آيه أمّن يجيب
آيه 62 سوره نمل/27 را آيه «امّن يجيب» مى‌گويند و آيه با همين عبارت آغاز مى‌شود و به دليل توجه ويژه مسلمانان هنگام گرفتارى‌ها و مشكلات به آن، معروف شده است. خداوند متعالى در اين آيه توجه مى‌دهد كه هرگاه بندگان مضطرش او را بخوانند، غم و اندوه و هر نوع مشكلى را از آنان برطرف مى‌سازد: «أَمّن يُجيبُ المُضطَرَّ إِذا دَعاهُ و يَكشِفُ السّوءَ و يَجعَلُكُم خُلفاءَ الأَرضِ أَءِلهٌ مَع‌اللّهِ قَليلا مَا تَذكّرون».
از وجود روايتى درباره تأثير قرائت اين آيه در رفع بلاها و رسيدن به حوائج آگاهى نداريم؛ اما مى‌دانيم كه از همان قرن‌هاى نخستين اسلامى، مسلمانان با توجه به اين آيه در ناراحتى‌ها، بيمارى‌ها و درماندگى‌ها به خداوند روى آورده، براى رفع نيازهايشان او را مى‌خوانده و يا يكديگر را به دعاكردن به درگاه الهى دعوت مى‌كرده‌اند.[۱]
از اين‌رو آنچه در عرف رايج است كه قرائت اين آيه را به منزله ختم قرار مى‌دهند (مانند ختم برخى دعاها) از باب فال نيك گرفتن است كه احتمالا با توجه به جمله معروفِ خذ القرآن ما‌شئت لما شئت = به هر آيه‌اى از قرآن كه مى‌خواهى براى رسيدن به خواسته‌ات تمسك كن، بوده است؛ بنابراين، قرائت آيه از باب درخواست و دعا نيست بلكه تعريض به خداوند است كه بنده، حال مضطر خود را به او عرضه مى‌كند و وعده پروردگار به گشايش مشكل و استجابت دعا را به ياد مى‌آورد.[۲]
در دو روايت از امام باقر و امام صادق عليهماالسلام مضطر در اين آيه، بر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف هنگام ظهور تطبيق داده شده كه نزد مقام (ابراهيم) دو ركعت نماز مى‌گزارد و به درگاه الهى دعا مى‌كند؛ آنگاه خداوند دعايش را اجابت، مشكلات حضرت را برطرف و او را در زمين خليفه مى‌كند؛ سپس جبرئيل و 313 نفر با وى بيعت مى‌كنند.[۳]
پانویس
منابع
سيد محمود دشتى، دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد 1، صفحه 421.
