فهرست تفاسیر روایی شیعه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز
سطر ۱۰: سطر ۱۰:
 
|-style="background: rgb(181, 221, 232)"
 
|-style="background: rgb(181, 221, 232)"
 
|-
 
|-
|[[تفسير القرآن الكريم (ثمالى)]]
+
|[[تفسیر القرآن الكریم (ثمالى)]]
|[[ابوحمزه ثمالى ثابت بن دينار]]
+
|[[ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار]]
 
|دوم
 
|دوم
 
|عربى
 
|عربى
|اغلب روايات را از اهل بيت عليهم السلام و برخى ديگر را از صحابه و تابعين مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است‌.
+
|اغلب روایات را از اهل بیت علیهم السلام و برخى دیگر را از صحابه و تابعین مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است‌.
 
|-
 
|-
|[[التفسير المنسوب الى الامام العسكرى]]
+
|[[التفسیر المنسوب الى الامام العسكرى]]
 
|[[امام ابومحمد حسن بن على عسكرى]]
 
|[[امام ابومحمد حسن بن على عسكرى]]
 
|سوم
 
|سوم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
*متن اين تفسير تا پايان آيه 282 [[سوره بقره]] موجود است‌.
+
*متن این تفسیر تا پایان آیه 282 [[سوره بقره]] موجود است‌.
*طبق تحقیق های به عمل آمده انتساب اين تفسير به امام حسن عسكرى عليه السلام‌ نادرست است.
+
*طبق تحقیق های به عمل آمده انتساب این تفسیر به امام حسن عسكرى علیه السلام‌ نادرست است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير قمى]]
+
|[[تفسیر قمى]]
|[[على بن ابراهيم قمى]]  
+
|[[على بن ابراهیم قمى]]  
 
|سوم
 
|سوم
 
|عربى
 
|عربى
سطر ۳۱: سطر ۳۱:
 
تفسیر کتاب از تفاسیر تأویلی شمرده شده و تأویلهای دور از ذهن در آن بسیار است.
 
تفسیر کتاب از تفاسیر تأویلی شمرده شده و تأویلهای دور از ذهن در آن بسیار است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير فرات الكوفى]]
+
|[[تفسیر فرات الكوفى]]
|[[فرات كوفى ابوالقاسم فرات بن ابراهيم]]
+
|[[فرات كوفى ابوالقاسم فرات بن ابراهیم]]
 
|چهارم
 
|چهارم
 
|عربى
 
|عربى
سطر ۳۸: سطر ۳۸:
 
حاوی روایاتی است که آیه ای از آیات قرآن را در وصف امیرالمومنین علیه السلام می داند.
 
حاوی روایاتی است که آیه ای از آیات قرآن را در وصف امیرالمومنین علیه السلام می داند.
 
|-
 
|-
|[[كتاب التفسير]]
+
|[[كتاب التفسیر]]
|[[عياشى محمد بن مسعود]]
+
|[[عیاشى محمد بن مسعود]]
 
|چهارم
 
|چهارم
 
|عربى
 
|عربى
 
|از [[سوره حمد]] تا پایان [[سوره كهف]] موجود است و نیمی دیگر مفقود شده است.
 
|از [[سوره حمد]] تا پایان [[سوره كهف]] موجود است و نیمی دیگر مفقود شده است.
 
|-
 
|-
|[[عين العبرة في غبن العترة]]
+
|[[عین العبرة فی غبن العترة]]
|[[سيد احمد بن طاووس]]
+
|[[سید احمد بن طاووس]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
|در این تفسیر، آيات وارده در فضائل اهل بيت علیهم السلام و ردّ مخالفين آنها آمده است.
+
|در این تفسیر، آیات وارده در فضائل اهل بیت علیهم السلام و ردّ مخالفین آنها آمده است.
  
