آيه سقاية الحاج
آیه سقایة الحاج
به آیه 19 سوره توبه/9 «آیه سقایة الحاج» گفته‌اند.[۱] در این آیه، موضوع سقایة الحاج (آب دادن به حاجیان) و آبادانى مسجدالحرام، با موضوع ایمان به خدا و آخرت و جهاد در راه خدا غیرقابل مقایسه دانسته شده است:
«أَجَعلتُم سِقایَةَ الحاجِّ و عِمارَةَ المَسجدِالحَرامِ كَمن ءَامَنَ بِاللّهِ والیَومِ الأَخِرِ».
این آیه را در شأن امام على علیه‌السلام دانسته‌اند. از حسن بصرى، شعبى و محمد بن كعب قرظى[۲] نقل است كه عباس بن عبدالمطلب و طلحة بن شیبه بر یكدیگر مباهات مى‌كردند.
عباس گفت: من بهترم؛ زیرا سقایة الحاج را در دست دارم و طلحه‌گفت: من بهترم كه كلیددار خانه‌ام و اگر بخواهم، مى‌توانم همه شب را تا صبح در كعبه بمانم و عمارت كعبه نیز بدست من است. چون گفتگو میان آنان به درازا كشید، توافق كردند تا نخستین كسى كه از راه بیاید، بین آنان داورى كند.
حضرت على علیه‌السلام آمد. گفتند: اللّه‌اكبر! بهتر از این داور نشاید و داستان خود را براى او نقل كردند. على علیه‌السلام گفت: آیا شما را به كسى كه از هر دوى شما بهتر است، راهنمایى كنم؟ گفتند: آن كیست؟ گفت: آن‌كه شمشیر را از سر شما برنداشت تا اسلام را پذیرفتید. گفتند: مقصود خودت هستى؟ گفت: بلى و چه چیز مرا از این گفته بازدارد؛ در حالى كه صاحب جهاد دین خدایم و پیش از مردم دیگر به دو قبله با رسول خدا صلی الله علیه و آله نماز خوانده‌ام.
عباس و طلحه، درگیرى خویش را فراموش كردند و با على علیه‌السلام به درگیرى پرداختند و براى داورى نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آمدند و این آیه نازل شد.[۳] واحدى نیز همین شأن نزول را با اندكى تفاوت نقل كرده‌است.[۴]
پانویس
منابع
علی خراسانی، دائرة‌المعارف قرآن كریم، جلد 1، ص 386-387
