امام سجاد علیه السلام: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(در کاخ عبیدالله بن زیاد)
(امام در دمشق)
سطر ۷۵: سطر ۷۵:
  
 
==== امام در دمشق ====
 
==== امام در دمشق ====
 +
پس از آنکه امام سجاد علیه السلام و زنان اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) چند روزی را در کوفه گذراندند، به دستور ابن زیاد، کاروا اسرا به همراه [[شمر بن ذی الجوشن]] راهی دمشق، پایتخت [[امویان| خلافت امویان]] شدند. [[ورود اهل بیت امام حسین علیه السلام به شام]] با سختی های طاقت فرسایی همراه بود. زمانی که از امام سجاد (علیه السلام) پرسیده شد سخت ترین مصائب شما در سفر کربلا کجا بود؟ در پاسخ حضرت سه بار فرمود: (الشام الشام الشام). پس از آنکه کاروان اسرا وارد شهر دمشق شدند، آنان را در [[خرابه شام|خرابه ای از خرابه های شام]] اسکان دادند و فردای آن روز [[اهل بیت امام حسین علیه السلام در مجلس یزید|اهل بیت امام حسین علیه السلام را در مجلس یزید]] حاضر کردند. در آنجا نیز زنان اهل بیت و امام سجاد علیه السلام به دفاع از اسلام و قیام کربلا پرداختند. سپس امام زین العبادین علیه السلام در مسجد جامع اموی با بیان [[خطبه امام سجاد (ع) در دمشق|خطبه ای]] قرّا در میان مردم شام، یزید و امویان را رسوا نمودند.
 +
 +
پس از این رسوایی یزید، رویکرد رفتاری خویش را با اهل بیت پیامبر تغییر داد و تصمیم به دلجویی از آنان گرفت و پس از مدتی با عزت و احترام تمام آنان را به مدینه بازگرداند.
  
 
==اوضاع سیاسی در دوران امامت امام سجاد علیه السلام==
 
==اوضاع سیاسی در دوران امامت امام سجاد علیه السلام==

نسخهٔ ‏۱۵ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۰۳

علی بن الحسین مشهور به امام سجاد علیه السلام (38 - 95 ه.ق) فرزند امام حسین علیه السلام و چهارمين امام شيعيان می باشند. آن حضرت در محرم سال 61 هجري قمري در جريان قيام امام حسين عليه السلام، در سرزمين كربلا حضور داشت اما به علت بیماری نتوانستند در پیکار شرکت کنند. پس از آن فاجعه دردناك، امامت به ایشان منتقل شد و آن حضرت به مدت 34 سال پیشوای شیعیان بود. ایشان در محرم سال 95 ه.ق به دست ولید بن عبدالملک شهادت رسیدند.

امام-سجاد.jpg
مقام امام چهارم
نام علی
القاب سجاد، زین العابدین
کنیه ابوالحسن و ابومحمد
پدر امام حسین علیه السلام
مادر شهربانو
زادروز 5 شعبان سال 38 هجری قمری
زادگاه مدینه یا کوفه
مدت امامت 34سال
مدت عمر 57 سال
تاریخ شهادت 12 محرم سال 95 هجری قمری
علت شهادت مسمومیت توسط زهر
قاتل ولید بن عبدالملک لعنه الله
مدفن مدینه، بقیع


ولادت

به عقیده اکثر علمای شیعه ایشان در روز پنچشنبه، پنجم شعبان سال 38 هجری به دنیا آمده اند.[۱] هر چند تاریخ های دیگری چون نهم شعبان یا نیمه جمادی الاولی یا بیست و ششم جمادی ثانی سال 38 هجری نیز، به عنوان روز تولد ایشان ذکر شده است، اما به نظر اکثر علمای شیعه، همان تاریخ نخست، صحیح است. در مورد مکان تولد حضرت نیز عموم علمای شیعه، مدینه را مکان تولد ایشان می دانند.[۲] ولی شیخ باقر شریف قرشی، مکان تولد حضرت را کوفه می داند و دلیل آن را تولد حضرت در ایام حکومت جدشان حضرت علی (علیه السلام) عنوان کرده و معتقد است که امام حسین (علیه السلام) در آن زمان به همراه خانواده شان در کوفه زندگی می کرده اند[۳].

