ملا علی تهرانی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
<br />
+
'''حاج ملا علی تهرانی''' (۱۲۹۷-۱۲۲۶ ق)، از فقهای بزرگ [[شیعه]] در قرن ۱۳ قمری و از شاگردان [[شیخ محمدحسن نجفی|محمدحسن نجفی]] و [[شریف العلماء|شریف العلماء مازندرانی]] بود. آثار علمی ملا علی تهرانی، بیشتر در زمینه [[فقه]] و [[حدیث]] است. [[میرزا حسین خلیلی تهرانی]] (۱۳۲۶-۱۲۳۰ ق)، برادر کوچکتر اوست.
 
+
{{شناسنامه عالم
== ولادت و خاندان ==
+
|نام کامل = ملا علی تهرانی
 +
|تصویر=
 +
|زادروز =  ۱۲۲۶ قمری
 +
|زادگاه =  [[نجف]]
 +
|وفات =  ۱۲۹۷ قمری
 +
|مدفن = نجف
 +
|اساتید =  [[شیخ محمدحسن نجفی]]، [[شریف العلماء|شریف العلماء مازندرانی]]، [[محمدحسین حائری اصفهانی]]، [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعیدالعلماء مازندرانی]]،...
 +
|شاگردان = ملا محمدباقر تستری، شیخ علی بن حسین خاقانی، عبدالحسین حرزالدین،...
 +
|آثار = خزائن الاحکام، غصون الاَیْکَة الغرویة فی الاصول الفقهیة، الفوائد الرجالیة، سُبُل الهدایة فی علم الدرایة، حاشیه بر [[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال]]،...
 +
}}
 +
==ولادت و خاندان==
 
ملا علی تهرانی در سال ۱۲۲۶ قمری در [[نجف]] به دنیا آمد. پدرش، حاج میرزا خلیل (متوفی ۱۲۸۰)، بزرگ خاندان خلیلی و از مشهورترین پزشکان روزگار خود و از شاگردان [[شیخ جعفر کاشف الغطاء]] بود.
 
ملا علی تهرانی در سال ۱۲۲۶ قمری در [[نجف]] به دنیا آمد. پدرش، حاج میرزا خلیل (متوفی ۱۲۸۰)، بزرگ خاندان خلیلی و از مشهورترین پزشکان روزگار خود و از شاگردان [[شیخ جعفر کاشف الغطاء]] بود.
  
 
[[میرزا حسین خلیلی تهرانی]] (۱۳۲۶-۱۲۳۰ ق)، از مراجع و فقهای مشهور دوره [[مشروطیت|مشروطه]]، برادر کوچکتر ملا علی تهرانی است.
 
[[میرزا حسین خلیلی تهرانی]] (۱۳۲۶-۱۲۳۰ ق)، از مراجع و فقهای مشهور دوره [[مشروطیت|مشروطه]]، برادر کوچکتر ملا علی تهرانی است.
  
== تحصیل و اساتید ==
+
==تحصیل و اساتید==
حاج ملاعلی تهرانی [[علم اصول]] را نزد [[محمدحسین حائری اصفهانی]] (صاحب فصول) و [[شریف العلماء|شریف العلماء مازندرانی]] و میرزا جعفر تویسرکانی و [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعیدالعلماء مازندرانی]]، [[علم رجال]] را نزد محمدجعفر استرآبادی، و [[ریاضی|ریاضیات]] را نزد شیخ اسماعیل بروجردی و ابوتراب همدانی و محمدتقی خراسانی فراگرفت.
+
حاج ملاعلی تهرانی [[علم اصول]] را نزد [[محمدحسین حائری اصفهانی]] (صاحب فصول)، [[شریف العلماء|شریف العلماء مازندرانی]]، میرزا جعفر تویسرکانی و [[محمدسعید بارفروشی مازندرانی|سعیدالعلماء مازندرانی]]، [[علم رجال]] را نزد محمدجعفر استرآبادی، و [[ریاضی|ریاضیات]] را نزد شیخ اسماعیل بروجردی، ابوتراب همدانی و محمدتقی خراسانی فراگرفت.
  
همچنین در [[فقه]] از محضر صاحب فصول و شیخ علی کاشف الغطاء و [[شیخ محمدحسن نجفی|محمدحسن نجفی]] (صاحب [[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر]]) بهره برد. و [[حکمت]] را نزد ملا اسماعیل اردکانی و ملاکریم کرمانی و ملاعبدالعظیم تهرانی آموخت.
+
وی همچنین در [[فقه]] از محضر صاحب فصول، شیخ علی کاشف الغطاء و [[شیخ محمدحسن نجفی|محمدحسن نجفی]] (صاحب [[جواهر الکلام (کتاب)|جواهر]]) بهره برد. و [[حکمت]] را نزد ملا اسماعیل اردکانی، ملاکریم کرمانی و ملاعبدالعظیم تهرانی آموخت.
ملاعلی تهرانی از علمایی چون [[شیخ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، [[ملا احمد نراقی]] و سید جواد حسینی عاملی [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایت داشت
 
  
== تدریس و شاگردان ==
+
ملاعلی تهرانی از علمای بزرگی چون [[شیخ محمدحسن نجفی|صاحب جواهر]]، [[ملا احمد نراقی]]، [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایت داشت.
شاگردان متعددی در محضر ملاعلی تهرانی تربیت شدند، از جمله ملا محمدباقر تُستری، شیخ علی بن حسین خاقانی و عبدالحسین حرزالدین.
 
علامه بر این، برادرش ([[میرزا حسین خلیلی تهرانی|میرزا حسین تهرانی]])، [[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]، [[سید حسن صدر]] و [[محدث نوری|میرزا حسین نوری]] (صاحب [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک]]) از او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه روایت]] داشتند.
 
  
== آثار و تألیفات ==
+
==تدریس و شاگردان==
آثار مهم ملا علی تهرانی، که بیشتر در فقه و حدیث است، عبارت‌اند از:
+
شاگردان متعددی در محضر ملاعلی تهرانی تربیت شدند، از جمله: ملا محمدباقر تُستری، شیخ علی بن حسین خاقانی و عبدالحسین حرزالدین.
  
# خزائن الاحکام که شرح تلخیص المرامِ علامه حلّی است،
+
علاوه بر این، برادرش [[میرزا حسین خلیلی تهرانی|میرزا حسین تهرانی]]، [[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]، [[سید حسن صدر]] و [[محدث نوری|میرزا حسین نوری]] (صاحب [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک]]) از او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه روایت]] داشتند.
# تلخی<span class="tooltiptext"></span>ص هدایة الناسکین من الحجاجِ و المعتمرین تألیف محمدحسن نجفی و ترجمه آن به فارسی به درخواست مؤلف،
 
# غصون<span class="tooltiptext"></span> الاَیْکَة الغرویة فی الاصول الفقهیة،
 
# شرح <span class="tooltiptext"></span>مبحث وصیت شرایع الاسلام محقق حلّی ،  
 
# رسال<span class="tooltiptext"></span>ة عملیه با عنوان النَبْذَة من الاحکام الشرعیة، از باب طهارت تا آخر نماز جماعت ،
 
# الفو<span class="tooltiptext"></span>ائد الرجالیة که در باره علم حدیث و رجال است
 
# و مح<span class="tooltiptext"></span>مدباقر تستری بر آن حاشیه نوشته است،
 
# سُبُ<span class="tooltiptext"></span>ل الهدایة فی علم الدرایة،
 
# حساب<span class="tooltiptext"></span> العقود در شرح حدیث ایمان حضرت ابوطالب ،
 
# شرح <span class="tooltiptext"></span>و حاشیه بر التعلیقة البهبهانیة اثر وحید بهبهانی متوفی (۱۲۰۶)،
 
# و حا<span class="tooltiptext"></span>شیه بر منتهی المقال ابوعلی حائری (متوفی ۱۲۱۶) در علم رجال.
 
  
== ویژگیهای علمی و اخلاقی ==
+
==آثار و تألیفات==
مقام علمی ملاعلی تهرانی را ستوده‌اند تا جایی که برخی، پس از وفات [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، او را اعلم می‌دانست.
+
آثار مهم ملا علی تهرانی، که بیشتر در [[فقه]] و [[حدیث]] است، عبارت‌اند از:
  
مؤلف<span class="tooltiptext"></span> [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] او را «فخر شیعه» و «ذخیره شریعت» خوانده و [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقابزرگ طهران]]<nowiki/>ی او را شیخ المشایخِ اجازه متأخران نامیده است.
+
#خزائن الاحکام، که شرح «تلخیص المرام» [[علامه حلی|علامه حلّی]] است،
 +
#تلخیص و ترجمه «هدایة الناسکین من الحجاج و المعتمرین» تألیف [[شیخ محمدحسن نجفی|محمدحسن نجفی]]،
 +
#غصون الاَیْکَة الغرویة فی الاصول الفقهیة،
 +
#شرح مبحث وصیت «[[شرایع الاسلام (کتاب)|شرایع الاسلام]]» [[محقق حلی|محقق حلّی]]،
 +
#رساله عملیه با عنوان «النَبْذَة من الاحکام الشرعیة»، از باب طهارت تا آخر نماز جماعت،
 +
#الفوائد الرجالیة، که درباره [[علوم حدیث|علم حدیث]] و [[علم رجال|رجال]] است و محمدباقر تستری بر آن حاشیه نوشته است،
 +
#سُبُل الهدایة فی علم الدرایة،
 +
#حساب العقود، در شرح «حدیث ایمان حضرت ابوطالب»،
 +
#شرح و حاشیه بر «التعلیقة البهبهانیة» اثر [[وحید بهبهانی]] (متوفی ۱۲۰۶)،
 +
#حاشیه بر «[[منتهى المقال (کتاب)|منتهی المقال]]» [[شیخ ابوعلی حائری|ابوعلی حائری]] (متوفی ۱۲۱۶) در علم رجال.
  
تهرا<span class="tooltiptext"></span>نی با علوم غریبه نیز آشنا بود، به [[تاریخ]] و اخبار پیشینیان احاطه داشت، حافظ [[قرآن]] و بسیاری از دعاها بود و [[تورات]] و [[انجیل]] را از حفظ می‌خواند و به زبان عبری نیز آشنا بود.
+
==ویژگیهای علمی و اخلاقی==
تهرانی دارای مجالس وعظ و اندرز بود و هفته‌ای دو روز در [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|صحن امیرالمؤمنین]] علیه‌السلام به منبر می‌رفت و در باب مواعظ اخلاقی و فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام سخن می‌گفت.
+
مقام علمی ملاعلی تهرانی را ستوده‌اند تا جایی که برخی، پس از وفات [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]]، او را اعلم می‌دانستند. مؤلف [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] او را «فخر شیعه» و «ذخیره شریعت» خوانده و [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ طهرانی]] او را شیخ المشایخِ اجازه متأخران نامیده است.<span class="tooltiptext"></span><nowiki/>
  
همچن<span class="tooltiptext"></span>ین، در باره [[تقوا]] و [[زهد]] او ماجراهایی نقل شده و از [[تواضع]] و [[حسن خلق|حسن اخلاق]] او یاد شده و در باره تقید وی به زیارت [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه‌السلام و کرامات او مطالبی آمده است.
+
تهرانی با علوم غریبه نیز آشنا بود، به [[تاریخ]] و اخبار پیشینیان احاطه داشت، حافظ [[قرآن]] و بسیاری از دعاها بود و [[تورات]] و [[انجیل]] را از حفظ می‌خواند و به زبان عبری نیز آشنا بود.
از جمله کارهای او تعمیر آرامگاه میثم تمار بود.
 
  
== وفات ==
+
ملاعلی تهرانی دارای مجالس وعظ و اندرز بود و هفته‌ای دو روز در [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|صحن امیرالمؤمنین]] علیه‌السلام به منبر می‌رفت و در باب مواعظ اخلاقی و فضائل [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم‌السلام سخن می‌گفت. همچنین، درباره تقید وی به زیارت [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه‌السلام و کرامات او مطالبی آمده است.  
وی در صفر ۱۲۹۷ در نجف وفات یافت.
 
در سوک او مجالس متعددی برگزار و در رثایش اشعار بسیاری سروده شد.
 
  
== منابع ==
+
وی عمری طولانی یافت؛ دانشمندی زاهد، قانع و پرهیزکار بود. هیچ گاه فکر لباسی گران قیمت و غذای بسیار لذیذ به سر نپرورید. به نانی جوین با قدری خرما و لباس کرباسی متجاوز از صد سال زندگی نمود و با زندگی ماشینی سر و کاری نداشت. [[محدث نوری|علامه نوری]] در سنواتی که [[عتبات عالیات|عتبات]] بود از محضر او بهره مند می گردید و در مورد استاد فضائل و کراماتی بر شمرده که دال بر مقامات عالیه و [[تزکیه نفس|تزکیه نفس]] این استاد بوده است. <span class="tooltiptext"></span>
 +
==وفات==
 +
مرحوم حاج ملا علی تهرانی در ماه [[ماه صفر|صفر]] ۱۲۹۷ در [[نجف]] وفات یافت و همانجا به خاک سپرده شد. در سوگ او مجالس متعددی برگزار و در رثایش اشعار بسیاری سروده شد.
  
* [[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حاج ملاعلی تهرانی»، شماره۴۱۱۹.
+
==منابع==
* سایت شعائر.
 
 
 
 
 
حاج ملا علی تهرانی فرزند حاج ميرزا خليل یکی از علمای به نام و شيوخ رجال عراق بود. او پس از طی مقدمات علوم از تهران عازم عراق شد و چندين سال از عمر شريفش در عتبات سپری شد. محضر شريف العلما را درک کرد و اين پير شريعت مانند معاصرش فاضل رشتی ساليان متمادی در حوزه عراق هم از قبور ائمه و هم از حضور اساتيد و علما محظوظ بود. مراتب علمی او بيشتر از محضر صاحب ضوابط، صاحب جواهر و صاحب فصول عايد او شد و از شيخ انصاری، فاضل رشتی، مرحوم ملا کتاب، سيد محمد عاملی و اساتيد خود به اخذ اجازه روايت و مقام اجتهاد نائل گرديد.
 
  
حاج ملا علی تهرانی با حاج ملا علی کنی، شيخ انصاری، ميرزای بزرگ، حاج ميرزا حسين خليلی، ملا فتح الله سلطان آبادی و آيت الله ميرزا حبيب الله رشتی معاصر بود. وی عمری طولانی یافت، دانشمندی عامل، زاهد، قانع، متواظع و پرهيزکار بود.هيچ گاه فکر لباسی گران قيمت و غذای بسيار لذيذ به سر نپروريد. به نانی جوين با قدری خرما و لباس کرباسی متجاوز از صد سال زندگی نمود و با زندگی ماشينی سر و کاری نداشت. علامه نوری در نجم الثاقب و کتاب دارالسلام خود، از اين استاد فضائل متعدد می شمارد، و شاگرد او محدث قمی به معظم له عشق می ورزيد. مرحوم علامه نوری در سنواتی که عتبات بود از محضر او بهره مند می گرديد و در مورد استاد فضائل و کراماتی بر شمرده که دال بر مقامات عاليه و تزکيه نفس اين استاد بوده است. مرحوم حاج ملا علی عشقی وافر به معبود و حضرت صاحب الامر ارواحنا فداه داشته و استمرار عرض ادب او به پيشگاه بقية الله عليه السلام سرانجام بدون جواب نمانده و مشمول الطاف حضرتش قرار گرفته است.
+
*[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، بنیاد دائرةالمعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «حاج ملاعلی تهرانی».
 +
*سایت شعائر.
  
از آثار او خزائن الاحکام را که در یک دوره فقهی (در چند جلد است) و هدايه در علم درايت را بر شمرده اند. پدرش حاج ميرزا خليل از علمای بزرگ مدرسه دار الشفاء بوده  که به خاطر احسانی از روی خلوص خدايش به او عنايتی فرمود و طبيب جسمانی و هم طبيب روحانی گرديد. داستان حاج ميرزا خليل طبيب در کتب محدث نوری و محدث قمی مسطور است. وفات مرحوم حاج ملا علی تهرانی را در آخر صفر 1296 (بعضی 1290) نوشته اند. مدفن او درنجف اشرف است.
 
 
==منابع==
 
<br />
 
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]
 
[[رده:علمای قرن سیزدهم]]

نسخهٔ ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۲۱

حاج ملا علی تهرانی (۱۲۹۷-۱۲۲۶ ق)، از فقهای بزرگ شیعه در قرن ۱۳ قمری و از شاگردان محمدحسن نجفی و شریف العلماء مازندرانی بود. آثار علمی ملا علی تهرانی، بیشتر در زمینه فقه و حدیث است. میرزا حسین خلیلی تهرانی (۱۳۲۶-۱۲۳۰ ق)، برادر کوچکتر اوست.

نام کامل ملا علی تهرانی
زادروز ۱۲۲۶ قمری
زادگاه نجف
وفات ۱۲۹۷ قمری
مدفن نجف

Line.png

اساتید

شیخ محمدحسن نجفی، شریف العلماء مازندرانی، محمدحسین حائری اصفهانی، سعیدالعلماء مازندرانی،...

شاگردان

ملا محمدباقر تستری، شیخ علی بن حسین خاقانی، عبدالحسین حرزالدین،...

آثار

خزائن الاحکام، غصون الاَیْکَة الغرویة فی الاصول الفقهیة، الفوائد الرجالیة، سُبُل الهدایة فی علم الدرایة، حاشیه بر منتهی المقال،...

ولادت و خاندان

ملا علی تهرانی در سال ۱۲۲۶ قمری در نجف به دنیا آمد. پدرش، حاج میرزا خلیل (متوفی ۱۲۸۰)، بزرگ خاندان خلیلی و از مشهورترین پزشکان روزگار خود و از شاگردان شیخ جعفر کاشف الغطاء بود.

میرزا حسین خلیلی تهرانی (۱۳۲۶-۱۲۳۰ ق)، از مراجع و فقهای مشهور دوره مشروطه، برادر کوچکتر ملا علی تهرانی است.

