مسجد ذوقبلتین

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مسجد ذوقبلتین21.jpg

کشور

عربستان

شهر

مدینه

  • طول:"51.9'34°39 شرقی
  • عرض:"58.3'28°24 شمالی
نقشه ذوقبلتین.JPG
مشاهده در نقشه

مسجد ذو قبلتَیْن در غرب مدینه قرار دارد. طبق روایتی در وقت تغییر قبله از بیت المقدس به سوی کعبه، رسول خدا (صلی الله علیه وآله) در مسجد ذو قبلتین نماز می خوانده و از این جهت آن را ذو قبلتین نامیده اند. این مسجد بدان‌ جهت که در میان طایفه بنوسلمه بوده، به نام مسجد بنی سلمه نیز مشهور است.

موقعیت جغرافیایی مسجد

مسجد ذو قبلتین ـ متعلق به طایفه بنوسلمه ـ از مساجد بسیار قدیمی در غرب مدینه و در نزدیکی چاه معروف این شهر، بئر رومه است.

این مسجد در شمال غربی مدینه در فاصله ۳/۵ کیلومتری مسجدالنبی صلی الله علیه و آله است و در طول روز، مانند مسجد قبا در همه ساعات روز باز است؛ زیرا زائران مدینه از سنی و شیعه، ضمن سفر به این شهر از این مسجد نیز دیدن می کنند و در آن نماز می گزارند.

تاریخچه بنای مسجد

به دلیل ارتباط مسجد ذو قبلتین با تغییر قبله، باید زمان بنای آن در دو سال نخست هجری باشد.

این مسجد به احتمال، در روزگار امارت عمر بن عبدالعزیز در شهر مدینه بازسازی شده است؛ زیرا او به دستور ولید بن عبدالملک، تصمیم گرفت تمامی مساجدی را که رسول خدا صلی الله علیه و آله در آنها نماز خوانده بود، بازسازی کند.

مسجد ذو قبلتین در دوره سلطان سلیمان قانونی در سال ۹۵۰ قمری از نو تجدید بنا شد. بر اساس برخی گزارش ها، این مسجد در اوایل قرن چهاردهم قمری، رو به ویرانی بوده است. مسجد یاد شده از جمله مساجد بازسازی شده در دوره سلطنت ملک فهد است که به صورت بسیار زیبایی بازسازی شد.

افزون بر محرابی که به سوی کعبه است، محلی هم برای نشان دادن محراب پیشین در برابر آن، روی دیوار مشخص شده است. کتیبه موجود نشان از آن دارد که تجدید بنای آن در تاریخ ۳۰ ربیع الاول ۱۴۰۸ قمری، در مساحت ۳۹۲۰ متر مربع به انجام رسیده است.

گفتنی است که نوشته های روی دیوار قبله پیشین، در حوالی سال ۱۴۲۰ ق. محو شد و در حال حاضر چیزی روی آن دیوار نوشته نشده است.

منبع

آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۰۴-۳۰۷، رسول جعفریان.

آرشیو عکس و تصویر