مادر امام سجاد(علیه السلام)

در بیشتر منابع روایی و حدیثی و منابع تاریخی مادر امام سجاد(علیه السلام) را از نسل پادشاهان ایران و دختر یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی روایت کرده اند.[۴] اما دکتر سید جعفر شهیدی در کتاب زندگانی علی بن حسین علیه اسلام، نقد جدی بر این روایت وارد کرده و ایشان را دختر یزدگرد سوم نمی داند. با این حال استدلال های ایشان به زعم دیگر نویسندگان مانند دکتر احمد مهدوی دامغانی[۵]، استدلال های متقن و قوی نیست.

نام مادر امام سجاد(علیه السلام) در کتب مختلف تاریخی، متفاوت است. ولی مشهورترین نام برای ایشان شهربانو است. به گفته شیخ صدوق مادر حضرت در زمان وضع حمل ایشان از دنیا می روند.[۶]

کنیه، القاب و سیمای جضرت

کنیه های امام عبارت اند از[۷]:

  1. ابوالحسن
  2. ابوالحسين
  3. ابومحمد
  4. ابوعبداللّه‏

اما القاب شريف امام عليه السلام كه بيانگر خصلتهاى نيكو، و گوياى صفات برجسته و مكارم اخلاق آن حضرت و عظمت طاعت و عبادت او براى خداست چنين است[۸]:

  1. زين العابدين:اين لقب را جدّ بزرگوارشان رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به ایشان مرحمت فرمودند و به دليل عبادت فراوان ایشان بود كه اين لقب را به حضرت دادند و به قدرى به اين لقب معروف و مشهور شدند كه به صورت نام آن حضرت در آمد و جز ایشان كسى به اين لقب ناميده نشد، و حقّا كه ایشان زينت هر عبادت‏كننده و باعث افتخار هر فرمانبر و مطيع خدا بودند.
  2. سيّد العابدين:از جمله القاب برجسته آن حضرت، «سيد العابدين» بود و اين به خاطر آن همه اطاعت و فرمانبردارى از خدا بود كه از آن بزرگوار سر زد و از هيچ كسى- جز جدشان، امير المؤمنين عليه السلام- آن همه عبادت صورت نگرفت.
  3. ذوالثّفنات‏:امام عليه السلام از آن رو به اين لقب ناميده شدند كه بر مواضع سجده حضرت آثارى چون پينه‏ هاى زانوى شتر ظاهر می شد.امام باقر عليه السلام، فرمودند:«پدرم در مواضع سجده‏اش، آثارى برآمده داشت كه هر سال دو نوبت آنها را مى‏ بريد؛ در هر نوبت پنج پينه را، از اين جهت او را ذو الثّفنات گفتند.[۹]»4
  4. سجّاد:از جمله القاب شريف آن حضرت كه بدان شهرت داشتند، لقب «سجّاد» است. و اين به خاطر سجده‏ هاى فراوان ایشان بود.
  5. زكى:به آن حضرت لقب زكى دادند، چون خداوند او را از هر آلودگى پاك و پاكيزه فرموده بود، همان گونه كه از پدران بزرگوارش پليدى را برداشته و پاك و پاكيزه قرار داده است.
  6. امين:از جمله القاب شريف آن حضرت كه بدان معروف بود، لقب «امين» است، زيرا كه امام عليه السلام نمونه والاى اين صفت ارزنده بود، ایشان می فرمایند: «اگر قاتل پدرم، شمشيرى را كه بدان وسيله پدرم را به قتل رسانده در نزد من به امانت گذارد، به او بازمى‏ گردانم.»
  7. ابن الخيرتين‏:از القابى كه امام عليه السلام بدان شهرت داشت لقب «ابن الخيرتين» بود.

