عبدالله مامقانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (صفحه‌ای جدید حاوی '{<I>منبع اين نوشتار يک سايت است. آن را با نوشته خودتان جايگزين کنيد.</I>} آیت الله ش...' ایجاد کرد)
 
(۱۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{<I>منبع اين نوشتار يک سايت است. آن را با نوشته خودتان جايگزين کنيد.</I>}
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = شیخ عبدالله مامقانی
 +
||تصویر= [[پرونده:Mamaghni.jpg|230px]]
 +
||زادروز =  ۱۲۹۰ قمری
 +
|زادگاه = [[نجف]]
 +
|وفات =  ۱۳۵۱ قمری
 +
|مدفن = نجف
 +
|اساتید =  [[محمدحسن مامقانی]]، غلامحسین دربندی، حسن خراسانی،...
 +
|شاگردان = [[سید محمدهادی میلانی|آیت‌الله میلانی]]، [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله نجفی مرعشی]]، [[سید عبدالاعلی سبزواری]]،...
 +
|آثار = [[التنقیح المقال فی علم الرجال|تنقیح المقال فی علم الرجال]]، [[مقباس الهدایة فی علم الدرایة (کتاب)|مقباس الهدایة فی علم الدرایة]]، منهج الرشاد، مناسک الحج، الفوائد الطبیة،...
 +
}}
  
آیت الله شیخ عبدالله مامقانی
+
'''شیخ عبدالله مامقانی''' (۱۳۵۱-۱۲۹۰ ق) فرزند [[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]، از دانشمندان برجسته [[شیعه]] در علوم متعدد خصوصاً در [[علم رجال]] بود. کتاب «[[تنقيح المقال فى علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال فی علم الرجال]]» از مهمترین آثار اوست.
  
زندگی نامه
+
==زندگی‌نامه==
  
عبدالله مامقانی در تاریخ 15ربیع الأول1290 هـ. ق درنجف اشرف دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید علوم اسلامی را آموخت.
+
عبدالله مامقانی در تاریخ ۱۵ربیع الأول ۱۲۹۰ هـ. ق در [[نجف|نجف اشرف]] دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن [[قرآن]] را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش -[[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]- تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید [[علوم اسلامی]] را آموخت.
  
در ربیع‌الأول سال 1308 هـ. ق به درس خارج اصول و در محرم سال 1309 هـ.ق به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال 1323 هـ. ق) این کار ادامه داشت.
+
'''تحصیلات:'''
  
ایشان موفق شد اجازه اجتهاد را از پدرش، با اینکه وی در سختگیری اعطای اجازه به شاگردانش معروف بود، دریافت کند.
+
شیخ عبدالله مامقانی در [[ماه ربیع الاول|ربیع‌الأول]] سال ۱۳۰۸ هـ.ق به درس خارج [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و در [[ماه محرم|محرم]] سال ۱۳۰۹ هـ.ق به درس [[فقه]] پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال ۱۳۲۳ هـ.ق) این کار ادامه داشت.
  
از سال 1309 هـ. ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد.
+
ایشان موفق شد اجازه [[اجتهاد]] را از پدرش، با اینکه وی در سختگیری اعطای [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] به شاگردانش معروف بود، دریافت کند.
  
در سال1322 به مشهد مقدس سفر کرد و در سال1338 به حج مشرف شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.
+
مامقانی از سال ۱۳۰۹ هـ. ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز [[روز عاشورا|عاشورا]] را تعطیل می‌کرد.
  
وی به سال 1346 هـ. ق به مشهد مقدس و قم سفر کرد و حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.
+
عبدالله مامقانی در سال ۱۳۲۲ به [[مشهد|مشهد مقدس]] سفر کرد و در سال ۱۳۳۸ به [[حج]] مشرف شد که مایه عزت [[شیعه]] را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ [[نماز جماعت]] بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب [[عامه]] پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.
  
شاگردان
+
او به سال ۱۳۴۶ هـ. ق به [[قم]] سفر کرد و حاج [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.
  
