علی احمدی میانجی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(آرشیو عکس و تصویر)
(بازنویسی شناسه)
سطر ۱: سطر ۱:
آیت الله علی احمدی میانجی (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، فقیه اصولی و استاد اخلاق حوزه علمیه قم است؛ که با وجود کسب فیض در محضر عالمانی چون آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردی]] و [[علامه طباطبایی|علّامه طباطبایی]] و نگاشتن کتاب‌هایی همچون [[مكاتيب الأئمة علیهم‌السلام (کتاب)|مکاتیب الائمه]]، مکاتیب الرسول و مالکیت خصوصی در اسلام، در زندگی خویش همواره سلوکی فروتنانه داشت و در مسیر بندگی حق گام برمی‌داشت.  
+
آیت الله علی احمدی میانجی (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، فقیه اصولی و استاد اخلاق حوزه علمیه قم است. از اساتید او می توان آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردی]] و [[علامه طباطبایی|علّامه طباطبایی]] را نام بر. مکاتیب الرسول، [[مكاتيب الأئمة علیهم‌السلام (کتاب)|مکاتیب الائمه]]، مواقف الشیعه و مالکیت خصوصی در اسلام از آثار مشهور او در بین اهل علم هستند.  
 
 
 
{{شناسنامه عالم
 
{{شناسنامه عالم
 
||نام کامل = علی احمدی میانجی
 
||نام کامل = علی احمدی میانجی

نسخهٔ ‏۱۷ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۴

آیت الله علی احمدی میانجی (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، فقیه اصولی و استاد اخلاق حوزه علمیه قم است. از اساتید او می توان آیت‌الله بروجردی و علّامه طباطبایی را نام بر. مکاتیب الرسول، مکاتیب الائمه، مواقف الشیعه و مالکیت خصوصی در اسلام از آثار مشهور او در بین اهل علم هستند.

۲2۰px
نام کامل علی احمدی میانجی
زادروز 1306 شمسی
زادگاه پورسخلو، آذربایجان شرقی
وفات 1379 شمسی
مدفن حرم حضرت معصومه سلام الله علیها - قم

Line.png

اساتید

آيت الله ابومحمد حجتى، آيت الله رضى زنوزى و علامه طباطبایی


آثار

مکاتیب الائمه، مكاتيب الرسول، مواقف الشيعه، التبرك، الاسير فى الاسلام و السجود على الارض


خاندان

مرحوم آخوند ملا على، جد دوم آيت الله احمدى ميانجى بشمار مى آيد. او در روستاى جهندنير، از توابع شمالى شهرستان ميانه ديده به جهان گشود. سپس جهت تحصيل علوم دينى، راهى حوزه علميه تبريز شد.

مرحوم ملا على، دو فرزند پسر به نام هاى محمود و احمد داشت، كه هر دو راه پدر را پيش گرفتند و به تحصيل علم و دانش روى آوردند و در تبليغ دين و هدايت مردم منطقه، نقش بسزايى داشتند.

حجة الاسلام والمسلمين شيخ احمد فرزند كوچك پدر (جد اول آيت الله احمدى ميانجى)، بيش از برادر بزرگش محمود به فراگيرى علوم اسلامى علاقه نشان داد. لذا به آموخته هاى خود در خدمت پدر بسنده نكرد و به حوزه علميه تبريز هجرت نمود.[۱]

