حور العین
حور العین از واژه های قرآن به معنای زنان بهشتی زیباروی است که خصایل اخلاقی نیکو نیز دارند.
محتویات
واژه حور العین در لغت
حورالعین در لغت همان زنان بهشتی است، حور جمع «حَوَر، احور و حوراء» است و «حَوْراء» به معنای شدّت سفیدی چشم همراه با شدّت سیاهی آن است[۱] برخی گفته‌اند:[۲] حَوَر به معنای پدیدار شدن اندکی از سفیدی چشم از میان سیاهی [آن] است. «عین» جمع «عیناء» و آن مؤنث اَعْیَن به معنی درشت چشم است، حورالعین یعنی زنان سیمین تن و درشت چشم.حور العین به معنی زنان سپیدپوست فراخ چشم ، چه حورجمع حوراء است و حوراء به معنی زن سپیدپوست که موی سر و سیاهی چشمش بغایت سیاه و پوست بدنش بغایت سپید باشد و عین جمع عیناء است و لفظ عیناء به معنی زن فراخ چشم . [۳] [۴]. حور به تنهایی یا بصورت مرکب در فارسی بصیغه ٔ مفرد استعمال میشود.
مروارید در صدف
خدای متعال حوریان بهشتی را به خاطر اینکه در نهایت صفا و طراوت هستند به مروارید نهفته در صدف تشبیه کرده که دستی بر آن نخورده است: «وحورٌ عینْ کَأمثالِ اللؤلؤِ المکنون» (واقعه / 22 و 23) «همسرانی از حورالعین دارند همچون مروارید در صدف پنهان» و به خاطر زیبا و جذّاب بودنشان به یاقوت و مرجان تشبیه کرده است:«کانّهُنّ الیاقوتُ والمَرجانُ»[۵] «گویا آنان (در سرخی) چون یاقوت (و در سفیدی پوست) چون مرجانند» در مجمع البیان[۶] ذیل همین آیه گفته است: «در حدیث آمده که زنان بهشتی آن قدر لطیفند که مغز استخوان ساق پایشان دیده میشود هر چند که هفتاد جامه از حریر پوشیده باشند»
ویژگی‌های حورالعین در قرآن
اخلاق نیکو و صورت زیبا
«فیهنّ خَیْراتٌ حِسانٌ »[۷] «در آن باغهای بهشتی رنانی نیکو خلق و زیبایند»
مستور در خیمه‌ها و پنهان از دید مردان بیگانه
«حُورٌ مَقصُوراتٌ فی الخیام»[۸] «حوریانی که در خیمه‌های بهشتی مستورند» معنایش این است که از دستبرد دیگران محفوظند، زنانی مبتذل نیستندکه غیر شوهرانشان نیز ایشان را تماشا کنند. [۹]
همیشه جوان و زیبا
«إنّا أنْشَأناهُنَّ إنْشاءاً فجعلناهُنّ أبکاراً »[۱۰] «ما آنها را آفرینشی نوین بخشیدیم و همه را دوشیزه قرار دادیم» یعنی ما آن زنان را ایجاد و تربیت کردیم، ایجادی خاص و تربیتی مخصوص، در این آیه اشاره‌ای هم به این نکته هست که وضع زنان بهشتی از نظر جوانی و پیری و زیبایی و زشتی اختلاف ندارد و معنای اینکه فرمود:«فجَعلناهُنّ أبْکارا» این است که ما زنان بهشتی را همیشه بکر قرار دادیم به طوری که هر بار که همسران ایشان با آنان بیامیزند ایشان را بکر بیابند:[۱۱] «لم یَطمِثْهُنَّ إنْسٌ قَبْلَهُمْ و لا جآنٌّ » (الرحمن / 74) «هیچ انس و جن پیش از شوهران با آنها تماس نگرفته (و دوشیزه‌اند)»
شیفتۀ شوهران خود
«عُرُباً اَتْراباً»[۱۲] «زنانی که تنها به همسرشان عشق می‌ورزند و خوش زبان و فصیح و هم سنّ و سالند»
عُرُب جمع عروب و به معنای زنی است که به شوهرش عشق می‌ورزد و یا حداقل او را دوست می‌دارد و در برابرش ناز و کرشمه می‌کند و کلمۀ «اَتراب» جمع «تَرَب» به معنای مثل است می‌فرماید:ما زنان بهشتی را امثال یکدیگر کردیم و یا از نظر سنّ و سال، همسان شوهرانشان قرار دادیم.[۱۳] در سورۀ نبأ آیه 33 در مورد حوریان تعبیر به کواعب آورده که جمع کاعب و آن، دختر و دوشیزۀ جوانیست که تازه پستانهای وی بزرگ شده است.[۱۴]
زیبایی چشم