ایشان در طول سال های متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:
+
'''وفات:'''
  
1ـ آیت‌الله میلانی صاحب محاضرات فی الفقه الإمامیه و قادتنا کیف نعرفهم
+
مرحوم مامقانی، در ۱۶ [[ماه شوال|شوال]] سال ۱۳۵۱ق (۱۳۱۱ شمسی) در ۶۱ سالگی، درگذشت و پیکر مطهرش را در مقبره پدرش [[محمدحسن مامقانی]] واقع در محله العماره [[نجف]]، به خاک سپردند.
  
2ـ آیت‌الله نجفی مرعشی صاحب کتاب القصاص و غایة القصوی
+
==شاگردان==
  
3ـ آیت‌الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری صاحب مهذب الأحکام و مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن
+
ایشان در طول سال های متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:
 
 
4ـ آیت‌الله میرزا باقر زنجانی صاحب حاشیه بر رسائل و مکاسب و کفایه
 
 
 
5ـ حجت‌الاسلام عبدالحسین حلی صاحب ترجمة الشریف الرضی
 
 
 
6ـ حجت‌الاسلام محمدرضا فرج‌الله نویسندۀ الغدیر فی الإسلام
 
 
 
7ـ حجت‌الاسلام محمد حرزالدین نجفی نویسندۀ معارف الرجال و مراقد المعارف
 
 
 
8ـ حجت‌الاسلام سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم صاحب دلیل القضاء الشرعی
 
 
 
9ـ حجت‌الاسلام سید حسن میر جهانی اصفهانی صاحب نوائب الدهور فی علائم الظهور
 
 
 
10ـ حجت‌الاسلام سید عبدالرزاق موسوی مقرم صاحب مقتل الحسین و زید الشهید
 
 
 
11ـ حجت‌الاسلام سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
 
 
 
12ـ حجت‌الاسلام سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
 
 
 
13ـ حجت‌الاسلام محمد خطیب حائری
 
 
 
14ـ حجت‌الاسلام شیخ محمدعلی غروی اردوبادی نویسندۀ علی ولید الکعبه و سبع الدجیل
 
 
 
15ـ حجت‌الاسلام شیخ صادق تنکابنی نجفی نویسندۀ أحکام الخلل فی الصلاه
 
 
 
16ـ حجت‌الاسلام سید عبدالمطلب حیدری کاظمی نویسندۀ الإمام موسی الکاظم
 
 
 
17ـ حجت‌الاسلام سید مهدی موسوی غریفی
 
 
 
18ـ حجت‌الاسلام میرزا یحیی ارومی
 
 
 
19ـ حجت‌الاسلام سید سعید حکیم نجفی
 
 
 
تألیفات
 
 
 
در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد که برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:
 
 
 
1-  نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیه بر مبحث خیارات مکاسب شیخ انصاری)
 
 
 
2-  القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
 
 
 
3ـ  مناسک الحج
 
 
 
4-  منهج الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
 
 
 
5-  الاثنی عشریه كه دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به ائمه اطهار علیهم السلام است به نام‌های:
 
 
 
غایة المسئول فى إنتصاب المهر بالموت قبل الدخول
 
  
كشف الریب و السوء عن اغناء كل غسل عن الوضو
+
۱. [[سید محمدهادی میلانی|آیت‌الله سید محمدهادی میلانی]]، صاحب «محاضرات فی الفقه الإمامیه» و «قادتنا کیف نعرفهم»
  
وسیلة النجاه
+
۲. [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله نجفی مرعشی]]، صاحب «کتاب القصاص» و «غایة القصوی»
  
مجمع الدرر فی مسائل إثنتى عشر
+
۳. آیت‌الله [[سید عبدالاعلی سبزواری|سید عبدالأعلی موسوی سبزواری]]، صاحب مهذب الأحکام
  
المسائل العاملیة
+
۴. آیت‌الله میرزا باقر زنجانی، صاحب حاشیه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]]
  
المسائل الخوئیه
+
۵. شیخ عبدالحسین حلی، صاحب ترجمه [[سید رضی|الشریف الرضی]]
  
المسافرة لمن علیه قضاء شهر رمضان مع ضیع الوقت
+
۶. شیخ محمدرضا فرج‌الله، نویسندۀ الغدیر فی الإسلام
  
