آل ابراهیم
تركيب آل ابراهيم از دو كلمه تشكيل شده است؛ 1- «آل» كه مقلوب لفظي اهل است. [۱] و اهل كساني را گويند كه نسبي يا ديني يا چيزي همانند آن، آنها را با يكديگر جمع و مربوط كند[۲]و "آل" به شريفتر و با فضيلت‌تر‌ها اضافه مي‌شود، مثل آل الله و آل النبي، اما اهل اضافه شدنش كلي و عمومي است[۳]
2- «ابراهيم»، اسمي غير عربي است كه به صورت "آب رام" به معني پدر عالي و بعد از آن به صورت "پابراهام" به معني پدر جماعت بسيار آمده [۴] و اصطلاحاً نام يكي از پيامبران اوالعزم مي‌باشد.
يادكرد قرآن از آل ابراهیم
آل ابراهيم تنها دوبار در قرآن تكرار شده و در اينكه آنها از چه كساني هستند با توجه به گوناگوني معاني آل، در بين مفسران اختلاف وجود دارد؛
«اِنَّ اللهَ اصْطَفي ءادَمَ و نوحاً و ءالِ اِبراهيمَ و ءالِ عِمرانَ عَلَي العالَمينَ [۵] «خداوند آدم و نوح و آل ابراهيم و آل عمران را بر جهانيان برتري داد »
مراد از اصطفي (يعني گزينش و برتري دادن آنها) يا برگزيدن دين آنهاست يا ارزاني داشتن فضيلت و برتري به خود آن شايستگان، كه در مورد ابراهيم (ع) مقام ولا و دوستي خدا و سرد گردانيدن آتش بر آن حضرت و نابود ساختن رجال زمان او يعني نمرود، از مصاديق برتري دادن وي محسوب مي‌شود[۶] و برگزيده شدن، مختص كساني است كه معصوم باشند و از اين آيه معصوم بودن انبياء و امامان استدلال شده است [۷]
آل ابراهيم چه كساني هستند؟
1- فرزندان برگزيدۀ ابراهيم؛
یعنی اسماعيل، اسحاق، يعقوب اسباط، داود، سليمان و... و پيامبر اسلام (ص) نيز در شمار آل ابراهيم قرار مي‌گيرد چون نسبش به اسماعيل (ع) مي‌رسد. قرآن به پيوند معنوي و عميق رسول اكرم (ص) و دين اسلام با حضرت ابراهيم اشاره دارد [۸]
2- پيروان دين ابراهيم؛
آيه 68 سورۀ آل عمران و آيۀ 36 سورۀ ابراهيم مؤيد اين مطلب است.[۹] فرزندان پيامبر (ص) نيز از آل ابراهيم خواهند بود چرا كه اينان نوادگان ابراهيم (ع) هستند[۱۰]
3- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و اهل البیت علیهم السلام؛
«اَمْ يَحْسُدُونَ النّاسَ عَلي ماء ءاتاهُمُ اللهُ مِنْ فَضلِهِ فَقَد ءاتَينا ءَالَ اِبراهيمَ الكِتابَ وَالحِكمَةَ وَءَاتَيناهُمْ مُلكاَ عَظيماً « يا اينكه نسبت به مردم (پيامبر و خاندانش) بر آنچه خدا از فضلش به آنان بخشيده، حسد مي‌ورزند؛ ما به آل ابراهيم (كه يهود نيز از خاندان او هستند) كتاب و حكمت داديم و حكومت عظيمي در اختيار آنها (پيامبران بني اسرائيل) قرار داديم»
در اين آيه به حسادت يهود به پيامبر و خاندانش، اشاره شده است، زيرا آنها بر اثر ظلم و ستم و كفران نعمت، مقام نبوت و حكومت را از دست دادند و به همين جهت مايل نبودند اين موقعيت الهي به دست هيچ كس سپرده شود، لذا به پيامبر (ص) و اهل بيتش (ع) كه مشمول اين موهبت الهي شده‌اند، حسد مي‌ورزن[۱۱]
پانویس
- ↑ راغب اصفهاني، مفردات، ترجمه غلامرضا حسيني، تهران، مرتضوي، 1375، دوم، ج 1، ص 222
- ↑ مفردات، همان، ص 219.
- ↑ مفردات، همان، ص 222.
- ↑ مستر هاكس، قاموس كتاب مقدس، بيروت، بي نا، 1928 م، ص 4
- ↑ آل عمران / 33 (ترجمه آيات از آيت الله مكارم شيرازي مي‌باشد)
- ↑ طبرسي، فضل بن حسن، تفسير مجمع البيان، ترجمه علي كرمي، تهران، فراهاني، 1378، اول، ج 2، ص 255
- ↑ مكارم شيرازي، ناصر و همكاران؛ تفسير نمونه، تهران، دارالكتب الاسلاميه، 1374، اول، ج 2، ص 520.
- ↑ خرمشاهي، بهاء الدين؛ دانش نامه قرآن و قرآن پژوهي، تهران، دوستان و ناهيد، 1377، اول، ج 1، ص 44
- ↑ مركز فرهنگ و معارف، اعلام قرآن، قم، بوستان كتاب، 1385، ج 1، ص 116
- ↑ حاج سيد جوادي، احمد صدر و بهاء الدين خرمشاهي و كامران فاني، دايره المعارف تشيع، تهران، شهيد سعيد محبي، 1375، سوم، ج 1، ص 136.
- ↑ تفسير نمونه، پيشين، ج 3، ص 421
