عمررضا کحاله: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(رده)
(ویرایش)
 
سطر ۱: سطر ۱:
عمررضا كحاله نويسنده، محقق و زندگينامه‌نويس مشهور عرب در سال 1323ق./1905 در القيمريه، يكي از محله‌هاي قديمي [[دمشق]] در خانواده‌اي بازرگان به‌ دنيا آمد. دوره‌هاي ابتدايي و متوسطه را در مدرسه‌هاي تجاريه، سلطانيه و عنبر گذارند. بعد از آن مدت يكسال در دانشگاه وطنيه در عاليه از توابع [[لبنان]] تحصيل كرد. سپس به دمشق بازگشت و در مدرسه آباءالعازاريين و مدرسه بطريركيه در دمشق به تحصيل ادامه داد. وي علوم اسلامي و زبان عربي را نزد برخي استادان برجسته دمشق آموخت و مدتي نيز در بعضي مدارس ابتدايي دمشق به تدريس پرداخت.
+
'''عمر رضا کحاله''' نویسنده، محقق و زندگینامه‌نویس مشهور عرب است. «معجم‌المؤلفین» مهم‌ترین اثر اوست.
  
عمررضا در 1297، در 22 سالگي و به درخواست عمويش، خيري كحاله به تبعيت از سنت خانوادگي بكار تجارت روي آورد و به اقتضاي اين حرفه به ممالك مختلف از جمله انگلستان، نيجريه و سيرالئون سفر كرد و مدت يك‌سال و هفت ماه در شهر فري‌تاون از شهرهاي سيرالئون اقامت گزيد. وي در اين سرزمين‌ها به بررسي خلقيات مردمان اين نواحي پرداخت. اين مطالعات به درك وي از تحولات اجتماعي اين جوامع كمك مؤثري كرد.
+
== زندگی‌نامه ==
 +
در سال ۱۳۲۳ق./۱۹۰۵ در القیمریه، یکی از محله‌های قدیمی [[دمشق]] در خانواده‌ای بازرگان به‌ دنیا آمد. دوره‌های ابتدایی و متوسطه را در مدرسه‌های تجاریه، سلطانیه و عنبر گذارند. بعد از آن مدت یکسال در دانشگاه وطنیه در عالیه از توابع [[لبنان]] تحصیل کرد. سپس به دمشق بازگشت و در مدرسه آباءالعازاریین و مدرسه بطریرکیه در دمشق به تحصیل ادامه داد. وی [[علوم اسلامی|علوم اسلامی]] و زبان عربی را نزد برخی استادان برجسته دمشق آموخت و مدتی نیز در بعضی مدارس ابتدایی دمشق به تدریس پرداخت.
  
كحاله در 1929 به دمشق بازگشت و در آنجا سلسله مقالاتي نگاشت كه در روزنامه الفبا به صاحب امتيازي يوسف‌العيسي به چاپ رسيد. در همان سال استاد محمدعلي كردعلي، وزير معارف سوريه و رئيس مجمع‌العلمي العربي از وي براي ايراد سلسله سخنراني‌هايي دعوت كرد. بعد از آن در كتابخانه ظاهريه مشغول بكار شد. محيط كتابخانه بهترين فرصت و زمينه را براي مطالعات و تحقيقات تاريخي و اجتماعي وي فراهم آورد. در طول 32 سال اشتغالش در اين كتابخانه چه در سمت كتابدار و چه مدير كتابخانه با شمار كثيري از دانشمندان، اديبان و ناقدان، اعم از شرقي و غربي آشنا شد. اين آشنايي در جهت‌دهي به مطالعات وي تأثير زيادي داشت. عمررضا سپس به مجع‌العلمي العربي، در دمشق پيوست و در آنجا براي 40 مجلد از مجله اين مجمع فهرست‌هايي تهيه كرد.
+
عمررضا در ۱۲۹۷، در ۲۲ سالگی و به درخواست عمویش، خیری کحاله به تبعیت از سنت خانوادگی بکار تجارت روی آورد و به اقتضای این حرفه به ممالک مختلف از جمله انگلستان، [[نیجریه|نیجریه]] و [[سیرالئون|سیرالئون]] سفر کرد و مدت یک‌سال و هفت ماه در شهر فری‌تاون از شهرهای سیرالئون اقامت گزید. وی در این سرزمین‌ها به بررسی خلقیات مردمان این نواحی پرداخت. این مطالعات به درک وی از تحولات اجتماعی این جوامع کمک مؤثری کرد.
  