عدم إیراث العقد و الوطی لذات البعل شبهة و حرمتها علیه ابدا
+
۷. شیخ محمد حرزالدین نجفی، نویسندۀ معارف الرجال و مراقد المعارف
  
المسئله الجيلانية
+
۸. سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم، صاحب دلیل القضاء الشرعی
  
إقرار بعض الورثة بدین و إنكار الباقین
+
۹. [[سید محمدحسن میرجهانی|سید محمدحسن میرجهانی اصفهانی]]، صاحب نوائب الدهور فی علائم الظهور
  
كشف الإستار فی وجوب الغسل علی الکفار
+
۱۰. سید عبدالرزاق موسوی مقرم، صاحب [[مقتل الحسين(عليه السلام) (مقرم) (کتاب)|مقتل الحسین]] و زید الشهید
  
مخزن اللئالی فی فروع العلم الاجمالی
+
۱۱. سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی
  
6- حاشیه فرائد الأصول
+
۱۲. سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری
  
7- التنقیح المقال فی علم الرجال
+
۱۳. شیخ محمد خطیب حائری
  
8ـ الفوائد الرجالیة
+
۱۴. شیخ محمدعلی غروی اردوبادی، نویسندۀ علی ولید الکعبه و سبع الدجیل
  
9- مخزن المعانی فی ترجمة المحقق المامقانى
+
۱۵. شیخ صادق تنکابنی نجفی، نویسندۀ أحکام الخلل فی الصلاه
  
10- سراج الشریعة فی آداب الشریعه
+
۱۶. سید عبدالمطلب حیدری کاظمی، نویسندۀ الإمام موسی الکاظم
  
11- الفوائد الطبیة
+
==آثار و تألیفات==
  
ویژگی های اخلاقی
+
شیخ مامقانی در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد. برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:
  
علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی اخلاقی او نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که دربارة ايشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. زهد، ورع (پرهیزگاری)، فروتنی، گفتار صریح و دوری از تمام مظاهر کبر، ریا و اخلاق ناپسند از ویژگی‌های نمایان وی بود.»
+
۱. [[التنقیح المقال فی علم الرجال|تنقیح المقال فی علم الرجال]]؛ [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] این کتاب را مفصل ترین و جامع ترین کتب [[علم رجال|رجالی]] شیعه می داند.
  
در کتاب «مرآه‌الرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نيز مواجه‌ایم که شیخ عبدا... مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است.
+
۲. [[مقباس الهدایة فی علم الدرایة (کتاب)|مقباس الهدایة فی علم الدرایة]]
  
وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهدة تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشكيل و برپاداري عزاي سیدالشهداء امام حسین(ع) و احیاي شعائر حسینی است.
+
۳. مناسک الحج
  
شیخ مامقانی، همچون دیگر نصایح این کتاب، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقيه بزرگوار به اقامة سوگواری سالار شهیدان علاقة بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامة عزا می‌کرد.
+
۴. منهج الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)
  
وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و دربارة آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد.»
+
۵. الاثنی عشریه، که دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به [[ائمه اطهار]] علیهم السلام است
  
شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را دربارة برپاداري عزاداري حسینی، در اين كتاب، پس از توصیه به توسل به اهل بیت(ع) ذکر کرده است.
+
۶. حاشیه بر [[فرائد الاصول (کتاب)|فرائد الأصول]]
  
توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که دربارة این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است.
+
۷. نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیه بر مبحث خیارات "[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]" [[شیخ انصاری]])
  
به همين سبب دربارة معنای تفصیلی هر یک از وصایا در پاورقی توضیح داده خواهد شد.(2) متن اصلی کتاب به زبان عربی است که ترجمة بخش منتخب آن بدین وسیله تقدیم خوانندگان می‌شود.
+
۸. فوائد الرجالیة
  
نصایح شیخ عبدالله درباره عزاداری امام حسین
+
۹. مخزن المعانی فی ترجمة المحقق المامقانى
  
«... و اي فرزندم! بر تو باد برپاداري عزا و سوگ اباعبدالله (بر او سلام (خدا) باد!) در هر روز و شب يك بار تا آنجا كه بتواني. در صورتي كه نتوانستي هزينة اين كار را تأمين کني و جز خواندن كتاب عزاداري(3) (امام حسين (ع)) براي خانواده‌ات برايت ممكن نشد، چنين كن (حداقل این كتاب‌ها را براي خانواده‌ات بخوان.)؛
+
۱۰. سراج الشیعة فی آداب الشریعه
  