ترتيب آيات در آن رعايت نشده است.
+
ترتیب آیات در آن رعایت نشده است.
 
|-
 
|-
|[[نهج البيان عن كشف معانى القرآن]]
+
|[[نهج البیان عن كشف معانى القرآن]]
|[[شيبانى محمد بن حسن]]
+
|[[شیبانى محمد بن حسن]]
 
|هفتم
 
|هفتم
 
|عربى
 
|عربى
|از منابع مهم تفسير البرهان سيد هاشم بحرانى و نيز تفسير الميزان در نقل روايت مى باشد.
+
|از منابع مهم تفسیر البرهان سید هاشم بحرانى و نیز تفسیر المیزان در نقل روایت مى باشد.
  
مفسر اسباب النزول را از موضحات آيات دانسته، با اشاره و نقل آن مطلب خود را تكميل مى‌نمايد.
+
مفسر اسباب النزول را از موضحات آیات دانسته، با اشاره و نقل آن مطلب خود را تكمیل مى‌نماید.
  
 
|-
 
|-
|[[تأويل الآيات الظاهرة]]
+
|[[تأویل الآیات الظاهرة]]
|[[حسينى استرآبادى سيد شرف الدين على]]
+
|[[حسینى استرآبادى سید شرف الدین على]]
 
|دهم
 
|دهم
 
|عربى
 
|عربى
|این تفسیر به گردآوری رواياتی پرداخته که با تفسیر باطنی قرآن، آیه ای از قرآن را در مدح اهل بيت پيامبر صلی الله علیه و آله یا ذم و نكوهش دشمنان آنان دانسته اند.  
+
|این تفسیر به گردآوری روایاتی پرداخته که با تفسیر باطنی قرآن، آیه ای از قرآن را در مدح اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله یا ذم و نكوهش دشمنان آنان دانسته اند.  
 
|-
 
|-
|[[تفسير منهج الصادقين فى الزام المخالفين]]
+
|[[تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین]]
 
|[[كاشانى ملا فتح الله]]
 
|[[كاشانى ملا فتح الله]]
 
|دهم
 
|دهم
سطر ۷۳: سطر ۷۳:
 
|از او تفسیر «زبده التفاسیر» و «خلاصه المنهج» منتشر شده است.
 
|از او تفسیر «زبده التفاسیر» و «خلاصه المنهج» منتشر شده است.
 
|-
 
|-
|[[زبدة التفاسير]]
+
|[[زبدة التفاسیر]]
 
|[[كاشانى ملا فتح الله]]
 
|[[كاشانى ملا فتح الله]]
 
|دهم
 
|دهم
سطر ۸۰: سطر ۸۰:
 
|-
 
|-
 
|-
 
|-
|[[البرهان فى تفسير القرآن]]
+
|[[البرهان فى تفسیر القرآن]]
|[[بحرانى سيد هاشم]]
+
|[[بحرانى سید هاشم]]
|يازدهم
+
|یازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی شیعه به شمار می رود.  
 
|از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی شیعه به شمار می رود.  
 
تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است.
 
تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است.
  
با وجود تلاش علمى فراوان در تفسير البرهان، اين كتاب بخشى از روايات ضعيفه در غلو و تحريف را دربردارد.
+
با وجود تلاش علمى فراوان در تفسیر البرهان، این كتاب بخشى از روایات ضعیفه در غلو و تحریف را دربردارد.
  
 
|-
 
|-
|[[تفسير الصافى]]
+
|[[تفسیر الصافى]]
|[[فيض كاشانى ملا محسن]]
+
|[[فیض كاشانى ملا محسن]]
|يازدهم
+
|یازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|جامع و مختصر است.
 
|جامع و مختصر است.
سطر ۱۰۲: سطر ۱۰۲:
 
مفسر در این کتاب ضمن بهرگیری از روایات در تفسیر به نقد و ارزیابی این روایات در دلالت بر آیه می پردازد.
 
مفسر در این کتاب ضمن بهرگیری از روایات در تفسیر به نقد و ارزیابی این روایات در دلالت بر آیه می پردازد.
  