پدر

ثقة الاسلام ملا حسينعلى احمدى (فرزند حجة الاسلام شيخ احمد)، پدر آيت الله احمدى ميانجى است. او در همان روستاى پورسخلو به دنيا آمد. پس از دوران كودكى با تشويق و همت پدر در سال 1331 ق، رهسپار حوزه علميه تبريز شد. حدود پنج سال در آن مركز علمى به تحصيل پرداخت و از محضرت اساتيدى مانند آيت الله آقا ميرزا خليل مجتهد تا سطح شرح لمعه فيض برد. همزمان با درگذشت پدر كه مصادف با سال 1336 بود، به منطقه بازگشت و به جاى پدر مسئوليت رهبرى و هدايت مردم را بر دوش گرفت. چون از روحيه اجتماعى خوبى برخوردار بود، در مدت كوتاهى توانست به امور تبليغى، فرهنگى و مذهبى توسعه و كارايى بيشتر و بهتر بدهد. قدرت و نفوذ معنوى وى در منطقه به قدرى چشمگير بود كه افراد شرور و خوانين از برخوردهاى صريح و ظلم ستيز او در هراس و اضطراب بودند و هرگز نمى توانستند پاى خود را از گليم خويش بيشتر دراز كنند؛ چنان كه نقش تاريخى وى در غائله آذربايجان در سال 1325 ش، در جهت هدايت مردم و مبارزه آنان با مسلك كمونيستى بر كسى پوشيده نيست.[۲]

مادر

آيت الله احمدى ميانجى، در يادداشت هاى پراكنده خود ويژگى هاى اخلاقى و فعاليت هاى اجتماعى پدر را چنين بيان مى كند:

«...مادرم از فرزندان حضرت رسول صلی الله علیه و آله و مرحوم پدرم طبق نوشته خودش، كه در آخر جلد دوم «شرح لمعه» آمده، در سال 1335 ق «شرح لمعه» مى خوانده است و در سال 1336 ق. كه قحطى بزرگ اتفاق افتاد و پدرم ترك تحصيل نموده و مشغول تبليغ و خدمت در محل شده است. پدرم خود زارع بود و كشاورزى داشت. خود در باغ ها در آبيارى كردن و حفر چشمه ها و درختكارى، و وقت خرمن كوبيدن گندم، كار مى كرد و هر سال زكات و خمس مى داد. در ايام ماه رمضان و محرم منبر مى رفت و در طول سال به كارهاى شرعى مردم، تبليغ احكام، رفع منازعات و اصلاح بين الناس مى پرداخت. به حضرت امام حسين علیه السلام علاقه خاصى داشت. گاهى تنها براى خودش روضه مى خواند و گريه مى كرد. حتى در صحرا و در باغ، هنگام كاركردن، و در مجالس مختلف كه براى مردم صحبت مى نمود، در آخر روضه مى خواند. من در ايشان حرص بر دنيا، و حسد به هم نوع نديدم؛ بلكه بر عكس، خدمت به هم نوع و احترام را لازم مى ديد و در رفع حوايج مردم كوشش مى كرد...».

او در اواخر عمر، به شهر ميانه رفته و در همانجا ماندگار شد. بعد از اندكى در سال 1351 ش، چشم از جهان فروبست. پيكر اين عالم پرتلاش به شهر قم انتقال داده شد و در قبرستان وادى السلام به خاك سپرده شد.

تولد

آيت الله على احمدى ميانجى، چهارم محرم الحرام 1345 ه.ق (1306 ش) در روستاى پورسخلو ديده به جهان گشود. دوران كودكى و نوجوانى را در چنين محيط خانوادگى، كه سرشار از تلاش و كوشش، صفا و صميميت و عبوديت و معنويت بود، سپرى كرد و در دامن مادرى از سلاله رسول اكرم صلی الله علیه و آله كاملاً تربيت اسلامى يافت.

