شرایع الاسلام (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''منبع:''' کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی
+
'''«شرایع الاسلام»''' با نام کامل «شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام»، کتابی است از [[محقق حلی]] (م، ۶۷۶ ق)، که از زمان تألیف منبع درسی [[حوزه علمیه|حوزه های علمیه]] در موضوع [[فقه]] بوده است. به جهت اهمیت و شهرت این کتاب محقق حلی به «صاحب شرایع» معروف است.
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''نویسنده:''' محمدرضا ضمیری
+
|عنوان=
  
'''مؤلف:'''
+
|تصویر=[[پرونده:شرایع الاسلام.jpg|240px|وسط]]
  
جعفر بن حسن بن یحیى بن حسن بن سعید هُذلى نجم الدین ابوالقاسم حلى، مشهور به [[محقق حلى]] (م 676 ق).
+
|نویسنده= محقق حلی
  
'''زندگی‌نامه و اظهارنظرها:'''
+
|موضوع=فقه‌ شيعه
  
وى، كه یكى از بزرگ ترین علماى اسلام و مكتب تشیع در طول تاریخ است، در حله به دنیا آمد. گفته شده كه [[خواجه نصرالدین طوسى]] گاه در درس محقق حاضر مى شد و محقق به احترام خواجه از جا برخاسته، از او درخواست تدریس مى نمود ولى او قبول نمى كرد و به استماع درس مى پرداخت.
+
|زبان=عربی
  
در صورت عدم قرینه، محقق مطلق متوجه به این دانشمند است كه در علم و فهم شهره آفاق است و طوائف اعلام به مقامات عالى او اعتراف كرده اند. علامه حلى درباره او مى گوید: «كان افضل اهل عصره فى الفقه».
+
|تعداد جلد=4
  
'''استادان:'''
+
|عنوان افزوده1=مصحح
  
پدرش حسن، [[نجیب‌الدین محمد بن جعفر بن هبة اللّه  ابن نما]]، [[سید فخار بن معد موسوى]]، [[محمد بن عبدالله  بن زهره حسینى]]، [[حلبى]]، [[سالم بن محفوظ بن عزیزة بن وشاح]]، [[مجدالدین على بن حسن بن ابراهیم عریضى]].
+
|افزوده1=عبدالحسین محمدعلی بقال
  
'''شاگردان:'''
+
|عنوان افزوده2=
  
خواهرزاده وى [[علامه حلى | حسن بن یوسف بن مطهر]] معروف به [[علامه حلى]]، [[عبدالكریم بن احمد بن موسى بن طاووس]]، [[عزالدین حسن بن ابوطالب یوسفى آبى]]، [[یحیى بن احمد بن یحیى بن حسن بن سعید هذبى]]، [[محمد بن احمد بن صالح قُسِّینى]]، [[ابوجعفر محمد بن على قاشى]]، [[محفوظ بن وشاح بن محمد]]، [[یوسف بن حاتم عاملى]]، شاعر [[صفى الدین عبدالعزیز بن سرایا الحلّى]] وزیرِ [[ابوالقاسم بن وزیر مؤید الدین بن علقمى]].
+
|افزوده2=
  
'''تألیفات مهم:'''
+
|لینک=[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39501/شرائع-الإسلام-فی-مسائل-الحلال-و-الحرام  شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام]
  
شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام، [[مختصر النافع]]، [[المعتبر فى شرح المختصر]]، [[نكت النهایه]]، [[المعارج فى اصول الفقه]]، [[نهایة الاصول الى المعرفة الاصول]]، [[رسالة التیاسر فى القبلة، اللُّهنة فى المنطق]]<ref> روضات الجنات، ج 2، ص 432؛ موسوعة الطبقات الفقهاء، ج 7، ص 55؛ علماى بزرگ  شیعه، ص 61.</ref> و...
+
}}
 +
==مؤلف==
 +
جعفر بن حسن بن یحیى بن حسن بن سعید هُذلى نجم الدین ابوالقاسم حلى، مشهور به [[محقق حلى]] (م، ۶۷۶ ق) یکى از بزرگ ترین علماى [[اسلام]] و مکتب [[شیعه|تشیع]] در طول تاریخ است. سید عبدالکریم بن احمد بن طاووس، [[سید بن طاووس|سید رضى الدین على بن طاووس]] و دو خواهرزده اش یعنى [[علامه حلى]] و على بن یوسف حلى از وى کسب علم نمودند. علامه حلى که خود شاگرد اوست درباره او مى گوید: «او افضل اهل عصرش در [[فقه]] بود».
  
