منابع و پی نوشتهای متوسط
جامعیت مقاله رعایت نشده است
کیفیت پژوهش متوسط است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

قسم خوردن: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' <keywords content='کلید واژه: سوگند، احكام قسم، قسم، ' /> '''کلید واژه: سوگند، احكام قسم، ق...' ایجاد کرد)
 
 
(۱۰ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
=احكام قسم=<ref> گفتنى است كه قسم دو نوع است: يك نوع آن در مقام محاكمه و دعواست كه [[احكام]] آن در اين جا بيان مى شود و نوع ديگر آن مانند نذر و عهد است و احكام جداگانه اى دارد.</ref>
+
{{متوسط}}
 +
قسم یا سوگند در لغت اقرار و اعترافی که شخص از روی شرف و ناموس خود می کند و [[خدا]] یا بزرگی را شاهد می گیرد.<ref>لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سوگند.</ref> و در اصطلاح [[فقه|فقهی]] قسم خوردن به ذات خدا یا اسماء خاص خداوند است مثل والله، بالله.<ref>شهید ثانی، الروضه البهیه، ج ۱، ص ۲۳۴، مصحح: مرکز نشر مکتب اعلام اسلامی، ناشر: مکتب اعلام اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۶۵.</ref> ذات خدا یعنی بدون این که قسم به اسمی از اسماء خدا باشد عباراتی می‌آورد که دلالت بر ذات خدا می‌کند مثل والذی نفسی بیده: قسم به آن کسی که جانم در دست اوست.
  
الف) قسم در صورت هاى زير صحيح است و اثر سقوط يا ثبوت حق را در پى دارد:
+
در روایات از [[قسم دروغ خوردن]] نهی اکید شده است و برای آن عواقب بسیار بد فردی و اجتماعی ذکر گردیده است. در روایتی از [[امام صادق]] علیه السلام آمده است: لا تَحْلِفوا باللّه صادِقینَ ولاکاذِبینَ ؛ فإنّهُ عزوجل یقولُ: «ولاتَجْعَلوا اللّه‌َ عُرْضَةً لأیمانِکم»؛ راست یا [[دروغ]] به خدا سوگند مخورید؛ زیرا خداوند عزوجل مى‌فرماید: «و خدا را وسیله سوگندهاى خود قرار مدهید».<ref>الکافی:۷/۴۳۴/۱ منتخب میزان الحکمة: ۱۶۴.</ref>
  
* 1- تنها به اسم خداى متعال يا نام هاى مخصوص او مانند «رحمان»، «قديم»، «اولى كه قبل از او چيزى نبوده است» ادا شود.
+
==جایگاه بحث قسم در فقه==
  
* 2- همچنين به اوصاف مشتركى كه به خداوند متعال انصراف پيدا مى كند، مانند «رازق» و «خالق».
+
قسم بیشتر با عنوان [[یمین]] در [[فقه]] مطرح است و از آن در جمیع ابواب منازعات و در کتاب قضاء و شهادات و همچنین در کتاب أیمان در مورد کسی که چیزی را به واسطه قسم خوردن بر خود [[واجب]] یا [[حرام]] می‌کند از آن بحث می‌شود.
  
* 3- بلكه جايز است قسم به اوصافى هم كه به خدا انصراف ندارد، در صورت انضمام به يكى از صفات ويژه الهى ولى احتياط اين است كه به شكل اخير سوگند اكتفا نشود و با احتياط‌تر از آن، اين است كه به غير از لفظ جلاله «الله» اكتفا نشود.<ref> تحريرالوسيله، ج 2، ص 427، مسأله 1.</ref>
+
==پانویس==
 
+
<references />
ب) سوگند به غيرخدا مثل انبيا، اوصيا، ائمه، كتاب هاى نازل شده، اماكن مقدس مانند [[كعبه]] و امثال آن صحيح نيست و اثرى در سقوط يا ثبوت حق ندارد.<ref> همان، ص 427-428، مسأله 1 و 3.</ref>
 
 
 
ج) سوگند فقط در دعواهاى مالى و غيرمالى مثل [[ازدواج]]، [[طلاق]] و قتل، ثابت است ولى در حدود ثابت نيست، زيرا حدود جز با اقرار يا بينه - با شرايطى كه در محل خود مقرر گرديده - ثابت نمى شود.<ref> همان، ص 429، مسأله 13.</ref>
 