تحصیلات

استاد میانجی‌، کتاب های‌ فارسی‌ متداول‌ در آن‌ روزگار، همچون‌ گلستان‌، نصاب‌ الصبیان‌ و منشآت‌ امیر نظام‌ را نزد پدرش‌ آموخت‌ و در ۱۲ یا ۱۳ سالگی‌ به‌ عزم‌ تحصیل‌ علوم‌ حوزوی‌ به‌ «میانه‌» رفت‌. ادبیات‌ عرب‌، حاشیه‌ ملا عبدالله، معالم‌ الاصول‌، قوانین‌ و شرح‌ لمعه‌ را نزد مرحوم‌ آیت الله شیخ‌ ابو محمد حجّتی‌ به‌ خوبی‌ فرا گرفت‌. بخشی‌ از شرح‌ لمعه‌ را نیز نزد حاج‌ شیخ‌ لطفعلی‌ و نوزی‌ میانجی‌ و شیخ‌ مهدی‌ جدیدی‌ آموخت‌. سپس‌ به‌ سفارش‌ آیت الله ونوزی‌ به‌ تبریز رفت‌ و در مدرسه حسن پادشاه و مدرسه حاج علی‌اصغر تبریز از محضر چندی‌ از عالمان‌ آن‌ دیار، از جمله‌ علامه‌ طباطبایی‌ بهره‌ برد. اقامت‌ وی‌ در تبریز چهار ماه‌ طول‌ کشید. پس‌ از آن‌، با مهاجرت‌ علامه‌ طباطبایی‌ به‌ قم‌، وی‌ نیز عزم‌ قم‌ کرد.

هجرت به قم

علی جوان با رضایت پدر تصمیم می‌گیرد که کسب علم را در قم پی بگیرد. آن مرحوم چگونگی حرکت به سوی قم را این‌گونه شرح داده است:

«پدرم پول چندانی نداشت. هروقت که یادم می‌آید، متأثر می‌شوم؛ چراکه ایشان دلش می‌خواست به ما کمک کند، ولی قادر به این کار نبود. در یک کلام عرض کنم که ما را راه انداخت و یک مقدار پول که نمی‌دانم چگونه تهیه کرده بود، به من داد و ما به سوی قم روانه شدیم.

شوهرخاله‌ام، که بعدها پدرخانم من شد، یک ماشین باری پیدا کرد. آن زمان مقارن جنگ بود و ماشین و یا وسیله نقلیه زیادی در دسترس نبود. نمی‌دانم بار ماشین چه بود، ولی فکر کنم پنبه بود. جایی که برایم در نظر گرفته شد، بغل راننده بود. ما سه نفر بودیم؛ همین‌که می‌خواستم سوار شوم، دیدم یکی از طلبه‌ها زن و بچه‌اش هم همراهش است. من به او گفتم شما با خانمت جلو بنشین، من بالای ماشین می‌روم. دو نفری رفتیم بالای ماشین و روی پنبه‌ها خوابیدیم و برای اینکه در جاده پرت نشویم، دست‌هایمان را زیر طناب‌هایی که پنبه را بسته بودند، قرار دادیم. جاده‌ها در آن زمان آسفالت نبود و دست‌اندازهای جاده تکان‌های سختی به ماشین می‌داد. یک شب راه آمدیم، صبح حدود ساعت هفت و نیم یا هشت صبح به زنجان رسیدیم. آن زمان از زنجان تا تهران قطار رفت و آمد می‌کرد.

برای اینکه بلیت قطار بگیریم، یکی دو ساعت قبل از اذان صبح به ایستگاه راه‌آهن رفتیم، اما بلیت گیرمان نیامد. آن رفیق ما که زن و بچه همراهش بود، به‌طریقی بلیت گرفت. ما هم وسایل خودمان را به توشه راه‌آهن داده، خودمان هرکدام یک سفره نان برداشتیم و قصد کردیم که پیاده به سوی تهران حرکت کنیم. به یک قهوه‌خانه رسیدیم... . یک سواری آمد و گفت من به قره‌بلاغ می‌روم. قره‌بلاغ تقریباً در شش فرسخی زنجان واقع شده است. سوار شدیم و از هرکدام شش تومان گرفت. به این امید که فردا بلیت تهیه کنیم، شب را در قره‌بلاغ خوابیدیم، اما موفق به تهیه بلیت نشدیم و صبح روز بعد با یک نفربر روسی تا تاکستان آمدیم. از تاکستان تا قزوین را با یک سواری طی کردیم و از قزوین تا تهران را با یک اتوبوس آمدیم. اتوبوس‌های آن زمان صندلی نداشت؛ مسافران را داخل اتوبوس می‌چیدند. نُه تومان هم به اتوبوس دادیم. یک مسافرخانه در اطراف ایستگاه راه‌آهن تهران بود که شب را در آنجا خوابیدیم و سه تومان هم از این بابت پرداختیم. صبح روز بعد با قطار به قم آمدیم... . خلاصه اینکه از میانه تا قم سه یا چهار شب در راه بوده، حدود ۶۳ تومان هم خرج کرده بودم. به هرحال با این شرایط وارد قم شدم».[۳]