'''معرفى اجمالى كتاب:'''
+
از آثار دیگر او می توان [[مختصر النافع]]، المعتبر فى شرح المختصر، نکت النهایه، [[معارج الاصول (کتاب)|المعارج فى اصول الفقه]]، نهایة الاصول الى المعرفة الاصول، رسالة التیاسر فى القبلة و اللُّهنة فى المنطق را نام برد.<ref> محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی </ref>
  
شرایع كه در صحت و قوام بى نظیر است، مرجع بیشتر فقها و مراجع مى باشد و از سبك و اسلوب خاصى برخوردار است. شرایع الاسلام حاوى دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل كلیه ابواب فقهى است.
+
==محتوا و ساختار کتاب==
 +
«شرایع الاسلام» حاوى دوازده هزار مسئله از مسائل [[حلال]] و [[حرام]] و شامل کلیه ابواب فقهى است. «شرائع» [[فقه]] را به چهار بخش کلی به ترتیب زیر تقسیم نموده است:
  
'''شروح و تعلیقات:'''
+
بخش [[عبادت|عبادات]] شامل ۱۰ کتاب [[طهارت]]، صلاة، [[زکات]]، [[خمس]]، [[صوم]]، [[اعتکاف]]، [[حج]]، [[عمره]]، [[جهاد]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]] است.
  
[[مسالك الأفهام]] از [[شهید ثانى]]؛ [[جواهرالكلام]] از شیخ [[محمدحسن نجفى]]؛ موارد الانام از شیخ [[عباس بن على كاشف الغطاء]].
+
بخش عقود شامل ۱۵ کتاب تجارت، [[رهن]]، ضمان، [[صلح]]، مضاربه، [[مزارعه]] و [[مساقات|مساقاة]]، [[ودیعه]]، [[عاریه]]، [[اجاره]]، وکالت، [[وقف]]، [[صدقه|صدقات]]، هبه، سبق و رمایه، [[وصیت|وصایا]] و [[نکاح]] است. کتاب‌های مفلس، حجر، شرکت، سکنی و حبس نیز در این بخش آورده شده‌است.
  
'''وضعیت نشر:'''
+
بخش [[ایقاع|ایقاعات]] از ۱۱ کتاب [[طلاق]]، خلع و مبارات، [[ظهار]]، [[ایلاء]]، [[لعان]]، [[عتق]]، تدبیر و مکاتبه و استیلاء، [[اقرار]]، [[جعاله]]، أیمان و [[نذر]] تشکیل شده است.
  
این كتاب به كوشش انتشارات استقلال در تهران، به سال 1409 ق چاپ و منتشر شده است.
+
بخش احکام شامل ۱۲ کتاب صید، [[ذبح|ذباحه]]، اطعمه و اشربه، [[غصب]]، [[شفعه]]، احیای موات، فرایض، قضا، شهادات، [[حدود‌‌‌‌|حدود]] و [[تعزیر|تعزیرات]]، [[قصاص]] و [[دیات]] است.
  
==پانویس ==
+
==اهمیت کتاب ==
 +
کتاب شرایع در میان کتابهای فقهی [[شیعه]] از شهرت و درخشندگی خاصی برخوردار است. این کتاب یکی از برترین، ارزنده ترین و جامعترین کتابهای فقهی [[امامیه]] است که از بدو تالیف تاکنون همواره محور تدریس و تحصیل و عنوان درس خارج استدلالی اساطین [[حوزه علمیه|حوزه های علمیه]] بوده و از زمان مؤلف تا این هنگام بارها و بارها بر آن حاشیه، تعلیقه، شرح و ترجمه به زبانهای گوناگون نوشته شده است.<ref> انصاری قمی، کتابشناسی شروح شرایع الاسلام، فصلنامه مشکوة، شماره ۴۳، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/Article/View/82007/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%AD-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85- سایت حوزه] </ref> این کتاب مرجع بیشتر [[فقیه|فقها]] و مراجع مى باشد. از جمله شروح و تعلیقات شرایع این موارد است:
 +
 