امام حسين(ع) در نزد خداوند عزيز و گرامي است؛ از آن رو كه به صورت منحصر به فردي امر خداوند را اطاعت كرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خداي بزرگ بخشش کرد.
+
۱۱. الفوائد الطبیة
  
(پس بدان) كه در توسل به امام حسين(ع) خير دو جهان و رستگاری دنيا و آخرت مهياست.»
+
۱۲. القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)
  
شيخ مامقاني در ادامه مي‌نويسد: «و اي فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار زيارت امام حسين(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در يكي از درنگ‌گاه‌های هفتگانة(4) امام حسين(ع) را زيارت كن!
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
و اگر در شهري دور از مزار امام حسين(ع) ساكن هستي، پس (حداقل) در سال يك‌بار به زيارت امام حسين(ع) برو! زيرا هر كس كه روايات (دربارة زيارت امام حسين(ع)) را ببيند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر اين زيارات ديدم را ببيند، آنچه به تو گفتم را ترك نخواهد كرد و من از زيارت امام حسين(ع) و برگزاري (مجالس) عزاداري بر او كراماتي ديده‌ام كه عقل‌ها را شگفت‌زده مي‌كند و كمترين چيزي كه من از انجام اين امور ديدم آن بود كه هر بار پس از زيارت امام حسين(ع) گشايشي در امور زندگيم و افزايشي در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است (از پاداش زیارت امام حسین(ع) و برپاداری مراسم عزاداری آن امام(ع))،‌ بهتر و بادوام‌تر (از گشایش در امور زندگی و افزایش در زندگی اقتصادی) است
+
علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی [[اخلاق|اخلاقی]] او نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که درباره ایشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. [[زهد]]، [[ورع]]، [[تواضع|فروتنی]]، دوری از تمام مظاهر [[کبر]]، [[ریا]] و اخلاق ناپسند از ویژگی‌های نمایان وی بود
  
پي‌نوشت:
+
در کتاب «مرآةالرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نیز مواجه‌ایم که شیخ عبدالله مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است. وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهدة تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشکیل و برپاداری عزای سیدالشهداء [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) و احیای شعائر حسینی است. شیخ مامقانی، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقیه بزرگوار به اقامه سوگواری سالار شهیدان علاقه بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامه عزا می‌کرد. وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و درباره آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد.»
  
1- به عنوان نمونة وي در كتاب «تنقيح المقال في علم الرجال» شرح حال حدود هفده هزار نفر را ذكر كرده و دربارة نام‌هاي مردان، زنان، القاب و كنيه‌ها توضيح داده است. چاپ اين كتاب با استانداردهاي جديد به ۶۰جلد بالغ مي‌شود.
+
شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را درباره برپاداری عزاداری حسینی، در این کتاب، پس از توصیه به [[توسّل‌‌‌‌‌|توسل]] به [[اهل البیت|اهل بیت]](ع) ذکر کرده است. توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که درباره این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است. متن اصلی کتاب به زبان عربی است که ترجمه بخش منتخب آن بدین وسیله تقدیم خوانندگان می‌شود:
  
