شیطان

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
Icon-encycolopedia.jpg

این صفحه مدخلی از فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


هر موجود سرکش و متمرد از فرمان خداوند متعال از جن و انس که دور از رحمت است و کارش وسوسه خلق است را شیطان می‌گویند. عنوان یاد شده به مناسبت در بسیاری از باب های فقهی همچون طهارت، صلات، حج و نکاح آمده است.

تعریف شیطان

شیطان به هر موجود طغیانگر و دور از رحمت خداوند متعال که کارش وسوسه خلق و دعوت آنان به بدی ها است، اطلاق می‌گردد؛ چنان که بر موجود سرکش و متمرد معروف؛ یعنی ابلیس که از سجده بر حضرت آدم علیه السلام سر باز زد و نیز بر فرزندان او که از جنس جن می‌باشند، اطلاق می‌شود.[۱][۲]

موارد استحباب استعاذه

پناه بردن به خداوند متعال از شر شیطان با گفتن «أعُوذُ باللَّهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَجیم» و مانند آن در هر حال، به ویژه اوقات زیر مستحب است: هنگام تلاوت قرآن کریم؛[۳]پیش از قرائت در نماز؛[۴]هنگام آمیزش؛[۵]و زمان ورود به مستراح.[۶] [۷]

حالات حضور شیطان

برخی افعال و حالات در انسان، بستر و زمینه‌ساز حضور شیطان و نزدیک شدن او به انسان می‌گردد؛ از این رو در روایات از چنین افعال و حالاتی نهی شده است و فقها به کراهت آنها حکم کرده‌اند، مانند: خضاب کردن در حال جنابت[۸] [۹] و حیض؛ [۱۰] [۱۱]تخلی بر روی قبر؛ [۱۲] [۱۳]ایستاده ادرار کردن در آب.[۱۴] [۱۵]؛ تنها بودن در خانه؛[۱۶]به تنهایی مسافرت کردن؛[۱۷][۱۸]خلوت کردن زن و مرد اجنبی در یک مکان؛ [۱۹] نگهداری زباله در منزل در شب و بیرون نبردن آن در روز [۲۰]و راه رفتن در یک کفش.[۲۱]

عوامل دوری شیطان

برخی اعمال موجب دور شدن و فاصله گرفتن شیطان از انسان می‌شود، مانند: ناخن گرفتن؛ [۲۲] [۲۳]اذان گفتن در منزل؛ [۲۴] [۲۵]محافظت بر نماز و اوقات آن؛ [۲۶] نگهداری کبوتر در منزل؛ [۲۷]انگشتر جذع یمانی بدست کردن؛ [۲۸] و خوردن انار. [۲۹]

نام گذاری به اسماء شیطان

نام گذاری فرزند به یکی از اسم های شیاطین، مانند ضریس و صفات آنها مکروه است.[۳۰]

شیطان و سِحر

به تصریح برخی از اقسام سحر حرام و ممنوع، ارتباط با شیاطین و کشف چیزهای پوشیده و پنهان از راه ایشان است.[۳۱] [۳۲]

پانویس

  1. المیزان ج۲، ص۴۱۲.
  2. لسان العرب ج۱۳، ص۲۳۷.
  3. سوره نحل/سوره۱۵، آیه۹۸.
  4. جواهر الکلام، ج۹، ص۴۲۰.
  5. العروة الوثقی، ج‌۵، ص۴۸۲.
  6. جواهرالکلام، ج۲، ص۵۶.
  7. وسائل الشیعة ج۱، ص۳۰۶.
  8. الحدائق الناضرة ج۳، ص۱۴۸.
  9. وسائل الشیعة ج۲، ص۲۲۳.
  10. الحدائق الناضرة ج۳، ص۲۷۴.
  11. وسائل الشیعة ج۲، ص۳۵۳.
  12. جواهر الکلام ج۲، ص۷۵.
  13. وسائل الشیعة ج۱، ص۳۲۹.
  14. وسائل الشیعة، ج۱، ص۳۲۹.
  15. وسائل الشیعة ج۱، ص۳۵۳.
  16. وسائل الشیعة ج۵، ص۳۳۴.
  17. جواهرالکلام، ج۱۸، ص۱۶۶.
  18. وسائل الشیعة، ج۱۱، ص۴۱۰.
  19. جواهرالکلام، ج۳۲، ص۳۴۳.
  20. وسائل الشیعة، ج۵، ص۳۱۸.
  21. وسائل الشیعة ج۵، ص۷۵.
  22. وسائل الشیعة ج۲، ص۱۳۲.
  23. الحدائق الناضرة ج۵، ص۵۷۰.
  24. جواهرالکلام، ج۹، ص۱۴۹.
  25. وسائل الشیعة، ج۵، ص۴۱۳.
  26. وسائل الشیعة، ج۴، ص۲۸-۳۰.
  27. وسائل الشیعة ج۱۱، ص۵۱۵.
  28. وسائل الشیعة ج۵، ص۹۶.
  29. وسائل الشیعة ج۲۵، ص۱۵۳.
  30. جواهرالکلام، ج۳۱، ص۲۵۷.
  31. الروضة البهیة، ج۳، ص۲۱۵.
  32. مسالک الأفهام، ج۳، ص۱۲۸.


منابع

فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۷۸۰-۷۸۱. تاریخ بازیابی: 2 بهمن 1391.