اساتید

  • آيت الله حجتى
  • آيت الله زنوزى
  • آیت‌الله بروجردی
  • آیت‌الله حجّت کوه‌کمره‌ای
  • علامه طباطبایی
  • آیت‌الله مرعشی نجفی
  • آیت‌الله کافی‌الملک
  • آیت‌الله گلپایگانی
  • آیت‌الله زنجانی
  • آیت‌الله محقق داماد
  • آیت‌الله میرزاهاشم آملی
  • آیت‌الله حسین قاضی

تشكيل محفل تفسيرى

او در كنار تحصيل، با همكارى و همفكرى تنى چند از دوستان فاضل خود، همچون آيات: سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى، سيد مهدى روحانى و سيد ابوالفضل ميرمحمدى، اقدام به برگزارى بحث تفسير هفتگى كردند و پس از ايشان نيز آيات ديگرى مثل: آقا موسى زنجانى، احمد آذرى قمى، احمد پايانى، موسوى زنجانى و... به جمع آنان پيوستند. اين محفل علمى، به طور مرتب در هر هفته برگزار مى شد. اعضاى جلسه هر كدام به تفاسير مختلف مراجعه مى كردند و پيرامون آيات مباحث مفيدى را مطرح مى نمودند كه اغلب ظريف و دقيق و پربار بود. چنان كه اين اواخر آيت الله احمدى تأسف مى خورد كه چرا مذاكرات اين جلسات از اول يادداشت و ضبط نشد و مى فرمود: به خصوص آقاى سيد مهدى روحانى، پيرامون هر آيه اى از قرآن، يك برداشت و حرف جديدى داشت.

گاهى بحث و گفتگو در ميان اعضا به قدرى طولانى مى شد و آقايان مبانى همديگر را مورد مناقشه و نقض قرار مى دادند كه در نهايت جمع بندى بحث ها را مشكل مى كرد. در اين مورد آيت الله احمدى نقل مى كرد: «من هنگام جمع بندى جلسه به شوخى مى گفتم: يك فايده جلسه تفسير ما اين است كه با اين اشكالات و مباحثات، آيات محكمه خداوند، متشابه مى شود؛ چون آقايان آن قدر دقت و موشكافى مى كردند كه آن احتمال و نظرى كه انسان هنگام مطالعه داشت، از او گرفته مى شد».

اگر چه برخى اعضاى اين محفل قرآنى با گذشت زمان و به علت مسافرت به مناطق مختلف يا مسئوليت هاى اجرايى در تمام جلسات حضور نمى يافتند و شخصیت هاى ديگرى مى آمدند، با اين حال اعضاى اصلى و بنيانگذار آن، از جمله آيت الله احمدى، همچنان با حضور قوى و فعال خود مانع از تعطيلى آن مى شدند. اين محفل تفسيرى تا همين اواخر نيز ادامه يافت و نزديك به نيم قرن به فعاليت خود ادامه داد. از آيت الله احمدى، يادداشت هايى از اين جلسات به جاى مانده است.

تدریس فقه و اخلاق

وى از همان دوران طلبگى ضمن تحصيل، به تدريس نيز اهتمام داشت و درس هاى پيشين را به طلاب و فضلاى پايين تر از خود مى آموخت. آيت اللّه احمدى در حوزه علميه قم جزو اساتيد شناخته شده در سطوح عالى به شمار مى رفت. به فقه و بخصوص به كتاب ارزشمند مكاسب شيخ انصارى، عنايت و علاقه خاصى داشت و هر سال آن را براى عده اى تدريس مى نمود. او در امر آموزش طلاب، با شهيد آيت الله قدوسى در مدرسه حقانى همكارى داشت و از اساتيد سرشناس اين مركز علمى و انقلابى محسوب مى شد.