در مورد سیمای امام نیز گفته شده است که آن حضرت گندمگون، كوتاه قد و لاغراندام و باريك بودند و چنان بود كه هر چه عمر آن بزرگوار زياد مى ‏شد بيشتر لاغر و ضعيف مى‏گشتند و اين به خاطر عبادت زياد آن حضرت بود و از سويى غم ها و مصيبت هاى عظيم قتلگاه كربلا.اما شكوه امام چنان بود كه همگان در مقابل ایشان سر تعظيم فرود مى ‏آوردند و در خطوط چهره ‏ایشان انوار انبياء و شكوه و جلال اوصياء مى‏ درخشيد.، مسلم بن عقبه فرمانده سپاه امویان در ماجرای حره كه تمام ارزش ها و مقدرات را ناچيز و بى ‏ارزش مى ‏دانست و بسیاری از اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به دست او کشته شدند، موقعى كه امام را ديد، مبهوت شد و به خود لرزيد و بيش از حد، احترام و تعظيم كرد و به اطرافيانش گفت: زين العابدين سيماى انبياء را دارد.[۱۰]

امام سجاد علیه السلام پیش از امامت

امام تنها دو سال داشتند که جد ایشان، امیرالمؤمنین (علیه السلام) به شهادت رسیدند. ایشان دوران نوجوانی خویش را تحت تربیت پدر و عموی بزرگوارشان امام حسن (علیه السلام) در مدینه گذراندند. این دوران با حکومت ظالمانه معاویه همراه بود. پس از شهادت عموی ایشان، امامت به امام حسین (علیه السلام) رسید و امام سجاد (علیه السلام) همیشه و همه جا همراه پدر خویش بودند و برجسته ترین صفات روحی و اخلاقی را از ایشان آموخت. پس از آنکه ده سال از امامت امام حسین (علیه السلام) گذشت، معاویه از دنیا رفت و خلافت به پسرش یزید که فردی فاسد و شراب خوار بود، رسید.

پس از به خلافت رسیدن یزید، او به عاملش در مدینه دستور داد تا به هر قیمتی از امام حسین (علیه السلام) بیعت بگیرد و در صورت عدم بیعت، ایشان را به قتل برساند. امام حسین (علیه السلام) که هیچ گاه تن به چنین بیعت ذلت باری نمی دادند، به همراه خانواده شان به مکه سفر کردند. امام سجاد (علیه السلام) نیز به همراه خانواده خویش با پدر همراه شدند.

امام سجاد (علیه السلام) و قیام کربلا

پس از آنکهمکه دیگر برای امام حسین (علیه السلام) و اهل بیت ایشان جای امنی نبود و از طرفی اصحاب امام و مردم کوفه از ایشان برای آمدن به این شهر دعوت کرده بودند، امام حسین (علیه السلام) به همراه اصحاب و خانواده خویش راهی کوفه شدند. در میان راه امام سجاد(علیه السلام) گرفتار بیماری و تب شدید شدند به گونه ای که در روز عاشورا قادر به ایستادن بر روی پاهای خویش نبودند.

پیش از شهادت پدر

با وجود وخامت حال امام، اما ایشان از طریق عمه بزرگوار خویش حضرت زینب کبری سلام الله علیها و دیگر افراد از اتفاقاتی که در آن روز می افتاد، باخبر می شدند. زمانی که تمام اصحاب امام حسین (علیه السلام به شهادت رسیدند و امام برای آخرین با سپاه عمر بن سعد اتمام حجت کردند و فریاد «هل من ناصر ینصرنى؟» را سر دادند و گفتند «آيا كسى هست كه از حرم رسول خدا (ص) دفاع كند؟ و آيا كسى هست كه خداى يكتا را بپرستد و از خدا بترسد و به ما كمك كند؟ و آيا كسى هست كه به خاطر خدا ما را يارى نمايد؟» امام زين العابدين عليه السلام صداى استغاثه شورانگيز پدر بزرگوارش را که شنيدند، از بستر بيمارى برخاستتند و با وجود بيمارى شديدى كه داشتتند به عصا تكيه داده تا به يارى پدرش بشتابدند. زمانی امام حسين عليه السلام چشمشانشان به فرزند بيمارشان افتاد، فرياد برآوردند، «خواهرم ام كلثوم! مگذار پسرم به ميدان بيايد، مبادا كه زمين از نسل آل محمد (ص) خالى شود.» اين بود كه عمه ‏ایشان مبادرت كرده و حضرت سجاد را به بسترشان بازگرداندند.