مطالب غيرروايى در شأن نزول، لغت، قرائت و اعراب آيات غالباً از تفسير بيضاوى اخذ شده است.
+
مطالب غیرروایى در شأن نزول، لغت، قرائت و اعراب آیات غالباً از تفسیر بیضاوى اخذ شده است.
  
 
|-
 
|-
|[[تفسير المعين]]
+
|[[تفسیر المعین]]
 
|[[كاشانى محمد بن مرتضى]]
 
|[[كاشانى محمد بن مرتضى]]
|يازدهم
+
|یازدهم
 
|عربى
 
|عربى
|روش تفسيری این کتاب مزجی و همانند «الصافی» فيض كاشانی است.
+
|روش تفسیری این کتاب مزجی و همانند «الصافی» فیض كاشانی است.
  
 
برای مختصر بودن، در کتاب از رموزی استفاده شده که در مقدمه به توضیح آنها پرداخته است.
 
برای مختصر بودن، در کتاب از رموزی استفاده شده که در مقدمه به توضیح آنها پرداخته است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير شريف لاهيجى]]
+
|[[تفسیر شریف لاهیجى]]
|[[شريف لاهيجى محمد بن على]]
+
|[[شریف لاهیجى محمد بن على]]
|يازدهم
+
|یازدهم
 
|فارسى
 
|فارسى
|تنها منبع نقل او مجامع حديثى شيعه است.
+
|تنها منبع نقل او مجامع حدیثى شیعه است.
  
جمع بين روايات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزيابي هاى رجالى از روش این کتاب تفسیری است.
+
جمع بین روایات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزیابی هاى رجالى از روش این کتاب تفسیری است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير نورالثقلين]]
+
|[[تفسیر نورالثقلین]]
|[[عروسى حويزى عبد على بن جمعه]]
+
|[[عروسى حویزى عبد على بن جمعه]]
|يازدهم
+
|یازدهم
 
|عربى
 
|عربى
|نویسنده از بين احاديث منسوب به اهل بيت علیهم السلام، اقدام به جمع‌آورى رواياتى نموده كه به نحوى ارتباط با آيات قرآن كريم داشته باشند، اعم از اين كه اين ارتباط از باب تفسير، استشهاد و يا تأييد آيه باشد.
+
|نویسنده از بین احادیث منسوب به اهل بیت علیهم السلام، اقدام به جمع‌آورى روایاتى نموده كه به نحوى ارتباط با آیات قرآن كریم داشته باشند، اعم از این كه این ارتباط از باب تفسیر، استشهاد و یا تأیید آیه باشد.
  
در جمع آورى، توجهى به اسانيد و قوت احاديث نداشته، روايات ضعيف السند و مرسل فراوانى در اين تفسير مشاهده مى‌شود.
+
در جمع آورى، توجهى به اسانید و قوت احادیث نداشته، روایات ضعیف السند و مرسل فراوانى در این تفسیر مشاهده مى‌شود.
  
 
تقطیع روایات در این تفسیر دیده می شود.
 
تقطیع روایات در این تفسیر دیده می شود.
  
سلسله اسناد احاديث حذف شده است.
+
سلسله اسناد احادیث حذف شده است.
  
 
در این تفسیر از اسرائیلیات استفاه شده است.
 
در این تفسیر از اسرائیلیات استفاه شده است.
  
در چند سوره ايشان نسبت به معانى حروف مقطعه بحث كرده‌اند.
+
در چند سوره ایشان نسبت به معانى حروف مقطعه بحث كرده‌اند.
 
|-
 
|-
|[[تفسير كنزالدقائق و بحرالغرائب]]
+
|[[تفسیر كنزالدقائق و بحرالغرائب]]
 
|[[قمى مشهدى محمد بن محمدرضا]]
 
|[[قمى مشهدى محمد بن محمدرضا]]
 
|دوازدهم
 
|دوازدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|
 
|
به عنوان ماحصل مهمترين تفاسير اماميه و اهل سنت شناخته می شود.
+
به عنوان ماحصل مهمترین تفاسیر امامیه و اهل سنت شناخته می شود.
  
اين تفسير، از تفاسير بلاغى و ادبى و شرح و حاشيه‌اى بر تفسير بيضاوى نيز محسوب مى‌گردد.
+
این تفسیر، از تفاسیر بلاغى و ادبى و شرح و حاشیه‌اى بر تفسیر بیضاوى نیز محسوب مى‌گردد.
  