علاوه، درس اخلاق ايشان نيز در سطح حوزه علاقمندان زيادى داشت. لذا از مدارس مختلف، مانند مدرسه شهيدين، مدرسه معصوميه و مدرسه كرمانى ها، دعوت مى شد و براى طلاب و فضلا در سطح هاى گوناگون درس اخلاق، كه با جذابيت ويژه اى توأم بود، ارائه مى داد. او كه يك عمر فقه را با اخلاق به هم آميخته بود، تبلور عينى يك «فقيه اخلاقى» بود.

فعاليت هاى فرهنگى و اجتماعی

عمده خدمات فرهنگى-اجتماعى مرحوم آيت الله احمدى ميانجى در دو شهر ميانه و قم بوده است:

الف) ميانه:

در اواسط دهه سى كه نهضت «مدارس ملى» با ابتكار شخصیت هاى روحانى مانند آيت الله شهيد دكتر بهشتى و امام موسى صدر در شهر قم آغاز شد، آن دو بزرگوار در اين شهر اقدام به تأسيس مدارسى به نام هاى «مدرسه ملى صدر» و «دين و دانش» كردند. در شهر ميانه نيز آيت الله احمدى، با پيروى از اين دو شهيد، اوايل دهه چهل، با همكارى چند تن از افراد نيكوكار «مدرسه رضوى» را راه‌اندازى كرد. اين مركز آموزشى، در تربيت دينى و مذهبى كودكان و نوجوانان ميانه بسيار مؤثر بود.

در سال 1348 آيت الله احمدى در يك اقدام ديگر، مركز فرهنگى-مذهبى مهمى را تحت عنوان «انجمن دين و دانش» بنا نهاد كه در آن مقطع در رشد و تعالى فكرى، عقيدتى و اخلاقى جوانانِ دبيرستانى و دانشگاهى نقش اساسى و تاريخى داشت به طورى كه اغلب تربيت يافتگان اين مركز، به نيروهاى بالقوه انقلاب اسلامى تبديل شدند و هنگامى كه انقلاب در سال 1356 به مرحله بحرانى خود رسيد، همه در خدمت آن قرار گرفتند و از جان خود براى پيشبرد نهضت اسلامى مايه گذاشتند.

مؤسسه قاليبافى و صندوق قرض الحسنه مهديه، دو خدمت ديگرى بود كه تقريباً همزمان با تأسيس انجمن دين و دانش، به همت آيت الله احمدى و با هميارى تنى چند از معتمدين ميانه انجام پذيرفت. مؤسسه قاليبافى اگر چه بعد از چند سالى به علت مشكلات و موانعى به تعطيلى گراييد، اما صندوق قرض الحسنه هنوز هم فعال است و بيش از 30 سال است كه بخشى از نيازهاى قشر محروم را آبرومندانه تأمين مى كند.

ب) قم:

صندوق ذخيره علوى، مؤسسه خيريه الزهراء سلام الله علیها و جامعه ناصحين قم از جمله مراكز مهم و مؤثر در قم بشمار مى آيند كه آيت الله احمدى جزء مؤسسين پرتلاش آن بود. اهميت هر كدام در جهت رفع مشكل مادى و معنوى مردم و احياى امر به معروف و نهى از منكر در سطح شهرستان قم بر كسى پوشيده نيست. اشتياق آيت الله احمدى براى خدمت به مردم، بدان حد بود كه محل اقامه نماز جماعت ايشان (مسجد عبداللهى واقع در سه راه بازار قم)، به عنوان محلى جهت رفع نياز نيازمندان شناخته شده بود و در طول سال ها امامت ايشان در آن مسجد، گره از مشكل صدها انسان آبرومند و حاجتمند گشوده مى شد.