وقایع پس از شهادت پدر

پس از آنکه امام حسین (علیه السلام) به شهادت رسیدند، سپاهیان کوفی بدون كمترين توجه بر اين كه در ميان خيمه‏ ها بانوان و زنان خاندان نبوت و كودكان اهل بيت عليهم السلام هستند، به سمت خيام حرم حمله‏ ور شدند، و عده دست به غارت خیمه ها و عده ای اقدام به آتش زدن خیمه ها کردند.

كافران جفاكار به سمت امام زين العابدين عليه السلام هجوم بردند در حالى كه از شدت بيمارى سخت ناتوان شده بود و حوادث سهمگين عاشورا قلب ایشان را در هم مى‏ فشرد. شمر بن ذى الجوشن خواست امام سجاد علیه السلام را بکشد.حصرت زینب دختر سلام الله علیها چون از قصد شمر و یارانش مطلع شد فرمود: «او هرگز کشته نمى‌ ‏شود مگر آنکه من کشته شوم» آنان به ناچار دست از او کشیدند.

در این هنگام عمر سعد نیز آمد. زنان حرم با گریه و خشم بر او اعتراض کردند و از رفتار بى‌‏ شرمانه سپاهش شکایت نمودند. عمر سعد گفت: کسى حق ندارد وارد خیمه‌‏هاى زنان شود و متعرض این جوان بیمار (امام سجاد علیه‌السلام) شود.

موقعى كه آتش در خيمه ‏ها زبانه كشيد، دختران رسول خدا (ص) رو به بيابانها گذاشتند و آتش دامن بعضى را گرفته بود، كودكان يتيم فرياد واويلا برآورده و رو بيابان ها فرار مى ‏كردند و كمك مى‏خواستند و كسى نبود كه به آنها كمك كند و از آنها حمايت نمايد،امام زين العابدين می فرمایند: «به خدا سوگند كه عمه ‏ها و خواهرانم را به خاطر نمى ‏آورم مگر اين كه غم و گريه گلويم را مى‏ گيرد و همواره به ياد فرار آنها در بيابان كربلا مى‏ افتم كه از خيمه ‏اى به خيمه‏ اى و از اينجا به آنجا فرار مى‏ كردند و منادى آن گروه ستمگر فرياد مى ‏زد: خانه‏ هاى ستمگران را آتش بزنيد!»

در بعضی از مقاتل آمده: هنگامی که خیام را آتش زدند، زینب سلام الله علیها نزد امام سجاد علیه السلام آمد و عرض کرد:«ای یادگار گذشتگان و پناه باقیماندگان، خیمه ها را آتش زدند، ما چه کنیم؟» امام فرمودند:«علیکن بالفرار[۱۱]»

همه بانوان و کودکان در حالیکه گریان بودند و فریاد می زدند، فرار کردند و سر به بیابان ها نهادند، ولی زینب سلام الله علیها باقی ماند و کنار بستر امام سجاد علیه السلام به آن حضرت می نگریست، و امام بر اثر شدت بیماری قادر به فرار نبود.

سپاه سنگ دل کوفه پیکر سالارشهیدان و اهل بيت و اصحاب بزرگوار ایشان را روى خاكهاى گرم كربلا به جا گذاشتند، تا اين كه گروهى از بنى اسد كه در آن جنگ شركت نداشته آمدند و براى دفن كردن آن بدنهاى مقدس قبرهايى كندند اما چون آن پيكرهاى پاك سر نداشتند، متحير ماندند و نمى ‏دانستند هر بدنى متعلق به كيست؛ برخی منابع تاریخی شیعه نوشته اند که امام زين العابدين عليه السلام آمدند و يكايك شهدا را بر بنى اسد معرفى كردند، و شهداى اهل بيت و اصحاب را مشخص كردند و خود پيكر مقدس پدر بزرگوارش را در حالى كه اشك از چشمانشان مى ‏باريد در جايگاه ابديش دفن كردند.