 
از روایات نورالثقلین فراوان استفاده کرده است.
 
از روایات نورالثقلین فراوان استفاده کرده است.
سطر ۱۵۰: سطر ۱۵۰:
 
از جمله تفسیر روایی-اجتهادی محسوب می شود.
 
از جمله تفسیر روایی-اجتهادی محسوب می شود.
 
|-
 
|-
|[[الجوهر الثمين في تفسير الكتاب المبين]]
+
|[[الجوهر الثمین فی تفسیر الكتاب المبین]]
|[[شبر سيد عبدالله]]
+
|[[شبر سید عبدالله]]
|سيزدهم
+
|سیزدهم
 
|عربى
 
|عربى
 
|از جمله تفاسیر روایی–اجتهادی محسوب می شود.
 
|از جمله تفاسیر روایی–اجتهادی محسوب می شود.
  
معروف به تفسير وسيط شبر است.
+
معروف به تفسیر وسیط شبر است.
 
|-
 
|-
|[[تفسير جامع]]
+
|[[تفسیر جامع]]
|[[بروجردى سيد محمدابراهيم]]
+
|[[بروجردى سید محمدابراهیم]]
 
|پانزدهم
 
|پانزدهم
 
|فارسى
 
|فارسى
 
|
 
|
این تفسير، گردآورى شده روايات تفسيری منسوب به [[امام حسن عسكرى]] علیه السلام تفسير عياشى و تفسير منسوب به على بن ابراهيم قمى است.
+
این تفسیر، گردآورى شده روایات تفسیری منسوب به [[امام حسن عسكرى]] علیه السلام تفسیر عیاشى و تفسیر منسوب به على بن ابراهیم قمى است.
  
 
مباحث مربوط به ولایت امیرالمومنین به طور مفصل بیان شده است.
 
مباحث مربوط به ولایت امیرالمومنین به طور مفصل بیان شده است.
 
|}
 
|}

نسخهٔ ‏۳ اکتبر ۲۰۱۳، ساعت ۰۷:۳۶

تفاسیر روایی شیعه به ترتیب قرن تالیف:

نام کتاب نام مولف قرن زبان توضیحات
تفسیر القرآن الكریم (ثمالى) ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار دوم عربى اغلب روایات را از اهل بیت علیهم السلام و برخى دیگر را از صحابه و تابعین مانند ابن عباس و عكرمه نقل نموده است‌.
التفسیر المنسوب الى الامام العسكرى امام ابومحمد حسن بن على عسكرى سوم عربى
  • متن این تفسیر تا پایان آیه 282 سوره بقره موجود است‌.
  • طبق تحقیق های به عمل آمده انتساب این تفسیر به امام حسن عسكرى علیه السلام‌ نادرست است.
تفسیر قمى على بن ابراهیم قمى سوم عربى محققان در انتساب این تفسیر به علی بن ابراهیم تردید دارند.

تفسیر کتاب از تفاسیر تأویلی شمرده شده و تأویلهای دور از ذهن در آن بسیار است.

تفسیر فرات الكوفى فرات كوفى ابوالقاسم فرات بن ابراهیم چهارم عربى

حاوی روایاتی است که آیه ای از آیات قرآن را در وصف امیرالمومنین علیه السلام می داند.

كتاب التفسیر عیاشى محمد بن مسعود چهارم عربى از سوره حمد تا پایان سوره كهف موجود است و نیمی دیگر مفقود شده است.
عین العبرة فی غبن العترة سید احمد بن طاووس هفتم عربى در این تفسیر، آیات وارده در فضائل اهل بیت علیهم السلام و ردّ مخالفین آنها آمده است.

ترتیب آیات در آن رعایت نشده است.

نهج البیان عن كشف معانى القرآن شیبانى محمد بن حسن هفتم عربى از منابع مهم تفسیر البرهان سید هاشم بحرانى و نیز تفسیر المیزان در نقل روایت مى باشد.

مفسر اسباب النزول را از موضحات آیات دانسته، با اشاره و نقل آن مطلب خود را تكمیل مى‌نماید.

