آیه املاق

به آیه 151 سوره انعام و 31 سوره اسراء، که در باره کشتن فرزندان از ترس فقر است؛ آیه املاق گفته می شود. املاق از ماده مَلق (بر وزن فَلس) - به معنای فقر- است. اصل آن بمعنی نرمی است، و اطلاق آن بر فقر از این جهت است که فقر نیز انسان را نرم و ذلیل میکند. املاق نیز به معنای فقر و بی‌چیزی است. واژه املاق در دو آیه قرآن آمده است و به همین جهت به آنها آیه املاق گفته می‌شود:

1. «قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ أَلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ مِنْ إِمْلاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَ إِیَّاهُمْ وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» (انعام //151) .

2. «وَلاَ تَقْتُلُواْ أَوْلادَکُمْ خَشْیَةَ إِمْلاقٍ نَّحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِیَّاکُم إنَّ قَتْلَهُمْ کَانَ خِطْءًا کَبِیرًا» (اسراء//31) .

هر دو آیه صریح‌اند در اینکه عرب از ترس فقر و گرسنگی فرزندان خویش را میکشتند. در آیه دیگری آمده وَ کَذلِکَ زَیَّنَ لِکَثِیرٍ مِنَ الْمُشْرِکِینَ قَتْلَ أَوْلادِهِمْ شُرَکاؤُهُمْ لِیُرْدُوهُمْ وَ لِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ...» (انعام//137) . این آیه شامل مطلق کشتن اولاد است خواه از برای عار باشد- چنانکه در زنده به گور کردن دختران- و خواه برای فقر.

آیه 151 سوره انعام- به همراه دو آیه بعد از آن- اشاره به اصول محرمات در اسلام کرده و گناهان کبیره ردیف اول را ضمن بیان کوتاه و پر مغز و جالبی در ده قسمت بیان می‌کنند، و از مشرکان دعوت می‌نماید که بیایند و حرامهای واقعی الهی را بشنوند و تحریمهای دروغین را کنار بگذارند. نخست می‌گوید: ' به آنها بگو بیائید تا آنچه را خدا بر شما تحریم کرده است بخوانم و برشمرم' (قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما حَرَّمَ رَبُّکُمْ عَلَیْکُمْ) :

1. ' اینکه هیچ چیز را شریک و همتای خدا قرار ندهید' (أَلَّا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً) ؛

2. ' نسبت به پدر و مادر نیکی کنید' (وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً) ؛

3. ' فرزندان خود را به خاطر تنگدستی و فقر نکشید' (وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَکُمْ مِنْ إِمْلاقٍ) ؛ زیرا روزی شما و آنها همه به دست ما است و ما همه را روزی می‌دهیم (نَحْنُ نَرْزُقُکُمْ وَ إِیَّاهُمْ) ؛

4. ' به اعمال زشت و قبیح نزدیک نشوید، خواه آشکار باشد خواه پنهان، یعنی نه تنها انجام ندهید بلکه به آن هم نزدیک نشوید (وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ) ؛

5. ' دست به خون بی‌گناهان نیالائید و نفوسی را که خداوند محترم شمرده و ریختن خون آنها مجاز نیست به قتل نرسانید مگر اینکه طبق قانون الهی اجازه قتل آنها داده شده باشد' (مثل اینکه قاتل باشند) (وَ لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ) . به دنبال این پنج قسمت برای تاکید بیشتر می‌فرماید: ' اینها اموری است که خداوند به شما توصیه کرده، تا دریابید و از ارتکاب آنها خودداری نمائید' (ذلِکُمْ وَصَّاکُمْ بِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ).