سعد بن عباده

ابوثابت، یا ابوقیس، سعد بن عباده، صحابه مهم رسول خدا صلی الله علیه و آله و از بزرگان انصار بود.

خاندان سعد

او در خانواده شریف و بزرگوار پرورش یافت. مادرش عمره، دختر مسعود بن قیس از زنهایی بود که با رسول خدا صلی الله علیه و آله بیعت کرد و در سال 5 هجری وفات یافت و پیغمبر بنا به درخواست سعد، بر او نماز خواند. پدرش عباده، جدش دلیم (دلهم) و پسرش قیس، همگی کریم و میهمان نواز بودند، همه روزه اطراف مکان آنها دعوت عمومی برای صرف غذا از مردم می شد. گفته اند که در هیچیک از خاندان عرب، سابقه نداشته که میهمانداری عمومی در چهار نسل به این صورت ادامه داشته باشد.

سَعد بن عبادة در زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم

سَعد بن عبادة بن دليم انصارى خزرجى مدنى از اصحاب پيامبر اسلام صلی الله علیه و آله كه در بيعت عقبه دوم شركت داشت و پيغمبر او را به رياست بنى‌ساعده از قبيله خزرج برگزيد. وى مردى سخاوتمند و سفره‌دار و غيرتمند بود و در آغاز هجرت كمك‌هاى مالى فراوانى به مهاجران نمود و در دوران زندگى پيغمبر صلی الله علیه و آله در مدينه گام‌هاى ارزنده‌اى در راه اسلام برداشت از معدود صحابه پیغمبر بود که از آن حضرت، اجازه کتابت حدیث گرفت و از نقبای 12 گانه انصار سعد، رئیس قبیله خزرج و از بزرگان عرب در مدینه در زمان جاهلیت و اسلام بود.

سعد برای پیغمبر همه روزه ظرفی از غذا می فرستاد و گاهی هم حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام را به خانه اش دعوت می کند. نیز هر شب حدود 80 نفر از اصحاب صفه را به خانه می برد و پذیرایی می کرد. در حالی که بقیه انصار، یکی دو نفر را همراه می بردند. پیامبر بارها برای او و خانواده اش دعا کردند. روزی بعد از افطار در منزل او، اینگونه دعا کردند که غذایتان را همواره نیکان خورند و فرشتگان بر شما درود فرستند و روزه داران نزد شما افطار کنند.

سعد بعد از وفات پیامبر صلی الله علیه و آله

در روز وفات پيغمبر صلی الله علیه و آله حب رياست وى را بر اين داشت كه بزرگترين جنايت تاریخ اسلام را او بنيان نهد چه واقعه سقيفه بنى‌ساعده كه حق را از مسير اصلى خود منحرف ساخت از او آغاز گرديد.

گرچه وى خود از اين كار طرفى نبست و ديگران بر سر كار آمدند. وى با ابوبكر بيعت ننمود و آن‌ها هم از بيم شورش قبيله خزرج بر او سخت نگرفتند و در زمان عمر به شام هجرت كرد و در حوران شام به سال 14 يا 15 شب هنگام به تير مغيرة بن شعبه فرستاده، عمر ترور شد و بعداً شيوع يافت كه جنيان او را كشته‌اند.

روزى ابوحنيفه به مؤمن طاق گفت: اگر على حقى داشت چرا پس از رحلت رسول حق خويش را مطالبه ننمود؟ مؤمن طاق گفت: ترسيد كه جنيان او را بكشند، چنان كه آن‌ها سعد بن عباده را به تير مغيره كشتند. پسر سعد بن عباده، قیس بن سعد از یاوران مخلص حضرت امام علی و امام حسن مجتبی صلوات الله علیهما بود.

منابع

• سید مصطفی حسینی دشتی، معارف و معاریف.
• سعد بن عباده، کتابخانه طهور، بازیابی: 27 اردیبهشت 1393.