تحصیل و اساتید

حاج ملاعلی تهرانی علم اصول را نزد محمدحسین حائری اصفهانی (صاحب فصول)، شریف العلماء مازندرانی، میرزا جعفر تویسرکانی و سعیدالعلماء مازندرانی، علم رجال را نزد محمدجعفر استرآبادی، و ریاضیات را نزد شیخ اسماعیل بروجردی، ابوتراب همدانی و محمدتقی خراسانی فراگرفت.

وی همچنین در فقه از محضر صاحب فصول، شیخ علی کاشف الغطاء و محمدحسن نجفی (صاحب جواهر) بهره برد. و حکمت را نزد ملا اسماعیل اردکانی، ملاکریم کرمانی و ملاعبدالعظیم تهرانی آموخت.

ملاعلی تهرانی از علمای بزرگی چون صاحب جواهر، ملا احمد نراقی، اجازه روایت داشت.

تدریس و شاگردان

شاگردان متعددی در محضر ملاعلی تهرانی تربیت شدند، از جمله: ملا محمدباقر تُستری، شیخ علی بن حسین خاقانی و عبدالحسین حرزالدین.

علاوه بر این، برادرش میرزا حسین تهرانی، شیخ محمدحسن مامقانی، سید حسن صدر و میرزا حسین نوری (صاحب مستدرک) از او اجازه روایت داشتند.

آثار و تألیفات

آثار مهم ملا علی تهرانی، که بیشتر در فقه و حدیث است، عبارت‌اند از:

  1. خزائن الاحکام، که شرح «تلخیص المرام» علامه حلّی است،
  2. تلخیص و ترجمه «هدایة الناسکین من الحجاج و المعتمرین» تألیف محمدحسن نجفی،
  3. غصون الاَیْکَة الغرویة فی الاصول الفقهیة،
  4. شرح مبحث وصیت «شرایع الاسلام» محقق حلّی،
  5. رساله عملیه با عنوان «النَبْذَة من الاحکام الشرعیة»، از باب طهارت تا آخر نماز جماعت،
  6. الفوائد الرجالیة، که درباره علم حدیث و رجال است و محمدباقر تستری بر آن حاشیه نوشته است،
  7. سُبُل الهدایة فی علم الدرایة،
  8. حساب العقود، در شرح «حدیث ایمان حضرت ابوطالب»،
  9. شرح و حاشیه بر «التعلیقة البهبهانیة» اثر وحید بهبهانی (متوفی ۱۲۰۶)،
  10. حاشیه بر «منتهی المقال» ابوعلی حائری (متوفی ۱۲۱۶) در علم رجال.

ویژگیهای علمی و اخلاقی

مقام علمی ملاعلی تهرانی را ستوده‌اند تا جایی که برخی، پس از وفات شیخ انصاری، او را اعلم می‌دانستند. مؤلف مستدرک الوسائل او را «فخر شیعه» و «ذخیره شریعت» خوانده و آقا بزرگ طهرانی او را شیخ المشایخِ اجازه متأخران نامیده است.

تهرانی با علوم غریبه نیز آشنا بود، به تاریخ و اخبار پیشینیان احاطه داشت، حافظ قرآن و بسیاری از دعاها بود و تورات و انجیل را از حفظ می‌خواند و به زبان عبری نیز آشنا بود.

ملاعلی تهرانی دارای مجالس وعظ و اندرز بود و هفته‌ای دو روز در صحن امیرالمؤمنین علیه‌السلام به منبر می‌رفت و در باب مواعظ اخلاقی و فضائل اهل بیت علیهم‌السلام سخن می‌گفت. همچنین، درباره تقید وی به زیارت امام حسین علیه‌السلام و کرامات او مطالبی آمده است.

وی عمری طولانی یافت؛ دانشمندی زاهد، قانع و پرهیزکار بود. هیچ گاه فکر لباسی گران قیمت و غذای بسیار لذیذ به سر نپرورید. به نانی جوین با قدری خرما و لباس کرباسی متجاوز از صد سال زندگی نمود و با زندگی ماشینی سر و کاری نداشت. علامه نوری در سنواتی که عتبات بود از محضر او بهره مند می گردید و در مورد استاد فضائل و کراماتی بر شمرده که دال بر مقامات عالیه و تزکیه نفس این استاد بوده است.

وفات

مرحوم حاج ملا علی تهرانی در ماه صفر ۱۲۹۷ در نجف وفات یافت و همانجا به خاک سپرده شد. در سوگ او مجالس متعددی برگزار و در رثایش اشعار بسیاری سروده شد.

منابع