 +
*[[مسالک الافهام فی شرح شرایع الاسلام (کتاب)|مسالك الأفهام]] از [[شهید ثانى]]؛
 +
*[[جواهرالكلام]] از [[شیخ محمدحسن نجفی|شیخ محمدحسن نجفى]]؛
 +
*موارد الانام از شیخ عباس بن على كاشف الغطاء.
 +
 
 +
==پانویس==
 
<references />
 
<references />
 +
 +
==متن کتاب ==
 +
[http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/39501/شرائع-الإسلام-فی-مسائل-الحلال-و-الحرام '''شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام''']
 +
 
[[رده:منابع فقهی]]
 
[[رده:منابع فقهی]]
 +
[[رده:کتابهای درسی حوزه]]
 +
{{فقه}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۰

«شرایع الاسلام» با نام کامل «شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام»، کتابی است از محقق حلی (م، ۶۷۶ ق)، که از زمان تألیف منبع درسی حوزه های علمیه در موضوع فقه بوده است. به جهت اهمیت و شهرت این کتاب محقق حلی به «صاحب شرایع» معروف است.

شرایع الاسلام.jpg
نویسنده محقق حلی
موضوع فقه‌ شيعه
زبان عربی
تعداد جلد 4
مصحح عبدالحسین محمدعلی بقال

شرائع الإسلام في مسائل الحلال و الحرام

مؤلف

جعفر بن حسن بن یحیى بن حسن بن سعید هُذلى نجم الدین ابوالقاسم حلى، مشهور به محقق حلى (م، ۶۷۶ ق) یکى از بزرگ ترین علماى اسلام و مکتب تشیع در طول تاریخ است. سید عبدالکریم بن احمد بن طاووس، سید رضى الدین على بن طاووس و دو خواهرزده اش یعنى علامه حلى و على بن یوسف حلى از وى کسب علم نمودند. علامه حلى که خود شاگرد اوست درباره او مى گوید: «او افضل اهل عصرش در فقه بود».

از آثار دیگر او می توان مختصر النافع، المعتبر فى شرح المختصر، نکت النهایه، المعارج فى اصول الفقه، نهایة الاصول الى المعرفة الاصول، رسالة التیاسر فى القبلة و اللُّهنة فى المنطق را نام برد.[۱]

محتوا و ساختار کتاب

«شرایع الاسلام» حاوى دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل کلیه ابواب فقهى است. «شرائع» فقه را به چهار بخش کلی به ترتیب زیر تقسیم نموده است:

بخش عبادات شامل ۱۰ کتاب طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، اعتکاف، حج، عمره، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر است.

بخش عقود شامل ۱۵ کتاب تجارت، رهن، ضمان، صلح، مضاربه، مزارعه و مساقاة، ودیعه، عاریه، اجاره، وکالت، وقف، صدقات، هبه، سبق و رمایه، وصایا و نکاح است. کتاب‌های مفلس، حجر، شرکت، سکنی و حبس نیز در این بخش آورده شده‌است.

بخش ایقاعات از ۱۱ کتاب طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ایلاء، لعان، عتق، تدبیر و مکاتبه و استیلاء، اقرار، جعاله، أیمان و نذر تشکیل شده است.

بخش احکام شامل ۱۲ کتاب صید، ذباحه، اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، احیای موات، فرایض، قضا، شهادات، حدود و تعزیرات، قصاص و دیات است.

اهمیت کتاب

کتاب شرایع در میان کتابهای فقهی شیعه از شهرت و درخشندگی خاصی برخوردار است. این کتاب یکی از برترین، ارزنده ترین و جامعترین کتابهای فقهی امامیه است که از بدو تالیف تاکنون همواره محور تدریس و تحصیل و عنوان درس خارج استدلالی اساطین حوزه های علمیه بوده و از زمان مؤلف تا این هنگام بارها و بارها بر آن حاشیه، تعلیقه، شرح و ترجمه به زبانهای گوناگون نوشته شده است.[۲] این کتاب مرجع بیشتر فقها و مراجع مى باشد. از جمله شروح و تعلیقات شرایع این موارد است:

پانویس

  1. محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی
  2. انصاری قمی، کتابشناسی شروح شرایع الاسلام، فصلنامه مشکوة، شماره ۴۳، در دسترس در سایت حوزه

متن کتاب

شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام

فقه
کلیات: تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی
منابع: عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ...
↓ رده ها ↓
فقه: فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه
اصول فقه: اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه
احکام: احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام