تفسیر قمی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
جز (7پروژه: رتبه بندی، اولویت بندی ، سنجش کیفی) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱۷: | سطر ۱۷: | ||
|عنوان افزوده1= مصحح | |عنوان افزوده1= مصحح | ||
| − | |افزوده1= طيب | + | |افزوده1= طيب موسوی جزائری |
|عنوان افزوده2= | |عنوان افزوده2= | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
|لینک=[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38618&scope=95YYli2geUEwJM_aAWrFyAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%85%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب تفسیر القمى] | |لینک=[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38618&scope=95YYli2geUEwJM_aAWrFyAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%85%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true کتاب تفسیر القمى] | ||
}} | }} | ||
| − | تفسیر روایی مشهور شیعه | + | '''«تفسیر قمی»''' از [[تفسیر روایی|تفاسیر روایی]] مشهور [[شیعه]] و منسوب به [[على بن ابراهیم بن هاشم قمى|على بن ابراهیم قمى]] (زنده در ۳۰۷ ق) است. این تفسیر از معروفترین مصادر تفسیرى [[امامیه]] بشمار مى آید که روایات تفسیرى را جمع آورى کرده است. |
| − | == | + | ==مؤلف== |
| − | اگر چه از چگونگى و تاریخ زندگى علی بن ابراهیم اطلاع زیادى در دست نیست، اما از راویان بزرگ و موثق [[شیعه]] به حساب مى آید و [[ | + | اگر چه از چگونگى و تاریخ زندگى [[علی بن ابراهیم قمی|علی بن ابراهیم بن هاشم قمی]] اطلاع زیادى در دست نیست، اما از راویان بزرگ و موثق [[شیعه]] به حساب مى آید و علماى [[علم رجال|رجال]] همواره وى را تعظیم و تجلیل کرده اند و [[محمد بن یعقوب کلینى]] از وى روایت مى کند. قمى، حضرت [[امام حسن عسکری]] علیه السلام و [[امام هادی]] علیه السلام را درک کرده است. |
| − | على بن ابراهیم در نگارش و تألیف زبردست بوده و آثار بسیارى از خود برجاى گذاشته | + | على بن ابراهیم در نگارش و تألیف زبردست بوده و آثار بسیارى از خود برجاى گذاشته که گویا به جز این تفسیر، آثار دیگرش در گذر زمان از بین رفته است. [[ابن ندیم]] وى را در زمره عالمان و فقیهان نگاشته و [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسى]] وى را از بزرگترین عالمان اصحاب تلقى کرده است. |
| − | + | ==ساختار کتاب== | |
| − | [[ | + | این کتاب در دو جلد تنظیم شده است. جلد اول حاوى [[تفسیر قرآن|تفسیر]] ۱۶ [[سوره]] (از آغاز [[سوره حمد]] تا پایان [[سوره نحل]]) و جلد دوم مشتمل بر تفسیر ۹۸ سوره (از آغاز [[سوره اسراء]] تا پایان [[سوره ناس]]) است. |
| − | + | کتاب با دیدگاه [[حدیث|حدیثى]] نوشته شده، از این رو مؤلف از ظاهر [[آیه|آیات]] با استناد به روایات به آسانى دست کشیده است. همچنین کتاب از تفاسیر [[تأویل|تأویلى]] شمرده شده و تأویل هاى دور از ذهن در آن بسیار است. (براى نمونه: ج۱، ص۳۵، ۲۰۳) | |
| − | + | ==معرفى اجمالى کتاب== | |
| − | + | «تفسیر قمى» از [[تفسیر قرآن|تفاسیر]] کهن و از معروفترین مصادر تفسیرى [[امامیه]] بشمار مى آید که به روش [[تفسیر روایی|تفسیر مأثور]]، روایات تفسیرى را جمع آورى کرده است. [[شیخ کلینی|کلینى]] در [[الکافی (کتاب)|کافى]] و دیگران در برخى از مجامع روایى، از این کتاب روایت کرده اند؛ اما طبق تحقیقات جدیدى که پس از [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذریعه]] انجام شد، کتاب موجود نمى تواند تماماً از آن على بن ابراهیم قمى باشد و مانند [[تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام|تفسیر منسوب به امام حسن عسکری]] علیه السلام تألیف شخص دیگرى است؛ با اعتراف به این که بخش بسیارى از روایات این کتاب از تفسیر على بن ابراهیم گرفته شده است. | |
| − | + | دلایل و شواهد بر این که تمام این کتاب از على بن ابراهیم نیست، فراوان است؛ از جمله مقدمه این کتاب که مؤلف به گونه اى مباحث را طرح مى کند که گویى کسى دیگر سخن مى گوید و گاه حتى از على بن ابراهیم هم نقل قول مى کند. | |
| − | + | خط کلى تفسیر، نقل اخبار تفسیرى از [[اهل بیت]] [[پیامبر اسلام]] صلى الله علیه و آله است و احیاناً نکات تفسیرى هم از على بن ابراهیم نقل شده و بخشى از روایات بر اساس [[تأویل]]، انطباق، جری و تطبیق است. | |
| − | + | مؤلف در آغاز تفسیر، مقدمه اى نگاشته که با طرح عناوین کلى آن مى توان سمت گیرى و چگونگى روش او را شناخت. در این مقدمه مباحث فضیلت [[قرآن]]، تمسک به [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام، اشتمال [[قرآن]] بر [[ناسخ و منسوخ]] و [[آیات محکم و متشابه|محکم و متشابه]]، [[تحریف قرآن|تحریف]]، تأویل و رد مذاهب و فرق بحث شده و به مناسبت هر موضوع روایاتى آمده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==وضعیت نشر== | ==وضعیت نشر== | ||
| − | این | + | این کتاب ابتدا با تحقیق سید طیب جزایری در [[نجف]] و سپس در دو جلد به زبان عربی به همت مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، در بیروت چاپ شده است. |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | *محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۴۹۴-۴۹۵. |
| − | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38618&scope=95YYli2geUEwJM_aAWrFyAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%85%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true | + | *مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی. |
| + | |||
| + | ==متن کتاب== | ||
| + | [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=38618&scope=95YYli2geUEwJM_aAWrFyAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%AA%D9%81%D8%B3%D9%8A%D8%B1%20%D8%A7%D9%84%D9%82%D9%85%D9%8A&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true '''تفسیر القمى'''] | ||
[[رده:منابع حدیثی]] | [[رده:منابع حدیثی]] | ||
نسخهٔ ۱۷ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۸:۰۹
 | |
| نویسنده | علی بن ابراهیم بن هاشم قمی |
| موضوع | تفاسیر شیعه |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 2 |
| مصحح | طيب موسوی جزائری |
|
| |
«تفسیر قمی» از تفاسیر روایی مشهور شیعه و منسوب به على بن ابراهیم قمى (زنده در ۳۰۷ ق) است. این تفسیر از معروفترین مصادر تفسیرى امامیه بشمار مى آید که روایات تفسیرى را جمع آورى کرده است.