عمررضا به عضويت شماري از انجمن‌هاي علمي و ادبي درآمد كه اهم آنها عبارتند از: المجلس الاعلي للعلوم والمجلس الاعلي للفنون، والآداب والعلوم اجتماعيه (هر دو واقع در دمشق)، المجمع العلمي العراقي، الجمعيه المصريه للدراسات التاريخيه، المجلس الاعلي للشؤون الاسلاميه بمصر، و مجمع البحوث الاسلاميه بالازهر الشريف و جمعيه‌التراث العلمي بحلب. در 1966 به پاس مشاركتش در مباحثات علمي از سوي مجلس اعلاي علوم در دمشق، در نهمين دوره هفته معلم از او تقدير به‌ عمل آمد. در 1980ق. به پاس تلاش‌هاي علمي‌اش در عرصه تحقيق و تأليف به دريافت نشان درجه اول علمي سوريه نايل شد.
+
کحاله در ۱۹۲۹ به دمشق بازگشت و در آنجا سلسله مقالاتی نگاشت که در روزنامه الفبا به صاحب امتیازی یوسف‌العیسی به چاپ رسید. در همان سال استاد محمدعلی کردعلی، وزیر معارف [[سوریه|سوریه]] و رئیس مجمع‌العلمی العربی از وی برای ایراد سلسله سخنرانی‌هایی دعوت کرد. بعد از آن در کتابخانه ظاهریه مشغول بکار شد. محیط کتابخانه بهترین فرصت و زمینه را برای مطالعات و تحقیقات تاریخی و اجتماعی وی فراهم آورد. در طول ۳۲ سال اشتغالش در این کتابخانه چه در سمت کتابدار و چه مدیر کتابخانه با شمار کثیری از دانشمندان، ادیبان و ناقدان، اعم از شرقی و غربی آشنا شد. این آشنایی در جهت‌دهی به مطالعات وی تأثیر زیادی داشت. عمررضا سپس به مجمع‌العلمی العربی، در دمشق پیوست و در آنجا برای ۴۰ مجلد از مجله این مجمع فهرست‌هایی تهیه کرد.
  
از اين نويسنده پركار و پرآوازه عرب حدود 70 اثر باقي مانده است. معجم‌المؤلفين و مستدرك آن، مهم‌ترين اثر اوست. كحاله در اين كتاب شرح حال افرادي را كه از قديمي‌ترين روزگار تا زمان مؤلف، به زبان عربي كتاب نوشته‌اند، آورده است. در اين اثر ارزنده كه در حكم زندگينامه علمي دانشوران عربي‌نويس به‌شمار مي‌آيد، تأكيد نويسنده بيشتر بر شرح حال نويسندگان كشورهاي [[سوريه]]، [[لبنان]]، [[فلسطين]]، [[مصر]] و عربستان سعودي بوده است. كتاب با سرگذشت أمان بن تغلب از اصحاب [[امام باقر]] علیه السلام و [[امام صادق]] علیه السلام آغاز و با سرگذشت يوهن بوركهارت (مستشرق اروپايي) خاتمه مي‌يابد.
+
عمررضا به عضویت شماری از انجمن‌های علمی و ادبی درآمد که اهم آنها عبارتند از: المجلس الاعلی للعلوم والمجلس الاعلی للفنون، و الآداب والعلوم الاجتماعیه (هر دو واقع در دمشق)، المجمع العلمی العراقی، الجمعیه المصریه للدراسات التاریخیه، المجلس الاعلی للشؤون الاسلامیه بمصر، و مجمع البحوث الاسلامیه بالازهر الشریف و جمعیه‌التراث العلمی بحلب در ۱۹۶۶ به پاس مشارکتش در مباحثات علمی از سوی مجلس اعلای علوم در دمشق، در نهمین دوره هفته معلم از او تقدیر به‌ عمل آمد. در ۱۹۸۰ق. به پاس تلاش‌های علمی‌اش در عرصه تحقیق و تألیف به دریافت نشان درجه اول علمی سوریه نایل شد.
  