آثار

  • 1. مكاتيب الرسول در چهار جلد: اين كتاب نفيس در پانزده فصل مهم، تنظيم و تدوين يافته است كه در آن موضوعاتى از قبيل نامه هاى پيامبر به پادشاهان، كارگزاران و رهبران ساير اديان، قراردادهاى آن حضرت، نوشته هاى پيامبر در نزد امامان معصوم علیهم السلام، مكتوبات آن حضرت در موضوعات متفرق، مكتوبات منسوب به آن حضرت، كاتبان وحى، ويژگى هاى آن‌ها از حيث فصاحت و بلاغت، غرائب موجود در آن‌ها، چگونگى آغاز و انجام آن‌ها و ساير موضوعات تحقيقى و علمى مفيد كه به مناسبت هايى در لابه لاى فصول مطرح شده است.

استفاده از منابع و مآخذ مهم اهل سنت از حيث كمى و كيفى از امتيازات بارز اين اثر كم نظير مى باشد. اين كتاب به جهت اهميت ويژه اى كه دارد، بى درنگ مورد استقبال كم‌نظير انديشمندان اسلامى و غيراسلامى قرار گرفت و تاكنون چندين بار با مجلدات و اندازه هاى مختلف در بيروت، تهران و قم به چاپ رسيده است. اولين چاپ آن در سال 1339، با همكارى حجج الاسلام والمسلمين: محمدمهدى حجتى و ميرزا قدرت اسكندرى از طريق چاپخانه علميه قم انجام پذيرفت و آخرين آن را كه همراه با تصحيح، تنقيح و اضافات مؤلف بود، در سال 1377 ش، انتشارات دارالحديث در چهار جلد با كيفيت مطلوب چاپ كرد و در اختيار علاقمندان قرار داد.

در ارزش و اهميت اين كتاب همين بس كه وقتى آيت الله موسوى اردبيلى، در سال هاى پيش از انقلاب در قاهره از يك كتاب فروشى معتبر درخواست كتاب باارزشى كرد، فروشنده كتاب بلافاصله «مكاتيب الرسول» را نشان مى دهد و خريد و مطالعه آن را به ايشان توصيه مى كند؛ و يا شخصيت بزرگى چون امام موسى صدر، «مكاتيب» را از مؤلفش به عنوان هديه نمى گيرد؛ بلكه آن را از بازار تهيه مى كند تا در ترويج آن سهيم باشد.


  • 2. مواقف الشيعه در سه جلد: اين كتاب، شامل نزديك به يك هزار مناظره و احتجاج از صحابه پيامبر صلی الله علیه و آله، اصحاب امامان معصوم علیهم السلام، راويان، محدثان، عالمان و شخصيت هاى بزرگ شيعه در طول تاريخ مى باشد و از منابع معتبر شيعه و اهل سنت جمع آورى شده و در سه مجلد، تدوين يافته است. مؤلف فرزانه در مقدمه اين كتاب، ضمن توضيح درباره جدال و اقسام آن، انگيزه نگارش خود را به طور اجمال اين چنين بيان مى دارد:

«هر كس در محتواى مناظرات اين كتاب دقت و تأمل كند، به وضوح قدرت تفكر، رشد عقلى و دقت نظر علماى شيعه را مشاهده مى كند و اهتمام آنان را به امور دينى به خوبى درمى يابد و برايش روشن مى شود كه دانشمندان شيعى در طول تاريخ، اهل منطق و برهان بوده و هرگز به نيرنگ پناه نبرده اند. علاوه بر مبانى خود، به كتب و عقايد مخالفان خويش آگاهى كامل داشتند و در بحث و مناظره جانب انصاف و متانت را كاملاً مراعات مى كردند و همه اين امتيازات را هم از اهل بيت علیهم السلام گرفته اند. نيز مى فهمد، به خلاف شيعه، آن‌هايى كه با شيعه به مقابله و مخالفت برخاستند، هيچ يك اين مزايا را نداشتند، بلكه حتى فاقد آن بودند و...».