2- اين توضيحات بر اساس پاورقي‌هاي چاپ اخير كتاب تهيه شده است.
+
«... ای فرزندم! بر تو باد برپاداری عزا و سوگ اباعبدالله (بر او سلام باد!) در هر روز و شب یک بار تا آنجا که بتوانی. در صورتی که نتوانستی هزینة این کار را تأمین کنی و جز خواندن کتاب عزاداری<ref>منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.</ref> برای خانواده‌ات برایت ممکن نشد، چنین کن (حداقل این کتاب‌ها را برای خانواده‌ات بخوان.)؛ [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) در نزد خداوند عزیز و گرامی است؛ از آن رو که به صورت منحصر به فردی امر خداوند را اطاعت کرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خدای بزرگ بخشش کرد. (پس بدان) که در توسل به امام حسین(ع) خیر دو جهان و رستگاری دنیا و آخرت مهیاست... و ای فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار [[زیارت]] امام حسین(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در یکی از درنگ‌گاه‌های هفتگانه<ref>منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمه رجب،‌ نیمه شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است.</ref> امام حسین(ع) را زیارت کن! و اگر در شهری دور از مزار امام حسین(ع) ساکن هستی، پس (حداقل) در سال یک‌بار به زیارت امام حسین(ع) برو! زیرا هر کس که روایات (درباره زیارت امام حسین(ع)) را ببیند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر این زیارات دیدم را ببیند، آنچه به تو گفتم را ترک نخواهد کرد و من از زیارت امام حسین(ع) و برگزاری (مجالس) عزاداری بر او کراماتی دیده‌ام که عقل‌ها را شگفت‌زده می‌کند و کمترین چیزی که من از انجام این امور دیدم آن بود که هر بار پس از زیارت امام حسین(ع) گشایشی در امور زندگیم و افزایشی در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است،‌ بهتر و بادوام‌تر است.»
  
3- منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.
+
==پانویس==
 +
<references />
 +
==منابع==
  
4- منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمة رجب،‌ نیمة شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است
+
*محمدرضا ضميری، کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، صص ۴۴۵-۴۴۴.
 +
*سایت تبیان.
  
منبع:تبیان
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 +
[[رده:محدثان]]

نسخهٔ ‏۱۲ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۸

Mamaghni.jpg
نام کامل شیخ عبدالله مامقانی
زادروز ۱۲۹۰ قمری
زادگاه نجف
وفات ۱۳۵۱ قمری
مدفن نجف

Line.png

اساتید

محمدحسن مامقانی، غلامحسین دربندی، حسن خراسانی،...

شاگردان

آیت‌الله میلانی، آیت‌الله نجفی مرعشی، سید عبدالاعلی سبزواری،...

آثار

تنقیح المقال فی علم الرجال، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، منهج الرشاد، مناسک الحج، الفوائد الطبیة،...


شیخ عبدالله مامقانی (۱۳۵۱-۱۲۹۰ ق) فرزند شیخ محمدحسن مامقانی، از دانشمندان برجسته شیعه در علوم متعدد خصوصاً در علم رجال بود. کتاب «تنقیح المقال فی علم الرجال» از مهمترین آثار اوست.

زندگی‌نامه

عبدالله مامقانی در تاریخ ۱۵ربیع الأول ۱۲۹۰ هـ. ق در نجف اشرف دیده به جهان گشود. در پنج سالگی خواندن و نوشتن قرآن را آموخت و پس از اینکه آثار هوش فراوان در وی نمایان شد پدرش -شیخ محمدحسن مامقانی- تعلیم وی را به عهده گرفت. سپس نزد سایر اساتید علوم اسلامی را آموخت.

تحصیلات:

شیخ عبدالله مامقانی در ربیع‌الأول سال ۱۳۰۸ هـ.ق به درس خارج اصول و در محرم سال ۱۳۰۹ هـ.ق به درس فقه پدر حاضر شد و تقریرات آنها را نگاشت و تا زمان فوت پدرش (سال ۱۳۲۳ هـ.ق) این کار ادامه داشت.

ایشان موفق شد اجازه اجتهاد را از پدرش، با اینکه وی در سختگیری اعطای اجازه به شاگردانش معروف بود، دریافت کند.

مامقانی از سال ۱۳۰۹ هـ. ق به دستور شیخ حسن میرزا تألیف را آغاز کرد و تا پایان عمر بدین کار مشغول بود. دوران سطوح ایشان دو سال و نیم به طول انجامید؛ چون تمامی روزهای سال را به تحصیل اشتغال داشت و تنها روز عاشورا را تعطیل می‌کرد.

عبدالله مامقانی در سال ۱۳۲۲ به مشهد مقدس سفر کرد و در سال ۱۳۳۸ به حج مشرف شد که مایه عزت شیعه را فراهم کرد. وی در این سفر به اقامۀ نماز جماعت بر طبق مذهب شیعه در برابر علمای مذاهب عامه پرداخت و هر شب افراد زیادی به او اقتدا می‌کردند.