امام سجاد علیه السلام و اسارت

عمر سعد پس از دفن اجساد پلید سپاهیانش نزدیک ظهر روز یازدهم دستور حرکت به سوى کوفه را صادر کرد. با این دستور زنان و دختران و کودکان حرم حسینى را بر شتران بدون جهاز سوار کردند و همانند اسیران بلاد کفر به سوى کوفه‏ حرکت دادند.نوشته اند هنگام بردن اسیران از کربلا به کوفه بر گردن علی بن الحسین (ع) غل و جامعه نهادند و چون بیمار بود، و نمی توانست خود را بر پشت شتر نگاه دارد هر دو پاي او را بر شکم شتر بستند. [۱۲] جذلم بن بشير مى‏ گويد: در سال (61 هجرى) موقع آمدن على بن حسين از كربلا به كوفه، من وارد كوفه شدم، ديدم به همراه آن حضرت بانوانى هستند در حالى كه سپاهيان يزيد اطراف ايشان را گرفته‏اند و مردم كوفه براى تماشاى آنها از خانه‏ها بيرون شده‏اند و آنان بر شتران بى‏جهاز سوارند، زنان كوفه از مشاهده آن منظره به گريه درآمدند و ناله و شيون سر دادند، على بن حسين را ديدم كه از رنج بيمارى لاغر شده در حالى كه غل به گردن داشت و دستهاى مباركش را به گردنش بسته بودند. و او با صداى ضعيفى مى ‏گويد: «اگر اين مردم به حال ما گريه مى‏كنند و به خاطر ما نوحه‏سرايى مى‏نمايند پس چه كسى ما را كشته است؟!»[۱۳]

پس از مدتی توده ‏هاى مردم اطراف امام زين العابدين عليه السلام حلقه زدند. امام عليه السلام تصميم گرفتند تا از این فرصت استفاده کرده و با ایراد خطبه ای، آنها را متوجه جرم بزرگى كه مرتكب شده ‏و جنايتى که نسبت به خود و تمام امت اسلامى رواداشته اند، بکنند. به همین دلیل خطبه ای در شهر کوفه بیان نمودند.

در کاخ عبیدالله بن زیاد

پس از بیان خطبه در میان مردم کوفه، امام سجاد(علیه السلام) به همراه حرم اهل بیت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) وارد کاخ عبیدالله بن زیاد شدند. در رويارويى ابن زياد و امام زين العابدين عليه السلام، ابن زیاد تصمیم بر قتل حضرت گرفت که با فداکاری عمه سادات حضرت زینب کبری سلام الله علیها، او از تصمیم خویش منصرف شد.

امام در دمشق

پس از آنکه امام سجاد علیه السلام و زنان اهل بیت پیامبر(صلی الله علیه و آله) چند روزی را در کوفه گذراندند، به دستور ابن زیاد، کاروا اسرا به همراه شمر بن ذی الجوشن راهی دمشق، پایتخت خلافت امویان شدند. ورود اهل بیت امام حسین علیه السلام به شام با سختی های طاقت فرسایی همراه بود. زمانی که از امام سجاد (علیه السلام) پرسیده شد سخت ترین مصائب شما در سفر کربلا کجا بود؟ در پاسخ حضرت سه بار فرمود: (الشام الشام الشام). پس از آنکه کاروان اسرا وارد شهر دمشق شدند، آنان را در خرابه ای از خرابه های شام اسکان دادند و فردای آن روز اهل بیت امام حسین علیه السلام را در مجلس یزید حاضر کردند. در آنجا نیز زنان اهل بیت و امام سجاد علیه السلام به دفاع از اسلام و قیام کربلا پرداختند. سپس امام زین العبادین علیه السلام در مسجد جامع اموی با بیان خطبه ای قرّا در میان مردم شام، یزید و امویان را رسوا نمودند.

پس از این رسوایی یزید، رویکرد رفتاری خویش را با اهل بیت پیامبر تغییر داد و تصمیم به دلجویی از آنان گرفت و پس از مدتی با عزت و احترام تمام آنان را به مدینه بازگرداند.

اوضاع سیاسی در دوران امامت امام سجاد علیه السلام

امام سجاد علیه السلام پس از فاجعه کربلا به امامت رسيد و با توجه به وضعيت زمان و اختناق حاكم در آن دوران، اقدام به يك سلسله برنامه هاي ارشادي و فرهنگي و مبارزات غيرمستقيم نمود.

ماجراي نهضت كربلا، يك حادثه بزرگ سياسي بود که امام سجّاد علیه السلام در ابلاغ پيام شهيدان و پيگيری نتايج نهضت نقش اصلي را داشت، آن حضرت با خطبه غرّا و كوبندهای که در مسجد شام ایراد نمود. مردم شام را اگاه نمود و يزيد و حكومتش را در نزد آنان رسوا کرد.

امام سجاد علیه السلام با این که پس از واقعه کربلا جامعه اسلامی را گرفتار ترس و یاس می دید و کسی را نمی یافت که تربیت کند و دانش خویش را به او بسپارد ولی از پای ننشست و با دعا و نیایش مطالب عمیق و مضامین ارزنده و گرانقدری را به جامعه اسلامی به ویژه شیعیان منتقل ساخت [۱۴]

از مهمترین اقدامات امام سجاد علیه السلام پس از عاشورا و در دوران امامت، موارد زیر را می توان برشمرد:

  1. تداوم بخشي و تفسير درست حادثه عاشورا و جلوگيري از تحريف آن.
  2. پرورش رهبر آينده امت اسلامي حضرت باقرالعلوم علیه السلام.
  3. نشر معارف قرآن و فرهنگ اسلام در قالب دعا و نيايش.
  4. نظارت و هدايت انديشمندان و فقها و قُرّای جامعه اسلامي.
  5. حمايت سياسي، مادي و معنوي از بردگان به عنوان مظلوم ترين گروههاي اجتماعي و تلاش براي هدايت و آزادي آنان.

گوشه ای از فضایل امام علیه السلام

آن حضرت با عنوان زين العابدين و سجّاد خوانده مي شود: خداوند در حديث لوح ـ كه آن نامه اي از سوي خدا به پيامبر اكرم صلی الله علیه و آله است ـ او را چنين معرفي كرده است: «سَيِّدُ الْعابِدِينَ وَ زَيْنُ اَوْلِيائيَ الْماضِينَ» [۱۵] او آقاي عبادت كنندگان و زينت اولياي پيشين من است.

قبر امام سجاد علیه السلام در محل قبور ائمه بقیع علیهم السلام در قبرستان بقیع

امام سجاد علیه السلام در عين آن كه زينت عبادت كنندگان و بزرگمرد عبادت و سجده بود، مجاهد بزرگ في سبيل اللّه نیز بود؛ او در عين آن كه مظهر علم و انديشه و معرفت بود، تواضع ويژه اي داشت و در يك كلمه كانون همه كمالات انساني و ارزش هاي والاي معنوی بود.

از نشانه های عقل و دینداری در شخص، اخلاق است؛ زیرا اخلاق تجلیگاه عقلانیت و دینداری انسان بوده و امام سجاد علیه السلام در این زمینه الگوی تمام عیار است.

آن امام بزرگوار مظهر تقوا، صداقت، حیا، خوش رویی، تواضع و فروتنی، تکریم فقرا، زهد و بردباری بود.

امام سجاد علیه السلام در حوزه عمل فردي و اجتماعی سرمشق اخلاق پسنديده بود. اخلاق قرآني در سيره و روش عيني و عملي زندگي ایشان نمود يافت و آن حضرت همان گونه كه در برابر خداوند زين العابدين و سيدالساجدين بوده در برابر مردم نیز سيدالكرام بوده است.

شهادت امام سجاد علیه السلام

مورخین درباره قاتل امام با هم اختلاف دارند. بعضی معتقدند امام به دست ولید مسموم شد، و برخی دیگر معتقدند به دست هشام بن عبدالملک، که برادر خلیفه بود؛ اما به هر حال، او نیز نمی توانست بدون اجازه ولید، مرتکب قتل امام شود.

روز شهادت امام سجاد نیز 18 ، 22 و 25 محرم نقل شده که روز 25 از شهرت بیشتری برخوردار است. [۱۶]

دعاها و تالیفات امام سجاد علیه السلام


صحيفه سجاديه

صحیفه سجادیه مشتمل كه محققين، اسم آن را اخت القرآن، انجيل اهل بيت و زبور آل محمد نهاده اند. مشتمل بر 54 دعا از آن حضرت است.دعاي بيستم مشهور به دعاي مكارم الاخلاق و دعاي چهل و هفتم مشهور به دعای عرفه از ادعیه مشهور در بین عموم می باشد. این صحیفه در ضمن دعا، معارف اسلام، سياست اسلام، اخلاق اسلام، اجتماعيات اسلام، حقانيت شيعه، حقانيت اهل بيت علیه السلام، انتقاد از ظلم و ظالم، سفارش به حق و حقيقت، و بالاخره يك دوره معارف اسلامى را آموزش مى دهد. همچنین صحيفه سجّاديه، يكي از نمادهاي عرفاني و زاييده انديشه هاي معرفت شناسي امام سجّاد علیه السلام است.

دیگر آثار آن حضرت

  1. مناسك حج: يكي ديگر از كتب آن حضرت است كه فرزندان آن حضرت اين كتاب را نقل كرده اند.
  2. رساله حقوق: از ديگر آثار گرانسنگ آن حضرت كه جامع آداب سلوك فردي و اجتماعي است و محور شرح و بسط زيادي قرار گرفته است، رساله حقوق آن حضرت است.
  3. الجامع في الفقه: عنوان يكي ديگر از آثار آن حضرت است كه ابوحمزه ثمالي نقل كرده است.
  4. صحيفة الزهد: كتاب ديگري است كه توسط ابوحمزه ثمالي نقل شده است.
  5. کتاب حدیث: كتاب ديگري كه توسط داود بن عيسي از آن حضرت نقل شده، كتابی است كه امام سجاد علیه السلام آن را گردآوري نموده است.

پانویس

  1. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:53
  2. مسند الإمام السجاد(ع)،ج‏1،ص:5-8
  3. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:53
  4. مسند الإمام السجاد(ع)، العطاردي ،ج‏1،ص:172-179
  5. رج: کتاب شاهدخت والا گُهر شهربانو
  6. عیون اخبار الرضا،ج۲، ص۱۲۸.
  7. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:56
  8. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:57-61
  9. وسائل الشّيعه:ج 4 ص 977
  10. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:64
  11. سوگنامه آل محمد، ص 378
  12. زندگانی علی بن الحسین، ص 29
  13. تحليلى از زندگانى امام سجاد عليه السلام ،ج‏1،ص:246
  14. دایره المعارف تشیع، احمد صدر حاج سید جوادی، نشر شهید سعید محبی.
  15. اصول کافی، ج 1، ص 528.
  16. امام سجاد علیه السلام از کربلا تا شهادت، سید امیرحسین کامرانی راد، سایت راسخون [۱]

منابع

  • امام سجاد علیه السلام؛ جمال نیایشگران، احمد ترابی، بنیاد پژوهش های اسلامی، مشهد، 1388.
  • امام سجاد علیه السلام؛ سرچشمه ی کمالات انسانی، محمد محمدی اشتهاردی، قدس، مهر، 1382.
  • پیشوایان هدایت 6 ـ حضرت امام سجاد علیه السلام، سید منذر حکیم، مترجم: کاظم حاتمی طبری، مجمع جهانی اهل البیت علیه السلام، تهران، 1384.
  • دایره المعارف تشیع، زیر نظر احمد صدر حاج سید جوادی، کامران فانی و بهاءالدین خرمشاهی، شهید سعید محبی، 1383.
  • راهکارهای معرفت امام سجاد علیه السلام، محمود مهدی پور، کوثر، ش 57، 1382.
  • زندگانی 14 معصوم علیه السلام، حسین مظاهری، پیام آزادی، 1389.
  • مکارم اخلاق در سیره ی امام سجاد علیه السلام، علی جواهردهی، کیهان، ش19968، تیر1390.
چهارده معصوم علیهم السلام
اسامی

حضرت محمد صلی الله علیه و آلهحضرت فاطمه سلام الله علیها

امام علی علیه السلامامام حسن علیه السلامامام حسین علیه السلامامام سجاد علیه السلامامام باقر علیه السلامامام صادق علیه السلامامام کاظم علیه السلامامام رضا علیه السلامامام جواد علیه السلامامام هادی علیه السلامامام حسن عسکری علیه السلامامام زمان عجل الله تعالی فرجه

مفاهیم وابسته
اهل البیت علیهم السلامعصمتپنج تنعترتساداتاهل الذکراکمال دیناولی الأمر
آیات و احادیث مرتبط
آیه تطهیرآیه امامتآیه اکمالحدیث ثقلینحدیث سفینهحدیث یوم الدارحدیث طیر مشوی