اين كتاب در 15 جلد در دمشق بين سال‌هاي 1957ـ1961 و سپس در بيروت به صورت افست چاپ شده است. تكمله‌ها و ذيل‌هايي بر اين كتاب نوشته‌اند از جمله:
+
عمررضا کحاله در اواخر ۱۴۰۸ق./۱۹۸۷ در [[دمشق]] درگذشت و در مقبره [[باب الصغیر]] دمشق دفن شد.
  
# تكمله معجم المؤلفين از محمدخير رمضان يوسف، وي كساني كه صاحب تأليف به زبان عربي بوده‌اند يا به پژوهش در اين حوزه پرداخته‌اند و در فاصله سال‌هاي 1397 تا 1415ق. از دنيا رفته‌اند را معرفي كرده است.
+
== آثار و تألیفات ==
# كشاف معجم المؤلفين لكحاله از فراج عطا سالم در دو قسمت، در قسمت اول وي فهرستي از اعلام و بزرگاني كه ذكرشان در معجم‌المؤلفين آمده و در قسمت دوم فهرست كتاب‌هايي را كه در معجم‌المؤلفين به آنها اشاره شده، آورده است.
+
از این نویسنده پرکار و پرآوازه عرب حدود ۷۰ اثر باقی مانده است. معجم‌المؤلفین و مستدرک آن، مهم‌ترین اثر اوست. کحاله در این کتاب شرح حال افرادی را که از قدیمی‌ترین روزگار تا زمان مؤلف، به زبان عربی کتاب نوشته‌اند، آورده است. در این اثر ارزنده که در حکم زندگینامه علمی دانشوران عربی‌نویس به‌شمار می‌آید، تأکید نویسنده بیشتر بر شرح حال نویسندگان کشورهای [[سوریه]]، [[لبنان]]، [[فلسطین]]، [[مصر]] و [[عربستان|عربستان سعودی]] بوده است. کتاب با سرگذشت [[ابان بن تغلب|أبان بن تغلب]] از اصحاب [[امام باقر]] علیه السلام و [[امام صادق]] علیه السلام آغاز و با سرگذشت یوهن بورکهارت (مستشرق اروپایی) خاتمه می‌یابد.
  
بعضي ديگر از آثار مهم كحاله عبارتند از: اعلام‌النساء في عالم العرب والاسلام، معجم‌المصنفي الكتبه العربيه في‌التاريخ والتراجم والجغرافيا والرحلات، معجم قبائل العرب القديمه والحديثه، التاريخ و الجغرافيه في‌العصور الاسلاميه، الادب العربي في‌الجاهليه والاسلام، جغرافيه شبه جزيره العرب، العالم الاسلامي، افريقيه الغربيه البريطانيه، سيف‌الله خالد بن الوليد.
+
این کتاب در ۱۵ جلد در دمشق بین سال‌های ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱ و سپس در بیروت به صورت افست چاپ شده است. تکمله‌ها و ذیل‌هایی بر این کتاب نوشته‌اند از جمله:
  
عمررضا كحاله در اواخر 1408ق./1987 در [[دمشق]] درگذشت و در مقبره باب الصغير دمشق دفن شد.
+
#تکمله معجم المؤلفین از محمدخیر رمضان یوسف، وی کسانی که صاحب تألیف به زبان عربی بوده‌اند یا به پژوهش در این حوزه پرداخته‌اند و در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۱۵ق. از دنیا رفته‌اند را معرفی کرده است.
 +
#کشاف معجم المؤلفین لکحاله از فراج عطا سالم در دو قسمت، در قسمت اول وی فهرستی از اعلام و بزرگانی که ذکرشان در معجم‌المؤلفین آمده و در قسمت دوم فهرست کتاب‌هایی را که در معجم‌المؤلفین به آنها اشاره شده، آورده است.
 +
 
 +
بعضی دیگر از آثار مهم کحاله عبارتند از:
 +
 
 +
اعلام‌النساء فی عالم العرب والاسلام، معجم‌المصنفی الکتبه العربیه فی‌التاریخ والتراجم والجغرافیا والرحلات، معجم قبائل العرب القدیمه والحدیثه، التاریخ و الجغرافیه فی‌العصور الاسلامیه، الادب العربی فی‌الجاهلیه والاسلام، جغرافیه شبه جزیرة العرب، العالم الاسلامی، افریقیه الغربیه البریطانیه، سیف‌الله [[خالد بن ولید|خالد بن الولید]].
  
 
==منابع==
 
==منابع==
* [http://portal.nlai.ir/daka/Wiki%20Pages/%D9%83%D8%AD%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%8C%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%B1%D8%B6%D8%A7.aspx دائره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی، مدخل "كحاله، عمررضا" از مرجان کتابی]، بازیابی: 16 مرداد 1392.
+
 
 +
*[http://portal.nlai.ir/daka/Wiki%20Pages/%D9%83%D8%AD%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%8C%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%B1%D8%B6%D8%A7.aspx دائره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی، مدخل "كحاله، عمررضا" از مرجان کتابی]، بازیابی: ۱۶ مرداد ۱۳۹۲.
  
 
[[رده:کتابشناسان]]
 
[[رده:کتابشناسان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۴۰

عمر رضا کحاله نویسنده، محقق و زندگینامه‌نویس مشهور عرب است. «معجم‌المؤلفین» مهم‌ترین اثر اوست.

زندگی‌نامه

در سال ۱۳۲۳ق./۱۹۰۵ در القیمریه، یکی از محله‌های قدیمی دمشق در خانواده‌ای بازرگان به‌ دنیا آمد. دوره‌های ابتدایی و متوسطه را در مدرسه‌های تجاریه، سلطانیه و عنبر گذارند. بعد از آن مدت یکسال در دانشگاه وطنیه در عالیه از توابع لبنان تحصیل کرد. سپس به دمشق بازگشت و در مدرسه آباءالعازاریین و مدرسه بطریرکیه در دمشق به تحصیل ادامه داد. وی علوم اسلامی و زبان عربی را نزد برخی استادان برجسته دمشق آموخت و مدتی نیز در بعضی مدارس ابتدایی دمشق به تدریس پرداخت.

عمررضا در ۱۲۹۷، در ۲۲ سالگی و به درخواست عمویش، خیری کحاله به تبعیت از سنت خانوادگی بکار تجارت روی آورد و به اقتضای این حرفه به ممالک مختلف از جمله انگلستان، نیجریه و سیرالئون سفر کرد و مدت یک‌سال و هفت ماه در شهر فری‌تاون از شهرهای سیرالئون اقامت گزید. وی در این سرزمین‌ها به بررسی خلقیات مردمان این نواحی پرداخت. این مطالعات به درک وی از تحولات اجتماعی این جوامع کمک مؤثری کرد.

کحاله در ۱۹۲۹ به دمشق بازگشت و در آنجا سلسله مقالاتی نگاشت که در روزنامه الفبا به صاحب امتیازی یوسف‌العیسی به چاپ رسید. در همان سال استاد محمدعلی کردعلی، وزیر معارف سوریه و رئیس مجمع‌العلمی العربی از وی برای ایراد سلسله سخنرانی‌هایی دعوت کرد. بعد از آن در کتابخانه ظاهریه مشغول بکار شد. محیط کتابخانه بهترین فرصت و زمینه را برای مطالعات و تحقیقات تاریخی و اجتماعی وی فراهم آورد. در طول ۳۲ سال اشتغالش در این کتابخانه چه در سمت کتابدار و چه مدیر کتابخانه با شمار کثیری از دانشمندان، ادیبان و ناقدان، اعم از شرقی و غربی آشنا شد. این آشنایی در جهت‌دهی به مطالعات وی تأثیر زیادی داشت. عمررضا سپس به مجمع‌العلمی العربی، در دمشق پیوست و در آنجا برای ۴۰ مجلد از مجله این مجمع فهرست‌هایی تهیه کرد.