او به سال ۱۳۴۶ هـ. ق به قم سفر کرد و حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مکان به جا آوردن نمازش را در صحن به ایشان تفویض کرد و طلاب و مردم قم از هر سو گرد او حلقه می‌زدند و برای پرسیدن از وی ساعت‌ها در نوبت می‌ایستادند.

وفات:

مرحوم مامقانی، در ۱۶ شوال سال ۱۳۵۱ق (۱۳۱۱ شمسی) در ۶۱ سالگی، درگذشت و پیکر مطهرش را در مقبره پدرش محمدحسن مامقانی واقع در محله العماره نجف، به خاک سپردند.

شاگردان

ایشان در طول سال های متمادی شاگردان زیادی را تربیت نمود که برخی از آنها عبارتند از:

۱. آیت‌الله سید محمدهادی میلانی، صاحب «محاضرات فی الفقه الإمامیه» و «قادتنا کیف نعرفهم»

۲. آیت‌الله نجفی مرعشی، صاحب «کتاب القصاص» و «غایة القصوی»

۳. آیت‌الله سید عبدالأعلی موسوی سبزواری، صاحب مهذب الأحکام

۴. آیت‌الله میرزا باقر زنجانی، صاحب حاشیه بر رسائل و مکاسب و کفایه

۵. شیخ عبدالحسین حلی، صاحب ترجمه الشریف الرضی

۶. شیخ محمدرضا فرج‌الله، نویسندۀ الغدیر فی الإسلام

۷. شیخ محمد حرزالدین نجفی، نویسندۀ معارف الرجال و مراقد المعارف

۸. سید محمدصادق طباطبایی بحرالعلوم، صاحب دلیل القضاء الشرعی

۹. سید محمدحسن میرجهانی اصفهانی، صاحب نوائب الدهور فی علائم الظهور

۱۰. سید عبدالرزاق موسوی مقرم، صاحب مقتل الحسین و زید الشهید

۱۱. سید ضیاءالدین تویسرکانی نجفی

۱۲. سید محمدطاهر موسوی بحرانی حائری

۱۳. شیخ محمد خطیب حائری

۱۴. شیخ محمدعلی غروی اردوبادی، نویسندۀ علی ولید الکعبه و سبع الدجیل

۱۵. شیخ صادق تنکابنی نجفی، نویسندۀ أحکام الخلل فی الصلاه

۱۶. سید عبدالمطلب حیدری کاظمی، نویسندۀ الإمام موسی الکاظم

آثار و تألیفات

شیخ مامقانی در کنار تحصیلات علمی از امر تألیف غافل نماند و در این راستا کوشش های فراوانی کرد. برخی از آثار این عالم بزرگوار عبارتند از:

۱. تنقیح المقال فی علم الرجال؛ آقا بزرگ تهرانی این کتاب را مفصل ترین و جامع ترین کتب رجالی شیعه می داند.

۲. مقباس الهدایة فی علم الدرایة

۳. مناسک الحج

۴. منهج الرشاد (پرسش و پاسخ در مسائل عبادی)

۵. الاثنی عشریه، که دوازده رسالۀ فقهی و تقدیمی به ائمه اطهار علیهم السلام است

۶. حاشیه بر فرائد الأصول

۷. نهایة المقال فی تکملة غایة الآمال (حاشیه بر مبحث خیارات "مکاسب" شیخ انصاری)

۸. فوائد الرجالیة

۹. مخزن المعانی فی ترجمة المحقق المامقانى

۱۰. سراج الشیعة فی آداب الشریعه

۱۱. الفوائد الطبیة

۱۲. القلائد الثمنیة علی الرسائل الستة السنیه (حاشیه بر رساله‌های ششگانه ملحق به مکاسب)

ویژگی‌های اخلاقی

علاوه بر صفات علمی، ویژگی‌های متعالی اخلاقی او نیز مورد توجه دیگران واقع می‌شد؛ چنان‌که درباره ایشان نوشته‌اند که دارای «اخلاقی نیک و رفتاری پسندیده بود. زهد، ورع، فروتنی، دوری از تمام مظاهر کبر، ریا و اخلاق ناپسند از ویژگی‌های نمایان وی بود.»

