حبیب الله ذوالفنون

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

حبيب الله سلطان آبادي عراقي معروف و مشهور به شيخ حبيب الله ذوالفنون منجم و مستخرج تقويم که در عرصه ادبيات، رياضيات و تفسير قرآن نيز عالم متبحر و کم نظيري بود، در سوم دي ماه ۱۳۲۶/ ۱۹۴۷م/۱۳۶۷ق دار فاني را وداع گفت. حبيب الله ذوالفنون فرزند محمدجعفر اراکي در سال ۱۲۳۹ و يا ۱۲۴۰ش/۱۸۶۱م/۱۲۷۸ق در شهر اراک متولد شده بود و پس از فراگرفتن دروس مقدماتي به تحصيل و مطالعه در علم نجوم و ستاره شناسي و علوم نزديک به آن علاقه مندي تامي نشان داده و پس از سالها مطالعه و تتبع در علم نجوم پيشرفت قابل توجهي کرده و در رديف بزرگترين دانشمندان عصر خود قرار گرفت.

ايشان درباره حرکت ماه به کشفياتي جديد دست يافت و در اين راستا جدول نجومي پيشرفته اي ترسيم کرد که حاصل بيش از چهل سال مطالعه و بررسي علمي و فکري او در علم نجوم بود. شيخ حبيب الله ذوالفنون از بزرگترين تقويم نويسان عصر خود بوده و مستخرجات او در عرصه تقويم از سوي بسياري از تهيه کنندگان تقويم مورد بهره برداري قرار مي گرفت.

ذوالفنون که علاوه بر نجوم در رشته رياضيات و هندسه هم تبحر قابل توجهي پيدا کرده بود، در زمينه "تناسب مکعبات" هم به نظريات نويني دست يافته و ديدگاههاي ايشان در اين باره مدتها مورد توجه و عنايت اساتيد علم رياضي و مهندسي بود. از شيخ حبيب الله ذوالفنون در زمينه تفسير قرآن اثري هم به زبان فارسي چاپ و منتشر شده است.

شيخ حبيب الله ذوالفنون مدتها در دارالمعلمين مرکزي مثلثات کروي و نيز مدرسه عالي سپهسالار علم نجوم و هيأت تدريس مي کرد. ذوالفنون در دانشسراي عالي و دانشکده الهيات دانشگاه تهران هم اين علوم را تدريس مي کرد. دارالمعلمين مرکزي که از نخستين مراکز تحصيلي (دانشجويي و دانش آموزي) وزارت فرهنگ بود ابوالحسن فروغي بر آن رياست مي کرد و اسماعيل مرآت ناظم آن بود.

و ميرزا (شيخ) حبيب الله ذوالفنون به همراه استاد عبدالعظيم قريب، ميرزا غلامحسين رهنما، فاضل توني و عباس اقبال آشتياني و عباسقلي خان قريب که از اساتيد سرآمد آن روزگار به شمار مي رفتند، اولين مدرسان و اساتيد اين مرکز (دارالمعلمين مرکزي) بودند.

منابع مقاله

حسن سادات ناصري، سرآمدان فرهنگ و تاريخ ايران، بخش 1، تهران، فرهنگ و هنر، 1353، ص 363 و حسن صديق، نامداران اراک، بي جا، بي نا، 1372، ص82، و محمدمهدي موحدي، زندگينامه مشاهير رجال پزشکي معاصر ايران، ج1، تهران، علوم و فنون، 1371، ص 249–251 و قاسم صافي، گفتارهايي درباره چندتن از رجال ادب و تاريخ ايران، تهران، دانشگاه تهران، 1357، ص 136-137.

منابع

• مظفر شاهدي، شيخ حبيب الله ذوالفنون موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، تاریخ بازیابی: 9 آذرماه 1392.