  
د) براى قاضى مستحب است كه قبل از قسم، شخص را موعظه كند و او را تشويق نمايد كه به خاطر تعظيم خداى تعالى، قسم را ترك كند، هر چند راست باشد و همچنين او را از عذاب الهى، در صورت دروغ بودن سوگند، بترساند. روايت شده است: «كسى كه به خدا قسم دروغ بخورد، كافر مى شود» و در بعضى از روايات وارد شده است كه: «هر كس قسمى بخورد كه مى داند [[دروغ]] است با خدا مبارزه كرده است» و «همانا سوگند دروغ، خانه ها را از اهلش خالى مى سازد».<ref> همان، ص 430، مسأله 14.</ref><ref> احكام حقوقى اسلام (ج  1)، نعمت الله يوسفيان ، ص 27.</ref>
+
==منابع==
  
==پانویس ==
+
*لغت نامه دهخدا
<references />
+
*محمدحسين بيگدلو، یمین، [http://www.pajoohe.ir  دانشنامه پژوهه]، بازیابی: 17 بهمن 1391
 +
*[http://www.hadithcity.com/Question.aspx?ID=133 قسم خوردن، سایت شهر حدیث]
 +
{{فقه/احکام}}
 +
[[رده:احکام عبادی]]
 +
[[رده: مقاله های مهم]]
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= ضعیف
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= متوسط
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۹:۴۳

قسم یا سوگند در لغت اقرار و اعترافی که شخص از روی شرف و ناموس خود می کند و خدا یا بزرگی را شاهد می گیرد.[۱] و در اصطلاح فقهی قسم خوردن به ذات خدا یا اسماء خاص خداوند است مثل والله، بالله.[۲] ذات خدا یعنی بدون این که قسم به اسمی از اسماء خدا باشد عباراتی می‌آورد که دلالت بر ذات خدا می‌کند مثل والذی نفسی بیده: قسم به آن کسی که جانم در دست اوست.

در روایات از قسم دروغ خوردن نهی اکید شده است و برای آن عواقب بسیار بد فردی و اجتماعی ذکر گردیده است. در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: لا تَحْلِفوا باللّه صادِقینَ ولاکاذِبینَ ؛ فإنّهُ عزوجل یقولُ: «ولاتَجْعَلوا اللّه‌َ عُرْضَةً لأیمانِکم»؛ راست یا دروغ به خدا سوگند مخورید؛ زیرا خداوند عزوجل مى‌فرماید: «و خدا را وسیله سوگندهاى خود قرار مدهید».[۳]

جایگاه بحث قسم در فقه

قسم بیشتر با عنوان یمین در فقه مطرح است و از آن در جمیع ابواب منازعات و در کتاب قضاء و شهادات و همچنین در کتاب أیمان در مورد کسی که چیزی را به واسطه قسم خوردن بر خود واجب یا حرام می‌کند از آن بحث می‌شود.

پانویس

  1. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سوگند.
  2. شهید ثانی، الروضه البهیه، ج ۱، ص ۲۳۴، مصحح: مرکز نشر مکتب اعلام اسلامی، ناشر: مکتب اعلام اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۶۵.
  3. الکافی:۷/۴۳۴/۱ منتخب میزان الحکمة: ۱۶۴.

منابع

فقه/احکام
عبادات: تقلید، طهارت، نماز، روزه، خمس، زکات، حج

اموال: خرید و فروش، شرکت، صلح، اجاره، مزارعه، مساقات، وکالت، قرض، حواله، رهن، ضامن شدن، کفالت، امانت، عاریه، ارث، غصب

آداب و رفتار: ازدواج، طلاق، خوردن و آشامیدن، نذر و عهد، قسم، امر به معروف و نهی از منکر، صید ، ذبح، وصیت، مال پیدا شده، وقف، دفاع، مسائل مستحدثه

رده ها: احکام | احکام عبادی | احکام اقتصادی | احکام خانواده | احکام روابط اجتماعی |اصطلاحات احکام|مراجع تقلید