مؤلف
اگر چه از چگونگى و تاریخ زندگى علی بن ابراهیم بن هاشم قمی اطلاع زیادى در دست نیست، اما از راویان بزرگ و موثق شیعه به حساب مى آید و علماى رجال همواره وى را تعظیم و تجلیل کرده اند و محمد بن یعقوب کلینى از وى روایت مى کند. قمى، حضرت امام حسن عسکری علیه السلام و امام هادی علیه السلام را درک کرده است.
على بن ابراهیم در نگارش و تألیف زبردست بوده و آثار بسیارى از خود برجاى گذاشته که گویا به جز این تفسیر، آثار دیگرش در گذر زمان از بین رفته است. ابن ندیم وى را در زمره عالمان و فقیهان نگاشته و فضل بن حسن طبرسى وى را از بزرگترین عالمان اصحاب تلقى کرده است.
ساختار کتاب
این کتاب در دو جلد تنظیم شده است. جلد اول حاوى تفسیر ۱۶ سوره (از آغاز سوره حمد تا پایان سوره نحل) و جلد دوم مشتمل بر تفسیر ۹۸ سوره (از آغاز سوره اسراء تا پایان سوره ناس) است.
کتاب با دیدگاه حدیثى نوشته شده، از این رو مؤلف از ظاهر آیات با استناد به روایات به آسانى دست کشیده است. همچنین کتاب از تفاسیر تأویلى شمرده شده و تأویل هاى دور از ذهن در آن بسیار است. (براى نمونه: ج۱، ص۳۵، ۲۰۳)
معرفى اجمالى کتاب
«تفسیر قمى» از تفاسیر کهن و از معروفترین مصادر تفسیرى امامیه بشمار مى آید که به روش تفسیر مأثور، روایات تفسیرى را جمع آورى کرده است. کلینى در کافى و دیگران در برخى از مجامع روایى، از این کتاب روایت کرده اند؛ اما طبق تحقیقات جدیدى که پس از آقا بزرگ تهرانى در الذریعه انجام شد، کتاب موجود نمى تواند تماماً از آن على بن ابراهیم قمى باشد و مانند تفسیر منسوب به امام حسن عسکری علیه السلام تألیف شخص دیگرى است؛ با اعتراف به این که بخش بسیارى از روایات این کتاب از تفسیر على بن ابراهیم گرفته شده است.
دلایل و شواهد بر این که تمام این کتاب از على بن ابراهیم نیست، فراوان است؛ از جمله مقدمه این کتاب که مؤلف به گونه اى مباحث را طرح مى کند که گویى کسى دیگر سخن مى گوید و گاه حتى از على بن ابراهیم هم نقل قول مى کند.
خط کلى تفسیر، نقل اخبار تفسیرى از اهل بیت پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله است و احیاناً نکات تفسیرى هم از على بن ابراهیم نقل شده و بخشى از روایات بر اساس تأویل، انطباق، جری و تطبیق است.
مؤلف در آغاز تفسیر، مقدمه اى نگاشته که با طرح عناوین کلى آن مى توان سمت گیرى و چگونگى روش او را شناخت. در این مقدمه مباحث فضیلت قرآن، تمسک به اهل بیت علیهم السلام، اشتمال قرآن بر ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه، تحریف، تأویل و رد مذاهب و فرق بحث شده و به مناسبت هر موضوع روایاتى آمده است.
وضعیت نشر
این کتاب ابتدا با تحقیق سید طیب جزایری در نجف و سپس در دو جلد به زبان عربی به همت مؤسسه الاعلمى للمطبوعات، در بیروت چاپ شده است.
منابع
- محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، صفحه ۴۹۴-۴۹۵.
- مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.
متن کتاب
| تفسیر قرآن | |
| درباره تفسیر قرآن: | تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن |
|---|---|
| اصطلاحات: | اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات |
| شاخه های تفسیر قرآن: |
تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی) |
| روشهای تفسیری قرآن: |
|
| تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: |
|