عمررضا به عضویت شماری از انجمن‌های علمی و ادبی درآمد که اهم آنها عبارتند از: المجلس الاعلی للعلوم والمجلس الاعلی للفنون، و الآداب والعلوم الاجتماعیه (هر دو واقع در دمشق)، المجمع العلمی العراقی، الجمعیه المصریه للدراسات التاریخیه، المجلس الاعلی للشؤون الاسلامیه بمصر، و مجمع البحوث الاسلامیه بالازهر الشریف و جمعیه‌التراث العلمی بحلب در ۱۹۶۶ به پاس مشارکتش در مباحثات علمی از سوی مجلس اعلای علوم در دمشق، در نهمین دوره هفته معلم از او تقدیر به‌ عمل آمد. در ۱۹۸۰ق. به پاس تلاش‌های علمی‌اش در عرصه تحقیق و تألیف به دریافت نشان درجه اول علمی سوریه نایل شد.

عمررضا کحاله در اواخر ۱۴۰۸ق./۱۹۸۷ در دمشق درگذشت و در مقبره باب الصغیر دمشق دفن شد.

آثار و تألیفات

از این نویسنده پرکار و پرآوازه عرب حدود ۷۰ اثر باقی مانده است. معجم‌المؤلفین و مستدرک آن، مهم‌ترین اثر اوست. کحاله در این کتاب شرح حال افرادی را که از قدیمی‌ترین روزگار تا زمان مؤلف، به زبان عربی کتاب نوشته‌اند، آورده است. در این اثر ارزنده که در حکم زندگینامه علمی دانشوران عربی‌نویس به‌شمار می‌آید، تأکید نویسنده بیشتر بر شرح حال نویسندگان کشورهای سوریه، لبنان، فلسطین، مصر و عربستان سعودی بوده است. کتاب با سرگذشت أبان بن تغلب از اصحاب امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام آغاز و با سرگذشت یوهن بورکهارت (مستشرق اروپایی) خاتمه می‌یابد.

این کتاب در ۱۵ جلد در دمشق بین سال‌های ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱ و سپس در بیروت به صورت افست چاپ شده است. تکمله‌ها و ذیل‌هایی بر این کتاب نوشته‌اند از جمله:

  1. تکمله معجم المؤلفین از محمدخیر رمضان یوسف، وی کسانی که صاحب تألیف به زبان عربی بوده‌اند یا به پژوهش در این حوزه پرداخته‌اند و در فاصله سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۱۵ق. از دنیا رفته‌اند را معرفی کرده است.
  2. کشاف معجم المؤلفین لکحاله از فراج عطا سالم در دو قسمت، در قسمت اول وی فهرستی از اعلام و بزرگانی که ذکرشان در معجم‌المؤلفین آمده و در قسمت دوم فهرست کتاب‌هایی را که در معجم‌المؤلفین به آنها اشاره شده، آورده است.

بعضی دیگر از آثار مهم کحاله عبارتند از:

اعلام‌النساء فی عالم العرب والاسلام، معجم‌المصنفی الکتبه العربیه فی‌التاریخ والتراجم والجغرافیا والرحلات، معجم قبائل العرب القدیمه والحدیثه، التاریخ و الجغرافیه فی‌العصور الاسلامیه، الادب العربی فی‌الجاهلیه والاسلام، جغرافیه شبه جزیرة العرب، العالم الاسلامی، افریقیه الغربیه البریطانیه، سیف‌الله خالد بن الولید.

منابع