«وعندهم قاصراتُ الطَرفِ عینٌ کَأنهُنّ بَیْضٌ مکنونٌ»[۱۵] «و نزد آنها همسرانی زیبا چشم است که جز به همسران خود عشق نمی‌ورزند گویی از (لطافت و سفیدی)همچون تخم مرغهایی هستند که (در زیر بال و پر مرغ) پنهان مانده (ودست انسانی هرگز آن را لمس نکرده است)»[۱۶]
بعضی از مفسرین گفته‌اند: «منظور از تشبیه حوریان به "بیض مکنون" باطن تخم مرغ است، قبل از اینکه شکسته شود و دست خورده گردد» «قاصرات الطَرف»[۱۷] کنایه از اینکه نگاه کردن آنان با کرشمه و ناز است ومؤید آن این است که دنبال کلمۀ «عین» را آورده که جمع «عیناء» و به معنای چشمی است که درشت و در عین حال زیبا باشد (مانند چشم آهو). حورالعین؛ حوریان بهشتی همسران أصحاب یمین در بهشت هستند[۱۸] و یا در سوره دخان می‌فرماید: «کذلک وزوّجناهم بحورٍ عینٍ»[۱۹] «اینچنین‌اند بهشتیان (اهل تقوا) و آنها را با "حور العین" تزویج می‌کنیم» و در سورۀ صافات آیه 48 از حوریان به عنوان همسرانی زیبا برای مخلصین یاد کرده است و در سورۀ طور آیه 17 و 20 از ازدواج متّقین با حوریان بهشتی به عنوان پاداش و نعمتی الهی یاد شده است.
همسران بهشتي برای زنان و مردان
قرآن كريم جريان همسران بهشتي را براي بهشتيان در چند جاي مطرح كرده از جمله مي فرمايد: (وزوّجناهم بحورٍ عين)[۲۰] يعني ما آنها را با حورالعين تزويج مي كنيم. اما اين كه آيا اين تزويج با حوريان بهشتي اختصاص به مردان دارد و يا نصيب زنان هم مي شود؟ پاسخ آن است كه هيچ دليلي وجود ندارد كه اين وعده هاي الهي اختصاص به مردان داشته باشد. بخصوص آن كه اگر در واژة (حور) و واژة (عين) دقت شود و از نظر مفهوم لغوي بخوبي مشخص گردد معلوم خواهد شد نعمت حورالعين اختصاص به مردان ندارد. از تحليل استاد علامه حسن زاده آملي «توضيح واژة (حورالعين) [۲۱] بدست مي آيد كه اگر در متون ديني (آيات و روايات و دعاها) سخن از ازدواج با حورالعين به ميان آمده اختصاص به مردان ندارد بلكه زنان بهشتي نيز با مردي كه به اصطلاح (احور) و (اعين) است يعني چشم هاي درشت آهوي دارد و زيباست ازدواج مي كند پس اين نعمت بهشتي يعني همسر (حورالعين) داشتن اختصاص به مردها نخواهد داشت و زنان بهشتي نيز از آن بي نصيب نخواهد بود
پانویس
==
- ↑ . مجمع البحرین، طریحی فخرالدین، ناشر؛ کتابفروشی مرتضوی، تهران، 1375 ش، ج 3، ص 278، ماده حور.
- ↑ . مفردات، راغب اصفهانی مادۀ «حور».
- ↑ غیاث
- ↑ آنندراج
- ↑ . الرحمن / 58
- ↑ . مجمع البیان علامه طبرسی ج 9، ص 315، انتشارات ناصرخسرو، تهران، 137 ش.
- ↑ . الرحمن / 70
- ↑ . همان / 72
- ↑ . المیزان، محمد حسین طباطبایی، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، ج 19 ص 187:انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، 1374 ش.
- ↑ . واقعه / 35 و 36
- ↑ . ترجمه المیزان همان، ج 19، ص 213
- ↑ . واقعه / 37
- ↑ . ترجمه المیزان، همان، ج 19، ص 213
- ↑ . مجمع البیان، طبرسی، ج 26، ص 247، ترجمه:مترجمان:انتشارات فراهانی تهران، 1360 ش.
- ↑ . صافات / 48 و 49
- ↑ . ترجمه المیزان همان ج 17 ص 207
- ↑ . همان
- ↑ . واقعه / 38
- ↑ . دخان / 54
- ↑ سورة دخان، آية 54.
- ↑ حسن زاده آملي، نقل از: آغاز و انجام خواجه (با شرح و تعليقه حسن زاده آملي) ص 225، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تهران، 1366 ش.
منابع ==
- لغت نامه دهخدا، ذیل واژه حورالعین، در دسترس درواژه یاب،
- کاظم احمدزاده،حورالعين،پژوهشکده باقرالعلوم،بازیابی: 22 دی ماه 1392.
- اندیشه قم
