى را به غنيمت گرفته بودند. ابوسلمه همراه غنايم به سوى مدينه برگشت. هنگامی که يک شب راه پيمودند، ابوسلمه فرمان داد تا غنايم را تقسيم كنند. او سهمى از غنايم را هم به مرد طايى راهنما داد و يكى از بردگان را هم براى پيامبر صلی الله علیه و آله جدا كرد، آنگاه خمس غنايم را جدا كرده و بقيه را ميان اصحاب خود تقسيم كرد. سپس، آنها همراه غنايم به سوى مدينه حركت كردند.[۲]

در نتیجه این سریه، خطری که از جانب مشرکان بنی­ أسد متوجه مدینه و اسلام شده بود، دفع گردید به علاوه آنکه غنائم زیادی نصیب مسلمانان شد و در اين سريه يك تن از مسلمانان به نام مسعود بن عروه به قتل رسيد و شهيد شد و خود أبوسلمه نيز به واسطه همان زخمى كه در جنگ احد برداشته بود و در اين سفر سرباز كرد پس از مراجعت به مدينه از دنيا رفت و همسرش ام سلمه پس از چند ماه به عقد رسول خدا صلی الله علیه و آله درآمد.

منابع

  • هاشم رسولى محلاتی، زندگانى حضرت محمد صلی الله علیه و آله.
  • هادي اكبري، سريه أبي سَلَمة بن عبدالأسَد المَخزومي به قطن.
  • کتاب المغازی، پیشین، ج1، ص343 و عيون الأثر، پیشین، ج2، ص55 و سبل الهدی، پیشین، ج6، ص34.
  • کتاب المغازی، پیشین، ج1، ص343 و دلائل النبوة، پیشین، ج3، ص322.