  • 3. التبرك: در سال هاى پيش از انقلاب با توجه به شبهاتى كه ايادى وهابيت در جامعه اسلامى و اذهان مسلمانان ايجاد مى كردند و هر روز دامنه آن در سطح عميقى گسترش مى يافت، آيت الله احمدى با درك ضرورت موضوع به نگارش اين اثر مفيد پرداخت و بدين ترتيب به مقابله با اين تهاجم فرهنگى برخاست. او دراين اثر گرانسنگ، اولاً در مقدمه كتاب، بيشتر اختلاف موجود در ميان فرق اسلامى را غيرواقعى و نتيجه سوءتفاهم ها و دسيسه هاى دشمنان قلمداد مى كند. سپس در فصل اول، موضوع تبرك را در موارد متعدد، از ديدگاه احاديث پيامبر و تاريخ و سيره صحابه مورد بررسى و موشكافى قرار مى دهد. در فصل دوم نيز به همان شيوه، موضوع بوسيدن را بررسى مى كند. استناد او به روايات و شواهد تاريخى به صورتى است كه هيچ يك از فرق اسلامى قادر بر انكار و ايجاد شبهه در آن نيستند.


  • 4. الاسير فى الاسلام: مؤلف در اين كتاب ارزشمند نخست در مقدمه، ضمن ارائه مباحثى از قبيل مفهوم قيام، جهاد و دفاع، آداب و احكام جنگ، توصيه هاى امام على علیه السلام در جنگ، حقوق حيوانات در اسلام و چگونگى رفتار با اسيران در جنگ هاى صليبى، مغول، دولت عثمانى، جنگ جهانى دوم، جنگ كره شمالى و ويتنام با آمريكا، جنگ اسرائيل و جنگ عراق، به چگونگى رفتار ايران با اسيران عراقى در مقايسه با كشورهاى ديگر مى پردازد، سپس مباحث اصلى كتاب را با موضوعاتى همچون: بحث لغوى جنگ، انگيزه هاى جنگ، جنگ در تورات و انجيل، وجود دعوت به اسلام، رفتار امام على علیه السلام با اسيران، اسير در عصر جاهليت و اسير در اسلام مطرح مى سازد. آن گاه موضوع اخير را در دو مقامِ «گرفتن اسير از طوائف مختلف كفار» و «احكام اسيران بُغاة» دنبال مى كند و در نهايت، كتاب با مباحثى درباره «حقوق اسير» به پايان مى رسد. آيت الله احمدى در هر بخش اين كتاب، موضوعات مربوطه را، با آيات، روايات و شواهد تاريخى از سيره امامان معصوم علیهم السلام به هم آميخته و اضافه بر آن، از منابع اهل سنت نيز بيشترين بهره را برده است.


  • 5. السجود على الارض: در اين اثر نفيس كه شامل بحث هاى قرآنى، حديثى، فقهى، اصولى و تاريخى پيرامون موضوع «سجده» مى باشد، مؤلف، قدرت اجتهادى و فقاهتى خويش را به روشنى به اثبات مى رساند. وى در اين كتاب ابتدا، سير تاريخى سجده را به چهار دوره متفاوت تقسيم مى كند. سپس هر كدام آن‌ها را همراه با اقوال، آرا و اجتهادات صحابه، تابعين و تابعين آنان، مورد بحث و بررسى قرار مى دهد و در بخش آخر، بحث مبسوطى را درباره فضيلت سجده بر تربت امام حسين علیه السلام با استناد به احاديث مطرح مى نمايد.