تأویل الآیات الظاهرة حسینى استرآبادى سید شرف الدین على دهم عربى این تفسیر به گردآوری روایاتی پرداخته که با تفسیر باطنی قرآن، آیه ای از قرآن را در مدح اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله یا ذم و نكوهش دشمنان آنان دانسته اند.
تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین كاشانى ملا فتح الله دهم فارسى از او تفسیر «زبده التفاسیر» و «خلاصه المنهج» منتشر شده است.
زبدة التفاسیر كاشانى ملا فتح الله دهم عربى
البرهان فى تفسیر القرآن بحرانى سید هاشم یازدهم عربى از مهمترین و جامع ترین تفاسیر روایی شیعه به شمار می رود.

تفسیری اجتهادی–روایی است که از اعمال نظر مفسر اثر گرفته است.

با وجود تلاش علمى فراوان در تفسیر البرهان، این كتاب بخشى از روایات ضعیفه در غلو و تحریف را دربردارد.

تفسیر الصافى فیض كاشانى ملا محسن یازدهم عربى جامع و مختصر است.

از جمله تفاسیر اجتهادی به شمار می رود.

مقدمه این کتاب از بهترین مقدمات تفسیری در بیان مطالب ضروری است که هر مفسر باید بداند.

مفسر در این کتاب ضمن بهرگیری از روایات در تفسیر به نقد و ارزیابی این روایات در دلالت بر آیه می پردازد.

مطالب غیرروایى در شأن نزول، لغت، قرائت و اعراب آیات غالباً از تفسیر بیضاوى اخذ شده است.

تفسیر المعین كاشانى محمد بن مرتضى یازدهم عربى روش تفسیری این کتاب مزجی و همانند «الصافی» فیض كاشانی است.

برای مختصر بودن، در کتاب از رموزی استفاده شده که در مقدمه به توضیح آنها پرداخته است.

تفسیر شریف لاهیجى شریف لاهیجى محمد بن على یازدهم فارسى تنها منبع نقل او مجامع حدیثى شیعه است.

جمع بین روایات و رفع تعارض آنها در موارد خاص و ارزیابی هاى رجالى از روش این کتاب تفسیری است.

تفسیر نورالثقلین عروسى حویزى عبد على بن جمعه یازدهم عربى نویسنده از بین احادیث منسوب به اهل بیت علیهم السلام، اقدام به جمع‌آورى روایاتى نموده كه به نحوى ارتباط با آیات قرآن كریم داشته باشند، اعم از این كه این ارتباط از باب تفسیر، استشهاد و یا تأیید آیه باشد.

در جمع آورى، توجهى به اسانید و قوت احادیث نداشته، روایات ضعیف السند و مرسل فراوانى در این تفسیر مشاهده مى‌شود.

تقطیع روایات در این تفسیر دیده می شود.

سلسله اسناد احادیث حذف شده است.

در این تفسیر از اسرائیلیات استفاه شده است.

در چند سوره ایشان نسبت به معانى حروف مقطعه بحث كرده‌اند.

تفسیر كنزالدقائق و بحرالغرائب قمى مشهدى محمد بن محمدرضا دوازدهم عربى

به عنوان ماحصل مهمترین تفاسیر امامیه و اهل سنت شناخته می شود.

این تفسیر، از تفاسیر بلاغى و ادبى و شرح و حاشیه‌اى بر تفسیر بیضاوى نیز محسوب مى‌گردد.

از روایات نورالثقلین فراوان استفاده کرده است.

از جمله تفسیر روایی-اجتهادی محسوب می شود.

الجوهر الثمین فی تفسیر الكتاب المبین شبر سید عبدالله سیزدهم عربى از جمله تفاسیر روایی–اجتهادی محسوب می شود.

معروف به تفسیر وسیط شبر است.

تفسیر جامع بروجردى سید محمدابراهیم پانزدهم فارسى

این تفسیر، گردآورى شده روایات تفسیری منسوب به امام حسن عسكرى علیه السلام تفسیر عیاشى و تفسیر منسوب به على بن ابراهیم قمى است.

مباحث مربوط به ولایت امیرالمومنین به طور مفصل بیان شده است.