در کتاب «مرآةالرشاد» ضمن اشاره به اصول دینی و باورهای اسلامی، با شمار زیادی از اعمال و بایدهای روزانه نیز مواجه‌ایم که شیخ عبدالله مامقانی آنها را به فرزندش گوشزد و عمل بدان‌ها را به او تأکید کرده است. وی درباره شماری از دستورات دینی، به تجربیات شخصی خود در عمل به آنها و مشاهدة تأثیرات آنها اشاره کرده است. یکی از این موارد، تشکیل و برپاداری عزای سیدالشهداء امام حسین(ع) و احیای شعائر حسینی است. شیخ مامقانی، خود عامل به این دستور بوده؛ چنان‌که در این‌ باره نوشته‌اند: «آن فقیه بزرگوار به اقامه سوگواری سالار شهیدان علاقه بسیار داشت و شب‌های جمعه در منزل خویش اقامه عزا می‌کرد. وی هر روز پیش از درس خود، حدیثی اخلاقی را عنوان می‌کرد و درباره آن گفت‌وگو می‌کرد و پس از آن مصیبت امام حسین(ع) را تذکر می‌داد.»

شیخ عبدالله مامقانی توصیه‌های خود را درباره برپاداری عزاداری حسینی، در این کتاب، پس از توصیه به توسل به اهل بیت(ع) ذکر کرده است. توصیه‌های وی در حقیقت چکیده‌ای دقیق از دستورات دینی فراوانی است که درباره این موضوع به مؤمنان ابلاغ شده است. متن اصلی کتاب به زبان عربی است که ترجمه بخش منتخب آن بدین وسیله تقدیم خوانندگان می‌شود:

«... ای فرزندم! بر تو باد برپاداری عزا و سوگ اباعبدالله (بر او سلام باد!) در هر روز و شب یک بار تا آنجا که بتوانی. در صورتی که نتوانستی هزینة این کار را تأمین کنی و جز خواندن کتاب عزاداری[۱] برای خانواده‌ات برایت ممکن نشد، چنین کن (حداقل این کتاب‌ها را برای خانواده‌ات بخوان.)؛ امام حسین(ع) در نزد خداوند عزیز و گرامی است؛ از آن رو که به صورت منحصر به فردی امر خداوند را اطاعت کرد و جان و مال و خانواده‌اش را به طور کامل در راه خدای بزرگ بخشش کرد. (پس بدان) که در توسل به امام حسین(ع) خیر دو جهان و رستگاری دنیا و آخرت مهیاست... و ای فرزندم اگر از مزار امام حسین(ع) دوری، در هر روز یک‌بار زیارت امام حسین(ع) را بخوان و در هر ماه یک‌بار به زیارت او رهسپار شو! و حداقل در یکی از درنگ‌گاه‌های هفتگانه[۲] امام حسین(ع) را زیارت کن! و اگر در شهری دور از مزار امام حسین(ع) ساکن هستی، پس (حداقل) در سال یک‌بار به زیارت امام حسین(ع) برو! زیرا هر کس که روایات (درباره زیارت امام حسین(ع)) را ببیند و بر آنچه گفتم مواظبت و مداومت کند و آنچه من از مواظبت و مداومت بر این زیارات دیدم را ببیند، آنچه به تو گفتم را ترک نخواهد کرد و من از زیارت امام حسین(ع) و برگزاری (مجالس) عزاداری بر او کراماتی دیده‌ام که عقل‌ها را شگفت‌زده می‌کند و کمترین چیزی که من از انجام این امور دیدم آن بود که هر بار پس از زیارت امام حسین(ع) گشایشی در امور زندگیم و افزایشی در زندگی‌ اقتصادی‌ام مشاهده کردم و آنچه در نزد خداوند است،‌ بهتر و بادوام‌تر است.»

پانویس

  1. منظور کتاب‌های مقتل و شهادتنامه‌های امام حسین (ع) است.
  2. منظور زیارت امام حسین (ع) در شب عاشورا و روز عاشورا، روز اربعین،‌ اولین روز از ماه رجب، نیمه رجب،‌ نیمه شعبان، شب عید فطر و روز عرفه است.

منابع

  • محمدرضا ضميری، کتابشناسی تفصيلی مذاهب اسلامی، صص ۴۴۵-۴۴۴.
  • سایت تبیان.