  • 6. مالكيت خصوصى: در اوايل انقلاب، از سوى برخى گروهك ها شبهاتى در جامعه ترويج و القا مى شد مبنى بر اين كه: در اسلام مالكيت خصوصى وجود ندارد و اگر هم باشد، بسيار محدود است؛ يا در اسلام سرمايه و ثروت جايگاهى ندارد و اجاره يك نوع استثمار و بهره كشى از ضعيفان است و... آيت الله احمدى جهت پاسخ به اين شبهات، سلسله مباحثى را پيراموى مالكيت خصوصى در رمضان سال 1359، در انجمن دين و دانش ميانه آغاز مى كند و با استفاده از آيات و روايات در صدد رفع شبهه برمى آيد و نظر اسلام را در اين خصوص روشن مى سازد. يادداشت هاى اين مباحث، با تصحيح و اضافاتى به صورت كتاب مذكور، در پاييز سال 1361 از سوى مؤسسه نشر اسلامى به چاپ رسيد و تاكنون چندين نوبت تجديد چاپ شده است.
  • 7. احاديث اهل البيت عن طرق اهل السنة: اين كتاب ارزشمند اثر مشترك آيت الله احمدى و مرحوم آيت الله حاج سيد مهدى روحانى است. همان طورى كه از نام آن پيداست، در اين مجموعه، احاديث و روايات اهل بيت علیهم السلام در موضوعات مختلف كه از طريق اهل سنت نقل شده و در كتاب هاى روايى و تاريخى معتبر آنان موجود است، گردآورى شده است و در نوع خود يك تحقيق بديع و ابتكارى بشمار مى آيد.

اين مجموعه نفيس در ابواب و موضوعات گوناگون مانند: تفسير، عقايد، فضايل، تاريخ اهل بيت علیهم السلام و تاريخ صحابه پيامبر و... به بحث پرداخته است و البته غالب مباحث آن در موضوعات فقهى و احكام عملى است. تعداد كتاب ها و منابعى كه اين احاديث و روايات از آن‌ها جمع آورى شده، نزديك به دويست عنوان و اثر معتبر مى باشد. جلد اول اين اثر، بيست جلدى در سال 1379 ش، زيور طبع پوشيد و به موضوع طهارت و جنائز مى پردازد. مجلدات بعدى را نيز مؤسسه نشر اسلامى به تدريج چاپ و منتشر خواهد كرد.

  • 8. لزوم وزارت اطلاعات در حكومت اسلامى: در اين كتاب، مؤلف فرزانه نخست با استناد به ادله عقلى و نقلى به ضرورت وجود تشكيلات اطلاعاتى در حكومت اسلامى مى پردازد و بحث مبسوطى در اين زمينه ارائه مى دهد. سپس مباحث متنوعى را نيز در موضوعات مختلف؛ از جمله: معناى نصيحت، بحث عريف و نقيب، معناى تجسس و سوء‌ظن و موارد جواز اين دو و وجوب حسن ظن را از ديدگاه قرآن و احاديث مطرح مى سازد.


  • 9 و 10. حاشيه و تعليقه بر كتاب هاى «معادن الحكمه» مرحوم فيض كاشانى و «شيعه در اسلام» مرحوم علامه طباطبايى، از ديگر آثار به چاپ رسيده آيت الله احمدى بشمار مى آيد.

رحلت

اين عالم فرزانه پس از هفتاد و سه سال زندگى توأم با تلاش، تحقيق و پژوهش، بامداد روز دوشنبه، بيست و يكم شهريور 1379 چشم از جهان فروبست

پیکر ایشان از مسجد امامِ قم به حرم حضرت معصومه سلام الله علیها تشييع شد و با تجليل فراوان، در جوار كريمه اهل بيت علیهم السلام جنب مرقد علامه طباطبايى و شهيد مرتضى مطهرى به خاك سپرده شد.

پانویس

  1. سيماى ميانه، خطه ولايت، عبدالرحيم اباذرى، انتشارات نبوغ، قم، 1374، ص 197.
  2. همان، ص 208 و تاريخ انقلاب اسلامى شهرستان ميانه، عبدالرحيم اباذرى، مركز اسناد انقلاب اسلامى، تهران، 1380 فصل اول.
  3. «خاطرات آیت‌الله علی احمدی میانجی؛ قم: دفتر آیت‌الله میانجی؛ بی‌تا؛ ص ۴۲ و ۴۳.

منابع

عبدالرحيم اباذرى، ستارگان حرم، جلد 11

آرشیو عکس و تصویر